Đất của ai?
Báo Nghệ An nhận được đơn của bà Lê Thị Minh Châu, trú số nhà 138, đường Đặng Thái Thân, thuộc khối 12, phường Quang Trung (TP. Vinh). Đơn của bà Châu nêu, gia đình bố mẹ chồng bà là ông Đặng Ngọc Đào, bà Nguyễn Thị Nhương có sử dụng một thửa đất rộng 338m2 từ năm 1976 nhưng chưa được cấp bìa đỏ. Năm 1996, ông Đào và vợ tách thửa đất thành 2 phần cho 2 con trai là Đặng Ngọc Tùng (thửa số 18) và Đặng Ngọc Hòa (thửa số 17).
Năm 2003, gia đình ông Tùng, bà Châu xây căn nhà 3 tầng, xây 1 bờ tường cao gần 2m, chạy dọc để phân chia 2 thửa đất. Đến năm 2005, gia đình ông Tùng, bà Châu được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất trên với diện tích 131,4m2.
Dù năm 1996 ông Đào đã cho con trai tên Hòa thửa đất số 17 nhưng đến ngày 9/9/2003, UBND TP. Vinh vẫn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng thửa đất này mang tên ông Đặng Ngọc Đào và bà Nguyễn Thị Nhương, diện tích 183,6m2. Thực tế, thửa đất này được ông Hòa, bà Bình sử dụng. Sau đó bán lại cho ông Hậu (hợp đồng chuyển nhượng vẫn mang tên ông Đào, bà Nhương, diện tích 183,6 m2). Hơn 1 tháng sau, UBND TP. Vinh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Hậu.
“Thời điểm đó, bố chồng tôi đã 88 tuổi, bị tai biến nặng nên phải ra Hà Nội điều trị dài ngày, mẹ chồng tôi thì bị mù, không thể đi lại thì làm sao có thể ký vào các hồ sơ này”
Tuy nhiên, bà Châu khẳng định, việc mua bán thì đúng nhưng hồ sơ bị lập khống, giả mạo chữ ký của ông Đào và bà Nhương.
Về phần ông Hậu, năm 2007 gia đình bắt đầu xây nhà. Từ đây, giữa gia đình bà Châu và ông Hậu bắt đầu xảy ra mâu thuẫn. Gia đình ông Hậu đã tháo dỡ bức tường giữa 2 thửa đất được gia đình bà Châu xây dựng từ năm 2003 và gọt đẽo phần móng của nhà bà Châu.
Bà Châu kiến nghị lên phường, phường Quang Trung (TP. Vinh) về kiểm tra và lập biên bản. Sau đó, các bên thống nhất, gia đình bà Châu cho gia đình ông Hậu sử dụng toàn bộ diện tích bờ tường hàng rào; 2 gia đình đồng ý với hiện trạng; gia đình ông Hậu phải xây dựng giữ đúng khoảng cách ranh giới giữa 2 nhà là 6cm.
Đến năm 2015, nhận thấy diện tích đất trong bìa ít hơn diện tích đất thực tế gia đình đang sử dụng, bà Châu làm đơn gửi phường xin cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau đó, phường Quang Trung đã về lập biên bản xác nhận ranh giới, mốc giới thửa đất và cho rằng, một phần đất của gia đình bà Châu đang sử dụng nằm trong bìa đỏ của gia đình ông Hậu.
TP. Vinh tiếp tục cử tổ công tác về trích lục và đo vẽ bổ sung bản đồ địa chính khu đất nhà bà Châu và xác định, diện tích đất của gia đình bà Châu tăng đang sử dụng là 140,1m2 (tăng 8,7m2 so với bìa đỏ). Từ đây, gia đình ông Hậu mới có ý kiến rằng, ông mua 183,6m2 nhưng thực tế chỉ được sử dụng 174,9m2, như vậy còn 8,7m2 và đề nghị gia đình bà Châu trả đất.
UBND phường Quang Trung đã tổ chức nhiều cuộc làm việc, vận động, tuyên truyền, hòa giải giữa 2 gia đình. Tuy nhiên, vẫn không có kết quả.
“Tôi đã đứng ra vận động gia đình 2 bên, phía bên nhà bà Châu đã đồng ý trả 130 triệu đồng cho nhà ông Hậu để được sử dụng 8,7m2, song ông Hậu một mực đòi được 150 triệu đồng. Thấy mức tiền mà gia đình ông Hậu đòi quá cao, bà Châu không đồng ý thương lượng nữa nên sự việc rơi vào bế tắc”
Trong quá trình đi tìm hiểu bản chất sự việc, nhận thấy nhiều vấn đề chưa được chính quyền 2 cấp ở TP .Vinh làm rõ và trả lời cụ thể cho công dân.
