(Baonghean.vn)- Cách đây mấy năm, hàng trăm hộ dân vùng sông nước huyện Nam Đàn sống no đủ nhờ nghề nhủi hên trên sông Lam. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, hến ngày càng ít đi, nhiều người phải bỏ nghề...
Xóm Đồng Văn xã Hùng Tiến huyện Nam Đàn xưa nay người ta vẫn gọi là “ xóm hến”. Xóm có hơn 100 hộ dân thì có tới 70 hộ sống nhờ nghề nhủi hến. Mỗi ngày, người dân xóm hến cung cấp cho thị trường cả tấn hến. Hến Sông Lam ngon nức tiếng gần xa, cung ứng khắp chợ trên, phường dưới, đưa ra tận Hà Nội, vào Hà Tĩnh... Thế nhưng, đó là câu chuyện của ngày trước, bởi hiện nay, con hế đang cạn dần, chỉ còn lại khoảng 5 - 7 hộ sống với nghề hến.
Trời nắng gắt, nước sông Lam cạn trơ đáy, dưới chân cầu Ba - Ra Nam Đàn, hai chị em Nguyễn Thị Hoa và Nguyễn Thị Hoài cặm cụi cần mẫn nhặt từng con hến vào xô. Áo ướt đẫm, bàn tay đen sạm, chị Hoài cho biết, cả hai ra khỏi nhà từ lúc 6 giờ sáng, ngâm mình suốt một buổi mà chỉ được chưa đầy yến hến. “Trước đây, hến sông Lam nhiều lắm. Ngày nào chị em tôi cũng thu về dăm bảy yến thế mà phải đỏ mắt mới nhủi trúng hến”, chị Hoài tâm sự.
Cùng chung nỗi niềm với chị Hoài, nhiều người dân trong xóm Đồng Văn đã bỏ nghề. Có người đi phụ hồ, người khá giả hơn đầu tư ghe, lưới đánh bắt cá, tôm trên sông Lam. Bác Lê Hoàn - người dân có thâm niên trong nghề khi nhắc tới con hến cũng chỉ biết lắc đầu: “Nhủi hến là nghề truyền thống bao đời nay. Trước đây, hến sông Lam rất nhiều, người dân đổ xô đi bắt, vui chi lạ. Giờ đây hến ít quá. Có hôm cả ngày chỉ được vài ký tính ra chưa được 10 ngàn đồng, lại sinh ra chán nản. Người ta bỏ nghề hến đi làm việc khác cũng đúng thôi”.
Theo đánh giá của người dân chuyên nhủi hến trên sông Lam, sản lượng hến dọc đoạn Nam Đàn – Hưng Nguyên mấy năm nay giảm xuống rõ rệt. Nguyên nhân là bởi các máy hút cát, sạn hoạt động quá nhiều. Hến sống nhờ lớp bùn non dưới lòng sông nhưng máy hút cát khuấy đảo liên tục, hến không còn môi trường sống. Thêm nữa, mấy năm nay, hến được giá, người dân đánh bắt nhiều. Với dụng cụ là chiếc nhủi sắt loại dày, người dân không kể hến to, hến nhỏ cứ nhủi vào rọ sắt là bắt theo kiểu tận diệt....
Từ lâu, hến sông Lam đã trở thành đặc sản, có mặt trong nhiều món ăn giải nhiệt vào dịp hè về. Thế nhưng, với kiểu đánh bắt tận diệt thế này, chắc vài năm nữa, muốn tìm con hến sông Lam cũng khó...
Hải Uyển – Nguyễn Thân