"Ngày nào tôi cũng hối hận về những việc đã xảy ra", một trung úy từng chỉ huy binh sĩ thảm sát người dân tại Mỹ Lai, Việt Nam năm 1968 nghẹn ngào nói.
Ngày 16/3/1968, theo lệnh cấp trên, tốp lính Mỹ xả súng tại thôn Mỹ Lai, tỉnh Quảng Ngãi, khiến hơn 500 người thiệt mạng. Trung úy William Calley (khi đó 25 tuổi), chỉ huy "binh đoàn Charlie" thuộc lữ đoàn bộ binh thứ 11, mở chiến dịch thảm sát. Phần lớn nạn nhân là cụ già, phụ nữ và trẻ em.
Giữa tháng 11/1970, quân đội Mỹ mở tòa án binh xét xử những quân nhân liên quan trực tiếp đến vụ sát hại tại Mỹ Lai. Trung úy William Calley bị cáo buộc nhiều tội nhất. Đài phát thanh công cộng Mỹ (PBS) cho biết những tội ác của Calley như ra lệnh cho binh sĩ bắn mọi mục tiêu, dồn người dân vào một con kênh sau đó xả súng...
Năm 1971, tòa án quân sự kết án Calley vì sát hại hơn 20 người. Dù các công tố viên cáo buộc 30 người, Calley là quân nhân duy nhất bị tuyên có tội và phải nhận hình phạt.
Trong phiên tòa năm 1971, Calley không phủ nhận đã tham gia chiến dịch ngày 16/3/1968, nhưng nhấn mạnh ông phải tuân lệnh cấp trên, đại úy Ernest Medina.
Trước câu hỏi của thẩm phán rằng tại sao Calley phục tùng một mệnh lệnh trái với luật pháp, ông nói: "Vì sao tôi không kháng lệnh? Khi đó tôi chỉ là một trung úy đang nhận lệnh từ chỉ huy nên phải tuân theo. Nhưng có lẽ tôi đã phục tùng ngu ngốc".
Bản án dành cho Calley là tù chung thân. Tuy nhiên, Tổng thống Richard Nixon quyết định giảm án và yêu cầu hình thức giam lỏng tại gia đối với Calley. Sau 3 năm, Calley được trả tự do.
Ông ở lại thành phố Columbus (bang Georgia) và tiếp quản cửa hàng bán nữ trang do bố vợ để lại. Ông từ chối mọi đề nghị phỏng vấn của báo chí về tội ác ở Mỹ Lai trong thời gian dài.
Tuy nhiên, sau hơn 40 năm dằn vặt, Calley lần đầu tiên bày tỏ sự ăn năn về tội ác năm xưa tại một buổi họp mặt ở câu lạc bộ tình nguyện địa phương vào tháng 8/2009.
"Ngày nào tôi cũng day dứt về những chuyện đã xảy ra. Tôi hối hận trước những người dân Việt Nam bị giết và gia đình họ. Tôi thành thật xin lỗi", ông Calley nói.
William George Eckhardt, Tổng công tố viên trong vụ án ở Mỹ Lai, ngạc nhiên về hành động của Calley. "Xin lỗi vì đã giết quá nhiều người chẳng phải là hành động dễ dàng. Nhưng ít ra, bây giờ ông ấy đã công khai thừa nhận trách nhiệm", Eckhardt nói.
Một người có mặt tại buổi gặp gỡ hôm đó cho hay: "Những người tham dự đều cảm nhận rõ rằng Calley rất ăn năn. Ông ấy nói nhỏ, khó nghe, và nghẹn ngào khi trả lời các câu hỏi".
Pham Thanh Cong, một người sống sót sau vụ thảm sát, tỏ ra độ lượng. "Đó là bi kịch của quá khứ. Chúng tôi chấp nhận lời xin lỗi của Calley dù nó đến quá trễ. Tôi muốn ông ấy trở lại đây. Có thể lúc này Calley đang rất ăn năn về những lỗi lầm đã gây ra hơn 40 năm trước", ông Cong nói với AFP.
Cong đã chứng kiến cảnh mẹ và các anh em lần lượt ngã gục dưới súng của lính Mỹ trong vụ sát hại hàng loạt năm 1968.
Theo Zing