Dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An có chiều dài khoảng 87,84 km, gồm 2 Tiểu dự án: Tiểu dự án Nghi Sơn - Diễn Châu và Tiểu dự án Diễn Châu - Bãi Vọt, đi qua thị xã Hoàng Mai và 5 huyện: Quỳnh Lưu, Yên Thành, Diễn Châu, Nghi Lộc và Hưng Nguyên. Trong đó, có 79,31 km đi qua đất nông nghiệp; 8,53 km đi qua khu dân cư, buộc phải tái định cư cho khoảng 606 hộ.
Mặc dù đã lùi thời hạn bàn giao mặt bằng sạch cho dự án khá nhiều lần, tuy nhiên, vẫn còn vướng mắc liên quan đến việc thu hồi đất của người dân phải giải quyết. Để đảm bảo tiến độ bàn giao mặt bằng đã được Chủ tịch UBND tỉnh giao, đồng thời không làm chậm tiến độ thi công của dự án theo yêu cầu của Chính phủ, hiện nay các địa phương trên toàn tuyến cao tốc đi qua Nghệ An đang tiếp tục đôn đốc giải quyết.
Tại TX. Hoàng Mai, tuyến đường cao tốc đi qua địa bàn 2 xã Quỳnh Vinh (dài 4,62 km) và Quỳnh Trang (dài 5,365 km) với tổng chiều dài là 9,985 km. Trong đó, đoạn qua đất nông nghiệp khoảng 8,985 km và qua khu dân cư dài 1 km. Tổng diện tích đất bị ảnh hưởng khoảng 82,49 ha, riêng xã Quỳnh Vinh bị ảnh hưởng 41,04 ha và Quỳnh Trang 40,56 ha. Có 1.518 hộ dân bị ảnh hưởng, bao gồm đất ở và đất nông nghiệp, trong đó, xã Quỳnh Vinh có 807 hộ, xã Quỳnh Trang 711 hộ.
Tính đến thời điểm hiện nay, tại địa phương này còn có 3 hộ dân có đất ở nằm trên hành lang đường cao tốc chưa bàn giao mặt bằng. Theo ông Phạm Văn Hào – Phó Chủ tịch UBND TX.Hoàng Mai thì địa phương đã có quyết định cưỡng chế đối với 3 hộ dân này, và sẽ tiến hành cưỡng chế trong thời gian tới. Ngoài ra, còn hơn 10 hộ dân có đất nằm trên phần đường gom của đường cao tốc, hiện nay UBND TX.Hoàng Mai đang xin chủ trương của các sở, ngành liên quan để trích lục, tách thửa và lập hồ sơ bồi thường.
Cũng theo ông Hào, với thời hạn đến ngày 20/5/2022 mà Chủ tịch UBND tỉnh giao cho TX.Hoàng Mai phải hoàn thành việc GPMB đối với các hộ dân ở trên tuyến và trên phần đường gom thì quá gấp và rất khó thực hiện. Quan điểm của thị xã là sẽ không chờ giải quyết một lần mà trước mắt sẽ cưỡng chế 3 hộ trên tuyến cao tốc trước, sau đó sẽ tiếp tục đối thoại, khép kín hồ sơ và giải quyết từng hộ nếu như đã đầy đủ điều kiện.
Cũng trên tuyến Nghi Sơn – Diễn Châu, hiện nay đoạn qua xã Diễn Đoài và Diễn Yên (Diễn Châu), mặc dù đã quá thời hạn bàn giao mặt bằng sạch theo yêu cầu của UBND tỉnh (10/5/2022), thế nhưng, đến nay vẫn còn nhiều hộ dân bị ảnh hưởng, cả trên tuyến cao tốc và khu vực cầu vượt tại nút giao QL48 với đường cao tốc vẫn chưa giải quyết xong. Trong đó, có 8 hộ dân nằm trên tuyến cao tốc đủ điều kiện để tái định cư nhưng do vướng về giá bồi thường GPMB nên chưa thực hiện xong.
Có 4 hộ dân phía Bắc cầu vượt QL48 có một phần đất bị thu hồi, tuy nhiên, do diện tích thu hồi lớn, trong khi phần đất tái định cư chỉ giới hạn từ 300 m2 trở lại, số còn lại được chi trả bằng tiền, tuy nhiên, do giá đất nông thôn thời gian gần đây tăng cao, nhiều hộ chưa đồng ý bàn giao mặt bằng. Ngoài ra, còn có một số hộ dân ở xã Diễn Yên có đất nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng nhưng cũng chưa được bồi thường… Chưa kể hiện nay có 16 hộ dân ở 2 đầu cầu vượt nút giao giữa QL48 với đường cao tốc, dù không nằm trong diện phải di dời, nhưng người dân đã làm đơn kiến nghị với chính quyền địa phương được di dời do cầu vượt chắn ngang trước nhà….
Ông Phan Xuân Vinh – Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu cho biết: Huyện vừa phê duyệt xong giá đối với các hộ dân nằm trong hành lang đường cao tốc, sẽ sớm bàn giao đất tái định cư cho các hộ dân. Riêng các trường hợp còn lại, huyện cũng đã làm việc với các xã và các đơn vị liên quan để giải quyết tại hiện trường. Do thay đổi thiết kế, bổ sung một số hầm chui trên tuyến nên đã phát sinh diện tích tăng thêm.
Bên cạnh đoạn Nghi Sơn – Diễn Châu, tại đoạn Diễn Châu – Bãi Vọt, ở huyện Hưng Nguyên, còn nhiều hộ dân mặc dù đã ký hồ sơ, nhận tiền bồi thường nhưng chưa tháo dỡ nhà cửa để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
Ông Hoàng Anh Tiến – Phó Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên cho biết: Hiện nay huyện đang phối hợp với các xã tích cực đôn đốc các hộ dân sớm tháo dỡ các công trình trên tuyến để bàn giao mặt bằng sạch cho nhà thầu thi công.
Ông Tiến cũng cho rằng, ở những khu vực đã có mặt bằng, các nhà thầu cũng phải triển khai thi công một cách nhanh chóng, tránh trường hợp đã GPMB nhưng chưa thi công, gây bức xúc cho người dân.
Ngoài ra, hầu như tại các huyện đang vướng hệ thống điện cao thế, trung thế, hạ thế và các công trình hạ tầng kỹ thuật trên tuyến cao tốc, cùng với rất nhiều ngôi mộ chưa di dời. Các địa phương cũng đang gấp rút vận động người dân di dời trong thời gian sớm nhất./.