Kim Jong Il, nhà lãnh đạo hay thay đổi và đầy bí ẩn của Triều Triên với những quy định sắt đá và các tham vọng hạt nhân chi phối nỗi lo ngại của thế giới về an ninh suốt hơn một thập niên đã ra đi ở tuổi 69.
Cái chết của ông Kim sau 17 năm ông thừa hưởng quyền lực từ người cha, đã được tuyên bố trên đài truyền hình quốc gia hôm thứ hai, từ Thủ đô Bình Nhưỡng. Có thông tin cho rằng, vị lãnh đạo Triều Tiên là người thích hút xì gà, ưa rượu cô nhắc và món ăn ngon, bị tiểu đường và bệnh tim mạch.
Triều Tiên đang rốt ráo chuẩn bị cho sự kế nhiệm theo đồn đoán thuộc về con trai thứ ba của ông Kim. Chàng trai trẻ có thể kế thừa từ cha một đất nước nghèo khổ, nhưng nổi tiếng về hạt nhân. Trong khi đó, sau tin tức về cái chết của ông Kim, Hàn Quốc đã đặt quân đội trong tình trạng "báo động cao" và Tổng thống Lee Myung-bak lập tức triệu tập cuộc họp hội đồng an ninh quốc gia. Hai miền Triều Tiên về lý thuyết vẫn trong tình trạng chiến tranh trong suốt hơn 50 năm sau khi xung đột vũ trang thời Chiến tranh lạnh trên bán đảo kết thúc bằng thoả thuận ngừng bắn.
Trong một "bản tin đặc biệt" hôm thứ hai, truyền thông nhà nước Triều Tiên tuyên bố, hôm thứ bảy, ông Kim qua đời vì đau tim trên tàu hoả do "căng thẳng cả thể chất cũng như tinh thần" trong một "chuyến thị sát cường độ cao".
Ông Kim được cho là đã trải qua một cơn đột quỵ năm 2008 nhưng ông đã xuất hiện tương đối khoẻ mạnh và nhanh nhẹn trong các tấm hình, video từ những chuyến đi gần đây của ông tới Trung Quốc và Nga cũng như trong hàng loạt lần "vi hành" xung quanh đất nước Triều Tiên.
Kim Jong Il thừa hưởng sức mạnh từ cha, nhà sáng lập Triều Tiên Kim Nhật Thành mất năm 1994. Ông được chuẩn bị trong 20 năm để lãnh đạo một quốc gia do người cha thành lập và xây dựng theo nguyên tắc tự lực. Tháng 9/2010, Kim Jong Il tiết lộ cậu con trai thứ ba, ở độ tuổi 20, Kim Jong Un, như là người kế nhiệm của mình, đặt Jong Un vào những vị trí cấp cao trong chính phủ.
Ngay cả đã có người kế nhiệm, thì những nhà quan sát Triều Tiên vẫn e ngại về một cuộc tranh giành quyền lực hậu trường hoặc về sự bất ổn hạt nhân sau cái chết của ông Kim. Có rất ít thông tin vững chắc khi đề cập tới Triều Tiên, một trong những quốc gia cô lập nhất trên thế giới, và không có nhiều điều rõ ràng về người đàn ông được gọi là "vị Lãnh tụ kính yêu".
Huyền thoại của Triều Tiên là ông Kim sinh ra ở vùng núi Paekdu, một trong những nơi được yêu mến nhất của Triều Tiên năm 1942, "điềm báo" trước cho sự chào đời của ông là cặp cầu vồng xuất hiện cùng một ngôi sao mới sáng rực rỡ. Tuy nhiên, theo hồ sơ Liên Xô, thì ông sinh ra ở Siberia năm 1941.
Khi bán đảo Triều Tiên bị chia tách nam bắc, ông Kim Nhật Thành (cha ông Kim Jong iI ) trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của Triều Tiên năm 1948 trong khi Syngman Rhee trở thành tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc. Chiến tranh hai miền bùng nổ vào năm 1950, bán đảo chia cách bởi một Khu Phi quân sự mà cho tới ngày nay vẫn là một trong những vùng vũ trang dày đặc nhất thế giới.
Kim Jong Il, người tốt nghiệp Đại học Kim Nhật Thành của Bình Nhưỡng ở tuổi 33 khi được cha tuyên bố là người kế nhiệm cuối cùng. Nhưng thậm chí, ngay cả trước lúc lên nắm quyền, đã có những dấu hiệu cho thấy ông Kim sẽ vẫn duy trì - thậm chí còn phát huy - đường lối cứng rắn của cha mình. Hàn Quốc đã cáo buộc ông Kim chỉ đạo vụ đánh bom năm 1983 làm 17 quan chức Hàn thiệt mạng khi ở thăm Myanmar. Trong năm 1987, ở vụ đánh bom nhằm vào một chuyến bay của Korean Air Flight làm toàn bộ 115 người trên khoang tử nạn, một điệp viên CHDCND Triều Tiên đã thú nhận đặt bom trong va li của người phụ tá, nói rằng vụ đó được đích thân ông Kim ra lệnh.
