Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến góp ý rộng rãi vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ công chức và Luật Viên chức, trong đó có đề xuất bỏ quy định lãnh đạo tại các doanh nghiệp nhà nước phải là công chức, viên chức.
Lý giải đề xuất này, Bộ Nội vụ cho biết, mặc dù Luật Viên chức và các Nghị định đã quy định tương đối chi tiết nhưng trên thực tế số lượng đơn vị sự nghiệp công lập rất lớn, đa dạng về loại hình, lĩnh vực hoạt động và cách thức tổ chức quản lý nên còn cách hiểu khác nhau về "bộ máy lãnh đạo, quản lý" dẫn đến việc áp dụng gặp nhiều khó khăn.
Thực tế hiện nay, do đơn vị sự nghiệp không được thực hiện chức năng quản lý Nhà nước và không thực hiện hoạt động công vụ, trừ một số đơn vị phục vụ nhiệm vụ chính trị và phục vụ quản lý nhà nước nên công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý lý đơn vị sự nghiệp công lập không được hưởng phụ cấp công vụ và hầu hết các đơn vị sự nghiệp cũng không được giao biên chế công chức.
Mặt khác, trong số công chức thuộc bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập đã được bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp và thực hiện hoạt động nghề nghiệp thì rất ít trường hợp chuyển sang giữ ngạch công chức. Điều này dẫn đến những vướng mắc, không thống nhất trong việc thực hiện chế độ, chính sách và áp dụng cơ chế quản lý đối với những người này.
Một số đối tượng như Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Phó tổng giám đốc, Giám đốc, Phó giám đốc, Kế toán trưởng và những người giữ các chức vụ lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp theo quy định của Luật cũng áp dụng các quy định về quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, đánh giá, thôi việc, kỷ luật tương tự như công chức.
Tuy nhiên, do đặc thù hoạt động của doanh nghiệp khác với cơ quan hành chính nên trong quá trình thực hiện các quy định về quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, đánh giá, thôi việc, kỷ luật đối với viên chức lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp còn những vướng mắc, chưa phù hợp; chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp trong thời kỳ mới.
Điều này cũng dẫn đến những bất cập trong thực tế triển khai thực hiện do bản chất thực hiện công vụ khác với hoạt động kinh doanh nên không thể áp dụng chế độ đối với những đối tượng này như với đội ngũ công chức.
Để giải quyết những tồn tại trên, đẩy mạnh xã hội hóa, tăng cường tính tự chủ, tự quản, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập; tách chức năng quản lý nhà nước với chức năng quản lý của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước, Bộ Nội vụ đề xuất không quy định là công chức đối với các chức danh lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập, trừ các đơn vị sự nghiệp công lập phục vụ nhiệm vụ chính trị và phục vụ quản lý nhà nước.
Theo Bộ Nội vụ, hiện nay, trên cả nước có xấp xỉ 5,8 vạn đơn vị sự nghiệp công lập. Nếu tính trung bình mỗi đơn vị sự nghiệp công lập có 10 người trong bộ máy lãnh đạo, quản lý thì có tới 58 vạn người thuộc khối đơn vị sự nghiệp công lập chịu sự điều chỉnh của Luật Cán bộ công chức.
Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí cho công tác đào tạo, thời gian vật chất cho các cuộc họp, kiểm điểm, đánh giá với tư cách là công chức, chưa kể đến những phát sinh khi phải hỏi ý kiến cơ quan có thẩm quyền về các vấn đề có liên quan. Việc không quy định đội ngũ này là cán bộ, công chức sẽ giúp ngân sách nhà nước tiết kiệm hàng trăm tỉ đồng mỗi năm, chưa kể những chi phí vô hình.
Dự án Luật sửa đổi đang được Bộ Nội vụ lấy ý kiến rộng rãi đến hết ngày 24/3/2019.