Thứ nhất, đó là diện tích thửa đất của vợ chồng ông Đào sử dụng từ năm 1976, trong bản đồ đo đạc năm 1993 có diện tích là 338m2. Theo hồ sơ, ông Đào đã cho con là ông Tùng 131,4m2; chuyển nhượng cho ông Hậu là 183,6m2. Tổng 2 thửa đất này cộng lại mới chỉ 315m2.
Vậy, 23m2 đất còn lại của gia đình ông Đào đang ở đâu, trong khi đường Đặng Thái Thân không mở rộng, các hộ dân liền kề không lấn chiếm, không có tranh chấp. Sự việc đã kéo dài từ năm 2007 đến nay, nhưng phường Quang Trung cũng như TP. Vinh chưa một lần nào về trích đo bản đồ địa chính tổng 2 thửa đất trên để có căn cứ giải quyết sự việc.
Thứ hai, phường Quang Trung cũng như TP. Vinh đều cho rằng, gia đình bà Châu đang sử dụng 8,7m2 đất nằm trong bìa đỏ của gia đình ông Hậu. Tuy nhiên, phường Quang Trung mới chỉ một lần về đo bằng tay; TP. Vinh chưa lần nào về trực tiếp trích đo diện tích thực tế gia đình ông Hậu đang sử dụng là bao nhiêu.
Thứ ba, trong đơn của mình, bà Châu đã nhiều lần phản ánh, hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất số 17 cho ông Đặng Ngọc Đào vào năm 2003 và hồ sơ chuyển nhượng đất từ ông Đào sang ông Hậu cũng trong năm 2003 là lập khống, giả mạo chữ ký ông Đào, bà Nhương.
Tuy nhiên, suốt nhiều năm qua, phường Quang Trung cũng như TP. Vinh chỉ trả lời chung chung rằng, việc cấp bìa, chuyển nhượng là đúng. Song ông Đặng Văn Việt - Khối trưởng khối 12, phường Quang Trung lại cho rằng, năm 2003, ông Đào và bà Nhương đã già yếu, bị mù, đang ở Hà Nội chữa bệnh thì việc ký vào hồ sơ cấp bìa đỏ và chuyển nhượng đất là không đúng.
Thứ tư, trong đơn xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dung đất của gia đình ông Đặng Ngọc Đào vào ngày 18/8/2003, UBND phường Quang Trung xác nhận thửa đất không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch. Tiếp đến ngày 19/9/2003, trong biên bản kiểm tra hồ sơ và hiện trạng lô đất chuyển nhượng từ gia đình ông Đặng Ngọc Đào sang gia đình ông Nguyễn Văn Hậu, UBND phường Quang Trung cũng xác nhận thửa đất không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch đất ở, tổng diện tích thửa đất là 183,6m2.
Cùng thời điểm này, gia đình bà Châu đã xây dựng xong căn nhà 3 tầng, từ đó đến nay chưa cơi nới. Vậy, gia đình bà Châu xây lấn 8,7m2 của gia đình ông Hậu từ khi nào?. Hơn nữa, về phần ông Hậu, kể từ năm 2003 sau khi được chuyển nhượng đến năm 2015, tại sao không có ý kiến gì về việc thiếu đất?.
“Phường cũng nhận sai sót là khi chia tách thì phải kiểm tra hiện trạng và phải có biên bản xác định có chồng lấn mốc giữa các thửa đất hay không. Nhưng hồi đó, chính quyền không làm đầy đủ việc này. Lỗi này thuộc về chính quyền, còn chưa nói về các lỗi khác”
Phải khẳng định rằng, việc gia đình ông Hậu đã mua thửa đất số 17, rộng 183,6m2 là có thật. Gia đình ông Hậu đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước. Nhưng để kết luận rằng, 8,7m2 đất mà gia đình bà Châu đang sử dụng nằm trong bìa đỏ của gia đình ông Hậu thì thật sự chưa thấu đáo và thuyết phục.
Hiện phường Quang Trung đang tính đến phương án hướng dẫn các gia đình khởi kiện ra tòa. Song, việc đưa nhau ra tòa là điều không bên gia đình nào muốn bởi vừa mất thời gian, công sức và cả tiền bạc. Xét công bằng, cả 2 gia đình đều có những sai sót và cũng không thể phủ nhận những cái sai của chính quyền địa phương. Vì vậy, 2 gia đình nên có thái độ thiện chí hơn để đi đến một hướng giải quyết chung. Bởi nếu làm “căng”, bên nào cũng thiệt.