(Baonghean) - Cùng với sự phát triển của nền kinh tế vĩ mô, sự phát triển của thị trường trái phiếu (TTTP) nói chung và thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) nói riêng ngày càng có vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn trung và dài hạn để đáp ứng nhu cầu chi cấp bách của ngân sách nhà nước (NSNN), ổn định nền tài chính quốc gia.
Phát triển thị trường TPCP sâu rộng theo xu hướng và thông lệ quốc tế là yêu cầu cấp thiết, trong đó giải pháp về phát triển hệ thống nhà tạo lập thị trường là một trong các giải pháp quan trọng.
Nhà tạo lập thị trường đóng vai trò phân phối vốn giữa tổ chức phát hành và nhà đầu tư trên thị trường sơ cấp qua việc tham gia các phiên đấu thầu phát hành TPCP, hỗ trợ và tạo dựng một lượng cầu ổn định về TPCP trên thị trường sơ cấp. Đây cũng chính là người bảo lãnh phát hành TPCP khi nắm bắt nhu cầu đầu tư trái phiếu của nhà đầu tư và khả năng phát hành TPCP của tổ chức phát hành; Đây cũng là người cung cấp giá mua, giá bán thường xuyên đối với các mã trái phiếu chuẩn trên thị trường thứ cấp để tạo giá chuẩn trên thị trường, khuyến khích tạo thanh khoản trên thị trường thứ cấp.
Để hệ thống nhà tạo lập thị trường hoạt động hiệu quả trên thị trường trái phiếu, thông thường, các nước quy định rõ các nghĩa vụ và quyền lợi của thành viên.
Về quyền lợi, nhà tạo lập thị trường được cơ quan quản lý nhà nước đảm bảo cân bằng với nghĩa vụ họ đã thực thi. Theo kinh nghiệm quốc tế, các nhà tạo lập thị trường được độc quyền tham gia đấu thầu, quyền được đặt thầu sát giờ đóng cửa phiên đấu thầu, độc quyền được sử dụng hệ thống giao dịch để thực hiện cập nhật tình hình thị trường và thực hiện giao dịch, có quyền tham gia hệ thống các nghiệp vụ rộng hơn so với các thành viên giao dịch khác và được tiếp cận cơ chế hỗ trợ thanh khoản khi có khó khăn thanh khoản trong việc thực hiện nghĩa vụ chào giá chắc chắn 2 chiều.
Như vậy, hệ thống nhà tạo lập thị trường đóng vai trò quan trọng trên thị trường TPCP và việc phát triển hệ thống nhà tạo lập thị trường là điều cốt lõi cần thiết để phát triển thị trường TPCP một cách bền vững ổn định. Để thành lập hệ thống này, Chính phủ cần thiết lập môi trường hỗ trợ tốt nhất cho các nhà tạo lập thị trường hoạt động hiệu quả và các điều kiện cơ bản để thành lập hệ thống các nhà tạo lập thị trường.
Về cơ cấu nhà tạo lập thị trường, hệ thống nhà tạo lập thị trường ở các nước bao gồm các ngân hàng thương mại, các quỹ đầu tư, các công ty chứng khoán,.... Việc chủ yếu các nhà tạo lập thị trường là các ngân hàng thương mại hoàn toàn phù hợp với xu hướng phát triển của thị trường TPCP vốn là nơi huy động vốn cho ngân sách nhà nước và thường có khối lượng giao dịch lớn. Các nhà tạo lập thị trường có vai trò chính là kênh phân phối giữa tổ chức phát hành và nhà đầu tư, ngoài ra các nhà tạo lập thị trường còn là người cung cấp giá chào mua chào bán, tạo giá cả chuẩn trên thị trường.
Ngân hàng thương mại với vai trò là trung gian tài chính là nơi lưu chuyển dòng vốn giữa tiền gửi tiết kiệm cá nhân, tổ chức tới các tổ chức có nhu cầu sử dụng vốn; đồng thời các ngân hàng thương mại có tiềm lực tài chính lớn trên thị trường là tổ chức thích hợp nhất để trở thành nhà tạo lập thị trường và hoạt động một cách có hiệu quả trên thị trường TPCP. Điều này đã góp phần giải đáp cho thắc mắc và lo lắng về việc các ngân hàng thương mại chiếm vị trí và thị phần quan trọng trên thị trường TPCP Việt Nam trong thời gian qua./.
Sông Hồng