bna_19100475_2442022.jpgĐình Mõ được người dân làng Đức Hậu, xã Giai Lạc (nay là xã Hậu Thành) khởi dựng từ thế kỷ 17 để thờ Thành hoàng làng và các vị thần có công với làng, với nước. Năm 1884, đình được xây dựng quy mô với 3 ngôi nhà lớn. Năm 1887, thực dân Pháp đánh vào làng và đốt cháy đình. Năm 1912, đình được xây dựng lại. Trước đây, đình Mõ nằm ở giữa đồng thấp trũng, thường bị ngập nước mỗi khi mưa lụt. Cách đây mấy chục năm đình đã được dời lên vị trí cao ráo như hiện nay. Ảnh: Huy Thư
Với người dân Hậu Thành, đình Mõ không chỉ là nơi thờ tự thiêng liêng, nơi sinh hoạt cộng đồng làng xã, mà còn là chứng tích cho nhiều sự kiện lịch sử diễn ra ở địa phương: Trong phong trào Cần Vương chống Pháp, hai ông Nguyễn Xuân Ôn và Lê Doãn Nhã đã chọn khu vực đình Mõ làm đại bản doanh để hoạt động. Sau cách mạng tháng 8, đình Mõ là nơi mở lớp bình dân học vụ đầu tiên trong vùng. Đình Mõ đã được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là Di tích Lịch sử Quốc gia năm 2006. Ảnh: Huy Thư
Hiện nay Di tích đình Mõ có 4 công trình: bái đường, hậu cung, tả vu và hữu vu. Tòa bái đường 3 gian 2 hồi dài hơn 15 m có kết cấu theo kiểu tam oai với kỹ thuật lắp ghép mộng truyền thống, lợp ngói âm dương. Ảnh: Huy Thư
Trên khung gỗ tòa bái đường, nhiều kết cấu gỗ được điêu khắc chạm trổ công phu hình ảnh "tứ linh, tứ quý"... Trong ảnh: Điêu khắc trên kẻ trước của đình Mõ. Ảnh: Huy Thư
Thời gian tồn tại lâu dài, đình Mõ đã xuống cấp nghiêm trọng. Bái đình và hậu cung có nhiều cột, vách bị mối mọt đục rỗng, nền, tường đình có nhiều vết nứt lớn, phần mái có nhiều chỗ hư hỏng, bị dột nước. Hư hỏng nặng nhất là 2 tòa nhà tả vu và hữu vu. Thời gian qua, để gìn giữ và sử dụng, chính quyền địa phương đã lợp bạt trùm lên mái nhà tử vu. Ảnh: Huy Thư
Nhà hữu vu, mái ngói bị xô dạt, hư hỏng nghiêm trọng, tường bị nứt toác, các cột, xà gỗ bị mối mọt đục rỗng. Hư hỏng là vậy, nửa phải nhà hữu vu vẫn đang được sử dụng để chứa một số vật dụng, đặt giường ngủ... Ảnh: Huy Thư
Nửa trái nhà hữu vu, đặc biệt là gian cận hồi, hai mái ngói đã bị gãy, đổ từng mảng lớn, không thể che mưa nắng. Ảnh: Huy Thư
Xuống cấp, hư hỏng nặng nề, hai nhà tả vu và hữu vu có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào, nhất là những khi mưa gió. Ảnh: Huy Thư
Ông Nguyễn Viết Trí - Phó Chủ tịch UBND xã Hậu Thành cho biết: Đình Mõ nay đã xuống cấp nghiêm trọng, rất cần được khôi phục, tu bổ kịp thời. Hiện nay chính quyền địa phương đang có kế hoạch vận động người dân, con em xa quê... chung tay đóng góp để tu sửa, tôn tạo lại đình, với mong muốn góp phần gìn giữ di sản của cha ông. Ảnh: Huy Thư