Áp lực cạnh tranh 
Nghệ An hiện có 4.735 ha cam, trong đó diện tích cho sản phẩm khoảng 3.450 ha, sản lượng cam thu hoạch năm 2021 ước đạt 60.000 tấn. Thời gian qua, tỉnh  đã có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, HTX, người sản xuất cam  đầu tư áp dụng công nghệ cao, áp dụng VietGAP, GlobaGAP, bao bì, nhãn mác...
Đến nay, toàn tỉnh đã có 220 ha trồng cam áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt; hình thành được nhiều vùng sản xuất cam VietGAP, GlobalGAP, với trên 150 ha trồng cam được cấp chứng nhận. 
bna_cam_anhphu_huong3235454_25112021.jpgCam Vinh có mẫu mã đẹp, chất lượng thơm ngon, được thị trường ưa chuộng. Ảnh: Phú Hương

Từ chủ trương khuyến khích  của tỉnh, nhiều doanh nghiệp, HTX, người trồng cam đã chuyển hướng xây dựng các vườn cam hữu cơ, sinh thái, hướng tới phát triển bền vững, cung cấp sản phẩm chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng, như trang trại cam Vi Hằng (Thanh Đức, Thanh Chương), trang trại cam Vinh Kỳ Yến (Minh Hợp, Quỳ Hợp)...

100% diện tích cam trồng tại Nghệ An đã được các cơ quan quản lý nhà nước triển khai các biện pháp quản lý ATTP như cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP, ký cam kết ATTP, sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp tốt…; sản phẩm tiêu thụ tại siêu thị, cửa hàng bán lẻ đều được gắn tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Cam Vinh cũng được cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý với các giống cam Xã Đoài, cam Vân Du, cam Sông Con, cam V2 nằm trong khu vực 73 xã thuộc 11 huyện của tỉnh Nghệ An. 

"Cam mắc màn" ở Thanh Đức, Thanh Chương. Ảnh: Phú Hương

Là sản phẩm đặc sản nổi tiếng của Nghệ An, thời gian qua, sản phẩm cam Vinh đã được người tiêu dùng cả nước đón nhận và đánh giá cao. Từ nỗ lực của tỉnh, các doanh nghiệp, HTX, hộ trồng cam chủ động xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm tại thị trường trong và ngoài nước, đến nay cam Vinh đã được tiêu thụ tại các siêu thị lớn BigC; Winmart, Lottee,…  các chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch; bán qua các hội chợ thương mại; các nhà vườn bán đại lý các tỉnh, bán online qua mạng, sàn thương mại điện tử…

Tuy nhiên, việc tiêu thụ qua thương láiđịa phương thu mua để bán ra thị trường trong và ngoài tỉnh vẫn đang là chủ yếu, chiếm khoảng 75-80%, giá trị không cao và tiềm ẩn nhiều bất cập. Trên địa bàn tỉnh hiện có 2 nhà máy chế biến nước quả nhưng đều  chưa sử dụng nguyên liệu cam; cam Vinh chủ yếu đang bán ra thị trường dưới dạng ăn quả tươi, ép nước uống. 

Mùa cam vui của nông dân Nghệ An. Ảnh: Phú Hương

Đặc biệt, thời gian gần đây, một số tỉnh như Hòa Bình, Hưng Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa… cũng đã phát triển diện tích trồng các giống cam Vinh như Xã Đoài lòng vàng; V2; Vân Du, gây nên tình trạng cạnh tranh khá quyết liệt. Người tiêu dùng khó phân biệt được cam Vinh trồng tại Nghệ An và cam Vinh trồng tại các tỉnh khác.

Theo ông Nguyễn Văn Hà, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản, thì “Để nâng cao giá trị cam Vinh, rất cần mở rộng thị trường, đẩy mạnh các kênh tiêu thụ thông qua online, hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch và bán qua các trung tâm thương mại trong cả nước, sàn thương mại điện tử”. 
Vườn cam VietGAP ở Yên Thành. Ảnh: Phú Hương

Đẩy mạnh kết nối tiêu thụ cam Vinh

Trong định hướng của tỉnh, cây cam Vinh vẫn được xác định là sản phẩm chủ lực của tỉnh trong thời gian tới. Đồng thời với phát triển sản xuất, thì  các giải pháp thúc đẩy, tìm nguồn tiêu thụ ổn định, giá trị cao đang được Nghệ An tập trung triển khai thực hiện. Ông Nguyễn Văn Đệ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết: Nghệ An sẽ đẩy mạnh thành lập các HTX, tổ hợp tác chuyên sản xuất cam. Xây dựng các chuỗi liên kết từ cung cấp nguyên vật liệu - sản xuất - tiêu thụ để tăng cường công tác quản lý, giám sát đồng thời tạo đầu mối kết nối với các đơn vị kinh doanh. 
Mùa cam rộ ở Thanh Chương. Ảnh: Phú Hương

"Chúng tôi tập trung chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thuộc sở tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ sản xuất các kiến thức trong trồng trọt, BVTV; quy trình quản lý ATTP; tem nhãn, mã truy xuất nguồn gốc sản phẩm đáp ứng quy định nhà nước và người tiêu dùng”, ông Nguyễn Văn Đệ cho hay. 

