Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy trên động vật rằng calo ít hơn sẽ giữ thân nhiệt lõi ở mức thấp hơn và làm chậm chuyển hóa, “cách ly” cơ thể khỏi những tổn hại đi kèm với quá trình trao đổi chất.
Các phụ phẩm của quá trình trao đổi chất gây oxy hóa, có liên quan với tăng nguy cơ các bệnh như ung thư, tiểu đường và viêm khớp dạng thấp.
Trong một nghiên cứu đầu tiên trên người, các nhà khoa học tại Pennington Biomedical Research đã phát hiện ra rằng giảm 15% lượng calo đã dẫn tới giảm cân, ít stress oxy hóa và chuyển hóa chậm hơn.
Chuyển hóa nhanh giúp cơ thể người trẻ mảnh mai, nhưng khi chúng ta có tuổi, cơ thể sẽ chuyển hóa thực phẩm thành năng lượng chậm hơn.
Vì vậy, bắt đầu từ tuổi 30, chúng ta sẽ bắt đầu mất đi một khối cơ nhỏ, việc giảm cân trở nên khó khăn hơn, và sự thèm ăn giảm xuống.
Những ảnh hưởng này nghe có vẻ không mấy hấp dẫn, nhưng chuyển hóa chậm đi thực sự là một ý tưởng khôn ngoan để giúp trì hoãn những tác động tiêu cực của lão hóa.
Tốc độ chuyển hóa cao cũng là một tình trạng rất stress: mỗi hệ thống của cơ thể sẽ phải làm việc vất vả hơn để biến thức ăn thành năng lượng.
Khi calo bị đốt cháy, chúng được chuyển thành năng lượng thông qua một quá trình phân tách một nguyên tử oxy.
Phụ phẩm của quá trình này là một dạng oxy mất cân đối chỉ có một điện tử, gọi là gốc tự do. Các nguyên tử luôn muốn ổn định, do đó, gốc tự do sẽ tìm kiếm một điện tử từ các nguyên tử khác trong cơ thể, giống như một kẻ tấn công “tí hon” vào các tế bào khác và ADN.
Điều này gây nên cái gọi là stress oxy hóa, và những phản ứng chuyển hóa này xảy ra càng nhanh và càng thường xuyên, thì các gốc tự do sản xuất ra càng nhiều và stress này càng nghiêm trọng.
Cơ thể chúng ta cũng sản sinh ra những enzyme đi tìm và vô hiệu hóa các gốc tự do, nhưng khi chúng ta già đi thì dây chuyền sản xuất này sẽ chậm lại.
Vì vậy, theo một số lý thuyết về lão hóa, nếu sự trao đổi chất vẫn cao như khi còn trẻ, sự sản sinh các gốc tự do sẽ vượt quá khả năng chống oxy hóa tự nhiên của chúng ta.
Đó là lý do tại sao các chế độ ăn bao gồm nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như cá có dầu, hạt vỏ cứng và rau có thể cải thiện khả năng bảo vệ của chúng ta chống lại lão hóa và bệnh tuổi già.
Hơn nữa, như nghiên cứu mới gợi ý rằng bằng cách giảm lượng calo nói chung, chúng ta có thể làm chậm chuyển hóa và ngăn ngừa tổn thương do oxy hóa.
TS. Leanne Redman, giảng viên khoa học lâm sàng tại Pennington Biomedical Research ở Louisiana, cho biết: "Chúng tôi biết từ những nghiên cứu trên động vật có vú cho thấy động vật có vú càng nhỏ, chuyển hóa của chúng càng nhanh và tuổi thọ càng ngắn hơn”.
Tuy nhiên, trước khi nhóm của bà bắt đầu nghiên cứu, lý thuyết này chưa được kiểm nghiệm rộng rãi trên người.
Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã tuyển 53 người từ 21 đến 50 tuổi không béo phì và giảm 15% lượng calo của họ trong 2 năm.
Những người tham gia có chế độ ăn giảm calo đã giảm trung bình gần 5kg và - quan trọng hơn, theo mục đích nghiên cứu - cho thấy ít dấu hiệu stress oxy hóa hơn và có dấu hiệu chuyển hóa chậm lại.
Sự trẻ hóa trong thử nghiệm "ủng hộ hai lý thuyết lâu đời nhất về lão hóa ở người: lý thuyết tốc độ chuyển hóa chậm và lí thuyết tổn thương oxy hóa", TS. Redman nói.
"Hạn chế lượng calo có thể làm chậm quá trình trao đổi chất cơ bản, và nếu các phụ phẩm của quá trình trao đổi chất đẩy nhanh lão hóa, thì việc hạn chế calo duy trì trong nhiều năm có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính và kéo dài tuổi thọ, ngay cả ở những người vốn khỏe mạnh”.
Tuy còn chưa rõ tuổi thọ sẽ được cộng thêm bao nhiêu năm nếu chúng ta giảm calo, song các suy luận từ số liệu trên động vật là đúng, thì TS. Redman nói rằng giảm 25% lượng calo có thể kéo dài tuổi thọ tới 7 năm.
Bí quyết là duy trì chế độ ăn ít calo ngay cả sau khi bạn đã giảm cân.
Điều này có thể đòi hỏi nhiều cố gắng, nhưng “ăn một chế độ ăn cân đối với ít calo hơn sẽ có lợi đối với những nguyên nhân thứ phát của lão hóa”.
TS. Redman nói: "Chúng là những bệnh liên quan đến lối sống như bệnh tim, tiểu đường, đột quị v.v... Chúng tôi thấy rằng các chỉ dấu sinh học như lượng đường trong máu, insulin, lipid cũng được cải thiện khi hạn chế calo trong nhóm những người vốn khỏe mạnh này”.