(Baonghean) - 1.Theo thông tin bạn N.V. A cung cấp: Tháng 5/2013 bạn ký hợp đồng lao động với công ty X, thời hạn hợp đồng là 2 năm. Trong hợp đồng có ghi rõ những ràng buộc sau: Công ty sẽ giữ lại bằng gốc của người lao động, nếu người lao động nghỉ trước khi thời hạn hợp đồng lao động chấm dứt, thì phải bồi thường cho công ty 10 triệu đồng thì mới được rút lại bằng gốc. Hiện nay, do điều kiện sức khỏe không đảm bảo, nên bạn xin nghỉ việc. Khi nộp đơn xin nghỉ việc, bạn đã báo trước cho công ty 30 ngày để công ty sắp xếp người thay thế. Tuy nhiên, đến nay công ty vẫn chưa trả bằng gốc lại cho bạn. 
 
Hỏi: Công ty làm như vậy có đúng pháp luật hay không? Có phải nộp 10 triệu để chuộc lại bằng gốc không? Trong trường hợp công ty không chịu trả lại bằng thì liên hệ với cơ quan chức năng nào để được giải quyết?
 
Trả lời: 
 
Thứ nhất, Điều 20 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định về những hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động gồm: 
 
“1. Giữ bản chính giấy tờ tuỳ thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.
 
2. Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động”.
 
Theo quy định này, việc công ty giữ bằng gốc của bạn và yêu cầu bạn phải nộp 10 triệu mới được lấy lại bằng nếu nghỉ trước thời hạn hợp đồng lao động chấm dứt là trái với quy định của pháp luật hiện hành. 
 
Về hành vi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của bạn, Điều 37, Bộ luật Lao động năm 2012 quy định về những trường hợp người lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Bao gồm: Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.
 
Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng, người lao động phải báo cho người sử dụng lao động biết trước ít nhất là 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn.
 
Theo như bạn trình bày, vì điều kiện sức khỏe không đảm bảo, nên bạn mới xin nghỉ việc. Nếu có giấy xác nhận của bệnh viện xác nhận bạn đã điều trị tại bệnh viện 90 ngày liên tục thì bạn nộp lại cho công ty. Khi nộp đơn xin nghỉ việc bạn đã thông báo trước 30 ngày để công ty sắp xếp người khác vào thay thế bạn. Do đó, bạn đã thực hiện đúng quy định của pháp luật. Không phải nộp tiền bồi thường 10 triệu cho công ty.
 
Trong trường hợp công ty vẫn không chịu trả lại bằng cho bạn, thì bạn làm đơn gửi đến Tòa án nhân dân nơi công ty có trụ sở để yêu cầu được giải quyết. Thời hiệu yêu cầu toà án giải quyết tranh chấp lao động cá nhân là 1 năm, kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà mỗi bên tranh chấp cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị vi phạm.
 
2. Theo thông tin bạn S cung cấp: tháng 5/2007 bạn xin vào UBND xã B làm việc ở bộ phận văn thư, nhưng chỉ làm việc theo hợp đồng lao động. Sau thời gian dài làm việc ở đây vẫn không được vào biên chế, nên tháng 10/2014 bạn quyết định xin nghỉ việc. Hiện nay bạn vẫn chưa đi làm.
 
Hỏi: Bạn có được nhận tiền trợ cấp thất nghiệp không? Nếu có thì do cơ quan nào chi trả?
 
Trả lời: 
 
Vì bạn không phải là công chức cấp xã, nên chế độ làm việc của bạn sẽ được áp dụng theo pháp luật lao động.
 
 Theo quy định tại Điều 37, Bộ luật Lao động, khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, bạn phải báo trước cho người sử dụng lao động ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 45 ngày nếu là hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
 
Điều kiện được hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp được quy định cụ thể tại Điều 15, Nghị định 127/2008/NĐ-CP, bao gồm: 
 
“1. Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ mười hai tháng trở lên trong vòng hai mươi bốn tháng trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật lao động hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
 
2. Đã đăng ký với cơ quan lao động khi bị mất việc làm, chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
 
3. Chưa tìm được việc làm sau mười lăm ngày kể từ ngày đăng ký với cơ quan lao động theo quy định tại khoản 2, Điều này”.
 
Theo đó, nếu đáp ứng được các yêu cầu trên, thì bạn sẽ được hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp cho thời gian từ tháng 5/2007 đến tháng 10/2014.
 
Đơn vị chi trả bảo hiểm thất nghiệp cho bạn là bảo hiểm xã hội cấp huyện nơi bạn đăng ký hộ khẩu thường trú. Do vậy, bạn phải đến bảo hiểm xã hội cấp huyện để nộp hồ sơ xin hưởng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật.
 
Văn phòng Luật sư Trọng Hải và cộng sự