Ảnh: mailonline, the globe and mail
Kim Jong Il đã nắm toàn bộ quyền lực sau cái chết của cha năm 1994, đảm nhận các chức vụ như Chủ tịch Quân uỷ, Tư lệnh quân đội Triều Tiên và lãnh đạo đảng cầm quyền. Ông trung thành thực hiện chính sách của cha "quân sự là trước nhất", huy động mọi nguồn lực cho quân đội, và xây dựng một đội quân lớn thứ năm của thế giới.
Ông Kim cũng hướng tới việc tăng cường xây dựng kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, mà đỉnh điểm là vụ thử hạt nhân đầu tiên ở Triều Tiên - vụ thử ngầm trong lòng đất vào tháng 10/2006. Một lần thử khác xảy ra ba năm sau đó, năm 2009. Trong tình trạng báo động và cảnh giác, các nhà lãnh đạo khu vực đã tiến hành đàm phán về một hiệp định giải trừ vũ khí đổi lấy viện trợ mà Bình Nhưỡng ký năm 2007 và bắt đầu thực thi một năm sau đó.
Tuy nhiên, tiến trình giải trừ gặp nhiều bế tắc, đình trệ, thậm chí kể cả khi các nhà ngoại giao nỗ lực làm việc để tái khởi động đàm phán.
Triều Tiên, từ lâu bị cô lập và chậm phát triển bởi các lệnh cấm vận và trừng phạt đã không thể tự nuôi sống người dân, trông chờ vào viện trợ. Lũ lụt những năm 1990 đã phát huỷ phần lớn diện tích trồng trọt của nước này và đẩy hàng triệu người vào cảnh đói nghèo. Ông Kim đổ lỗi cho Mỹ vì những rắc rối của nước mình và chế độ của ông thường mô tả đồng minh của Washington là Hàn Quốc giống như "con rối" của siêu cường phương Tây.
Đáp lại, Tổng thống Mỹ George W. Bush nhậm chức năm 2002, tuyên bố Triều Tiên là một thành viên "trục ma quỷ" gồm cả Iran và Iraq. Bush vào năm 2005 đã mô tả Kim như một "bạo chúa" để dân chết đói và xây dựng vũ khí hạt nhân.
Ông Kim là nhà lãnh đạo bí ẩn. Nhưng những người trốn khỏi Triều Tiên mô tả ông là nhà diễn thuyết hùng hồn và không biết mệt mỏi, đặc biệt trước các đơn vị quân sự vốn tạo thành nền tảng cho sự ủng hộ của ông. Cái nhìn tốt nhất của thế giới về người đàn ông này là vào năm 2000, khi chính sách "Ánh dương" hướng tới hoà giải của chính phủ Hàn Quốc đối với Triều Tiên phát huy tới đỉnh cao tại hội nghị thượng đỉnh lần đầu tiên giữa hai miền, và sau đó là sự hợp tác chưa từng có của hai bên. Hội nghị thượng đỉnh thứ hai diễn ra năm 2007 với Roh Moo-hyun của Hàn Quốc.
Nhưng sự tan băng giữa hai miền đã không còn vào đầu năm 2008, lúc Tổng thống bảo thủ của Hàn Quốc Lee Myung-bak nhậm chức ở Seoul và cam kết chính sách cứng rắn với Bình Nhưỡng.
Tỏ ra hoài nghi về sự khác thường bị coi là "lập dị" của ông Kim, cựu Ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright mô tả, ông là người thông minh, am tường tin tức, rằng hai bên đã thảo luận rất nhiều vấn đề trong chuyến thăm của bà tới Bình Nhưỡng thời điểm Bill Clinton là tổng thống Mỹ.
Tình trạng hôn nhân của ông Kim không rõ ràng nhưng ông được tin là đã kết hôn một lần, có ba con trai và một con gái. Con trai cả của ông, Kim Jong Nam, 38 tuổi đã lđánh mất "sự ưu ái" của cha sau khi bị bắt giữ do cố vào Nhật Bản với tấm hộ chiếu giả năm 2001. Hai con trai khác của ông Kim Jong Chul và Kim Jong Un, đều ở độ tuổi 20.