10 năm có mặt tại đất nước Campuchia theo lời kêu gọi giúp đỡ của đất nước Chùa Tháp, cựu chiến binh Lại Viết Khuê (xóm 8, xã Nam Vân, thành phố Nam Định) cho biết: Đến giờ, ông không thể tả hết những hy sinh, tổn thất to lớn của những người đồng đội của ông để giúp nhân dân Campuchia trong những năm cực kỳ khó khăn, gian khổ. Hàng chục vạn cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã đổ máu xương để mang lại sự hồi sinh cho nhân dân và đất nước Campuchia láng giềng.
Giới thiệu cho chúng tôi về tấm Huân chương Chiến công hạng Nhất được Nhà nước Campuchia trao tặng, ông kể, đất nước Campuchia khi đó khủng hoảng, người dân Campuchia rất đau lòng trước họa diệt chủng Pol Pot. Khi bộ đội tình nguyện Việt Nam sang giúp đỡ, người dân Campuchia cảm nhận bộ đội Việt Nam là “ân nhân cứu mạng”.
Cũng trở về sau khi hoàn thành nghĩa vụ với đất nước Campuchia, ông Hoàng Văn Quyết, nguyên Trợ lý về bảo vệ an ninh, Cơ quan chính trị quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia cho biết, phát ngôn của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long thật lạc lõng so với lịch sử.
Trước đây, do tác động của nhiều bên, nhiều nước chưa hiểu ý nghĩa và vai trò của quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia cho nên có phê phán Việt Nam. Tuy nhiên, thời gian gần đây, đặc biệt phiên tòa xử Pol Pot và đồng bọn năm 2018 cho thấy, thế giới đã nhìn nhận rõ tính chính nghĩa và vai trò rất quan trọng của quân tình nguyện Việt Nam tại Campuchia.
“Nhiều nhà quan sát chính trị thế giới cũng nói rằng, cả thế giới hiện nay còn nợ Việt Nam câu “xin lỗi” với những sai lầm trước đây đối với Việt Nam trong vai trò Việt Nam giúp Campuchia chống lại Pol Pot. Đó là điều rõ ràng, đặc biệt là trong và sau phiên tòa xét xử Pol Pot tội chung thân. Bây giờ ông Lý Hiển Long phát ngôn như vậy, theo tôi, chúng ta cũng phải có thái độ rõ ràng đối với Singapore, đặc biệt từ phía Chính phủ và ngoại giao”, ông Hoàng Văn Quyết nói.
Ông Vũ Mão - nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia khẳng định: Việt Nam đóng vai trò quyết định cứu nhân dân và đất nước Campuchia khỏi thảm họa diệt chủng của chế độ Khmer Đỏ. Đó là sự thật lịch sử. Chính Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã khẳng định: “Chúng ta có thể hỏi rằng, trên thế giới này, có đất nước nào đã giúp nhân dân Campuchia, đặc biệt là giải phóng khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot và ngăn cản sự quay lại của chúng? Câu trả lời chính là nhân dân và Quân đội nhân dân Việt Nam”.
Ông Vũ Mão cũng cho biết, khi chế độ Pol Pot bị lật đổ vào ngày 7/1/1979 sau hơn 3 năm cầm quyền, Việt Nam đã cử các đoàn chuyên gia sang giúp đỡ Campuchia về tổ chức lực lượng, trong đó có lực lượng thanh, thiếu niên và nhi đồng.
“Đồng chí Hun Sen (hiện là Thủ tướng Campuchia) khi đó chưa đến 30 tuổi là Chủ tịch Thanh niên cứu nước Campuchia để xây dựng lực lượng thanh niên Campuchia. Đến bây giờ mỗi lần gặp nhau, Thủ tướng Hun Sen vẫn nhắc lại với tôi và cảm ơn rằng: “Khi đó Đoàn Thanh niên Cộng sản Việt Nam đã cử người sang giúp Campuchia, trao đổi và bồi dưỡng để làm tốt công tác tập hợp thanh niên. Chọn những con người để xây dựng lực lượng cách mạng cho Campuchia là như thế”, ông Vũ Mão nói thêm.
Hàng chục vạn cán bộ, chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã đổ máu xương để giải phóng nhân dân Campuchia khỏi họa diệt chủng. Hàng ngàn chuyên gia Việt Nam đã có mặt ở Campuchia để giúp đất nước này hồi sinh từ đống đổ nát, điêu tàn. Không ai có thể phủ nhận sự thật khách quan này.
Bởi thế, trong chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tới Campuchia cuối tháng 2/2019 và mới đây là chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Heng Samrin cuối tháng 5 vừa qua, lãnh đạo Campuchia đều bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ giúp đỡ to lớn, quý báu, kịp thời và có hiệu quả mà Việt Nam đã dành cho Campuchia trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ Khmer Đỏ diệt chủng cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước ngày nay./.