Đồng thời, tạo điều kiện để các nhà máy chế biến  sản phẩm từ trái cây trên địa bàn đầu tư, liên kết sản xuất cam nguyên liệu phục vụ chế biến; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thu hútcác doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến cam; cũng như khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX, Tổ hợp tác, hộ sản xuất đầu tư chế biến các sản phẩm bánh kẹo, tinh dầu, mứt... từ nguyên liệu quả cam, gắn với xây dựng sản phẩm OCOP để đa dạng sản phẩm đồng thời nâng cao giá trịchuỗi sản phẩm cam. 

Trang trại cam ở xã Đồng Thành, Yên Thành. Ảnh: Phú Hương

Tại Diễn đàn kết nối tiêu thụ cam Vinh được tổ  chức ngày 26/11 tại thành phố Vinh, với sự có mặt trực tiếp của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và PTNT, các sàn thương mại điện tử, siêu thị, chuỗi cửa hàng, và  sự tham gia trực tuyến của lãnh đạo Bộ Công thương, Hội Nông dân Việt Nam, Liên minh HTX Việt Nam…;  đông đảo các nhà phân phối, bán lẻ, các doanh nghiệp và đại diện nhiều tỉnh thành trên cả nước; không chỉ cam Vinh sẽ được giới thiệu, quảng bá, mà một số hợp đồng tiêu thụ sẽ được ký kết.

Thời gian tới, Nghệ An vẫn tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng, để thương hiệu cam Vinh đến với người tiêu dùng trong nước và nước ngoài. Thực hiện kết nối với các tập đoàn kinh doanh, hệ thống siêu thị lớn, tham gia các hội chợ triển lãm trong và ngoài nước để nâng tỷ trọng cam Vinh tiêu thụ thông qua các kênh siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch.
Đồng thời, phối hợp với cácsàn thương mại điện tử trong nước mở các gian hàng bán sản phẩm cam Vinh trên sàn;  hỗ trợ người trồng và kinh doanh cam nâng cao chất lượng, hoàn thiện sản phẩm, bao bì, nhãn mác, kỹ năng bán hàng để thúc đẩy tiêu thụ thông qua các đại lý, bán hàng online, phấn đấu khoảng 40% tổng sản lượng cam Vinh được tiêu thụ qua kênh này. 
Ký kết tiêu thụ một số sản phẩm nông sản Nghệ An trong đó có cam Vinh, với một số nhà phân phối lớn. Ảnh: Tư liệu Phú Hương

”Các địa phương cũng cần tăng cường chỉ đạo, giám sát sản xuất, chất lượng cam; phối hợp chặt chẽ để quản lý, chỉ đạo sản xuất, bảo đảm ATTP, xây dựng chuỗi liên kết, tiêu thụ sản phẩm; xây dựng nhãn mác, tem truy xuất để nâng cao thương hiệu cam Vinh, giới thiệu đến người tiêu dùng trong cả nước các sản phẩm chất lượng. Người trồng cam, ngoài việc sản xuất sản phẩm chất lượng, hoàn chỉnh sản phẩm từ sản xuất, bao gói, dán nhãn,... còn phải tích cực tham gia các hoạt động quảng bá, giới thiệu sản phẩm để kết nối nhanh, sớm nhất với người tiêu dùng”, ông Nguyễn Văn Hà chia sẻ. 

Cam Vinh bắt đầu thu hoạch từ tháng 10 và kéo dài đến tháng 2 năm sau. Năm nay, dự kiến Nghệ An có sản lượng 51.000 tấn cam. 

Tại Diễn đàn kết nối tiêu thụ cam Vinh, Nghệ An cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Công thương, Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản và các cơ quan liên quan trung ương và các tỉnh tiếp tục hỗ trợ tiêu thụ nông sản Nghệ An nói chung và cam Vinh nói riêng tại thị trường trong và ngoài nước. Đề nghị các tập đoàn kinh doanh, các siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch trong cả nước hỗ trợ quảng bá cũng như tạo điều kiện để sản phẩm cam Vinh được tiêu thụ trong hệ thống.