Nằm trong vùng đất Phủ Quì xưa, Quì Châu hôm nay, Hang Bua được coi như một điểm nhấn về du lịch văn hoá lê hội của bà con dân tộc Thái và cồng đồng các dân tộc anh em miền tây bắc Nghệ An. Trong quần thể di tích danh thắng ở Quì Châu, Hang Bua như một hoa hậu được thiên nhiên tạo hoá với vẻ đẹp nguyên thuỷ, trầm khuất, ẩn chứa tình cảm gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên kỳ vĩ nó hoà quyện với đời sống văn hoá tinh thần, tâm linh của đồng bào các dân tộc nơi đây. Sức hấp dẫn của Hang Bua đã lan toả bao đời.
Năm 1937, Vua Bảo Đại từ cố đô Huế đã vi hành đến thăm và chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền bí của Hang Bua. Nằm trong quần thể di tích danh thắng, di chỉ văn hoá lịch sử nối tiếng như Thẩm Ồm, Tôn Thạt, Bù Đằng của nghĩa quân Lê Lợi, bến Moong của nghĩa quân Đốc binh Lang Văn Thiết cùng với các di tích danh thắng trong quần thể du lịch của tuyến đường 48, gắn với những tên núi tên sông, tên bản, tên làng Thái cổ có từ ngàn năm xưa. Những vẻ đẹp nguyên sơ, nằm trong quần thể di tích danh thắng đã tạo nên một môi trường văn hoá bản sắc đã tạo sức hấp dẫn lan toả cho hoạt động du lịch cũng như nghiên cứu lịch sử văn hoá vùng miền.
Lễ hội Hang Bua mang nét độc đáo chứa đựng các yếu tố văn hoá dân gian truyền thống của đồng bào Thái, là nơi hội tụ, bảo lưu những nét văn hoá truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc như ném còn, nhảy sạp, khắc luống, cồng chiêng, hát nhuôn, xuối, giao duyên. Đặc biệt, hội thi văn hoá ẩm thực thu hút sự quan tâm của du khách bởi sự đặc trưng độc đáo của các món ăn dân tộc được chế biến nguyên thuỷ từ nguyên liệu của núi rừng, sông suối qua bàn tay khéo léo sáng tạo và kinh nghiệm truyền đời của các cô gái Thái mộc mạc và quyến rũ.
Ngoài ra các hoạt động cũng không kém phần hấp dẫn như: Thi người đẹp Hang Bua, thi cham rượu cần, thi viết chữ Thái, thêu, xe sợi... Hang Bua đã đi vào thơ ca huyền thoại từ thủa xa xưa của người Việt cổ, từ sự biến động của thiên nhiên, sự đấu tranh sinh tồn của con người trong những ngày đầu khai bản, lập mường và thế hệ hôm nay đang tiếp tục gìn giữ và phát huy bảo tồn bản sắc, vẻ đẹp mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Quì Châu thơ mộng và mến khách...
Lại về Lễ hội Hang Bua
Sỹ Minh