Hiện nay thanh toán điện tử tại Việt Nam mới chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 35% tổng phương tiện thanh toán. Ngân hàng Nhà nước và các Bộ Công Thương, Tài chính đang nỗ lực để có thể đẩy mạnh tỉ lệ này.
Đó là nội dung chính của Diễn đàn Thanh toán điện tử Việt Nam 2015 (VEPF 2015) với chủ đề "Hợp tác và kết nối" do Ngân hàng Nhà nước vừa tổ chức.
Tỉ lệ thanh toán điện tử còn thấp
Ông Bùi Quang Tiên, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết: “Thanh toán điện tử hiện vẫn chiếm tỉ lệ rất thấp. Năm 2014, riêng hoạt động mua bán trực tuyến của Việt Nam đạt doanh số 3 tỉ đô la Mỹ nhưng thanh toán điện tử chỉ chiếm khoảng 5%. Đến cuối năm 2015 cả nước đã lắp đặt được máy chấp nhận thẻ (POS) nhưng lượng thanh toán chưa nhiều.”
Phát biểu tại diễn đàn, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, hiện thương mại điện tử ở Việt Nam phát triển rất nhanh, giao dịch qua mạng hàng năm đều tăng rất lớn nhưng thanh toán tiền mặt vẫn chiếm đa số, với khoảng 65% tổng phương tiện thanh toán. Trong khi đó thanh toán điện tử là phương thức thanh toán đã phổ biến trên thế giới.
“Ở những quốc gia phát triển, thanh toán điện tử chiếm tới 90% tổng thanh toán thì đã giúp GDP tăng khoảng 1%”, ông Đam nhấn mạnh vai trò của thanh toán điện tử.
Phó thủ tướng cho rằng, tại Việt Nam các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật cho thanh toán điện tử đã sẵn sàng, đáp ứng mức độ thuận tiện, hiện đại, và mục tiêu của Chính phủ đối với việc thúc đẩy thanh toán trực tuyến đã được đề ra từ lâu song thói quen dùng tiền mặt thanh toán vẫn chưa thay đổi.
Để thanh toán điện tử được nhiều người dùng hơn, cần có sự phối hợp, kết nối, hướng tới giảm thanh toán bằng tiền mặt, tạo cơ chế khuyến khích không chỉ bằng giải pháp công nghệ, giảm phí dịch vụ mà còn bắt đầu bằng việc tuyên truyền để người dân hiểu và quen với than toán điện tử.
Phó thủ tướng nói: “Ta cần phải tìm mọi cách để thói quen thanh toán điện tử diễn ra nhanh, giúp đất nước phát triển nhanh hơn.”
Cũng phát biểu tại diễn đàn trên, ông Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, cho rằng hiện nay những chính sách của Chính phủ để phát triển thương mại điện tử đã rất rõ ràng; những điều kiện để phát triển thanh toán điện tử trong thương mại điện tử như hạ tầng kỹ thuật đã rất thuận lợi.
“Việt Nam và các quốc gia trong khu vực đều tăng trưởng hai con số về thương mại điện tử. Cần phải tìm cách để thanh toán điện tử góp phần thúc đẩy thương mại điện tử, hiện đại hóa ngành dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam phát triển đúng với quy mô và tiềm năng”, ông Tuấn Anh nói.
Tỉ lệ nộp thuế điện tử còn ít
Để đẩy mạnh thanh toán điện tử phát triển, một số cơ quan Chính phủ đã đi đầu trong hoạt động này như Bộ Tài chính triển khai thu thuế điện tử.
Ông Nguyễn Đại Trí, Phó tổng cục trưởng Tổng cục thuế, cho biết Tổng cục Thuế đã cung cấp toàn diện các dịch vụ thuế điện tử, bao gồm đăng ký, kê khai và nộp thuế điện tử; tổ chức các đợt trao đổi, ký kết thoả thuận hợp tác triển khai nộp thuế điện tử với các ngân hàng thương mại, bao gồm cả các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Dịch vụ nộp thuế điện tử đã góp phần tiết kiệm thời gian và nhân lực của doanh nghiệp, đồng thời hạn chế sai sót khi kê khai, thanh toán thuế...
“Hiện ngành thuế đã ký thỏa thuận với 43 ngân hàng, và trong đó 27 ngân hàng trong nước và 3 ngân hàng nước ngoài để chính thức cung cấp dịch vụ nộp thuế điện tử. Đến cuối tháng 11-2015 đã có 92% số doanh nghiệp kê khai nộp thuế điện tử nhưng việc nộp thuế thì lại chưa cao,” ông Trí cho biết.
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết, áp dụng thu thuế điện tử góp phần vào công cuộc cải cách thủ tục hành chính hỗ trợ doanh nghiệp, là động lực khiến doanh nghiệp đổi mới mô hình quản trị theo hướng minh bạch, hiện đại hơn để bắt kịp xu hướng thay đổi của quốc tế và những quy định của cơ quan quản lý Nhà nước.
Tuy nhiên, từ việc đăng ký nộp thuế điện tử đến việc thực hiện vẫn là chặng đường khá dài, vì vậy ông Lộc đề xuất những giải pháp tháp gỡ như phải xây dựng lòng tin cho doanh nghiệp, để họ không còn cảm thấy khó khăn khi nộp thuế điện tử; các ngân hàng, trung gian thanh toán cần phải kết nối với nhau để hỗ trợ doanh nghiệp nộp thuế điện tử; về phía doanh nghiệp, trình độ công nghệ thông tin cần được nâng cao...
Ông Lộc nói: “VCCI sẵn lòng hợp tác với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thủ tục hành chính để giúp doanh nghiệp có thể nộp thuế điện tử nhanh chóng, thuận lợi, góp phần nâng cao năng lực cạnh trạnh trong bối cảnh hội nhập mạnh mẽ.”
Ông Nguyễn Đại Trí cho rằng, việc nộp thuế điện tử còn chưa đạt được kết quả như mong đợi có nhiều nguyên nhân, về phía ngành thuế cần điều chỉnh một số thủ tục và cần tuyên truyền mạnh hơn; còn các doanh nghiệp thì cần triển khai hạ tầng tốt hơn cho thanh toán điện tử.
Còn ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó thống đốc NHNN, cho rằng, để doanh nghiệp, người dân chấp nhận nộp thuế điện tử cần phải có một vài ưu đãi; chẳng hạn khi doanh nghiệp đạt được một khoản thu qua thanh toán điện tử sẽ miễn giảm các nghĩa vụ khác. Phí thẻ sẽ được xây dựng rất hợp lý để vừa minh bạch hoá, vừa cổ vũ doanh nghiệp.
Còn bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng để 1,5 triệu hộ gia đình kinh doanh cá thể tham gia nộp thuế điện tử thì cần tạo sự thuận lợi cho việc nộp thuế. Đối với những hộ kinh doanh cá thể, cho thuê nhà, nhiều người ít hiểu về công nghệ thông tin. Do đó có thể cho phép họ nộp thuế qua ATM, giảm thiểu các khâu phức tạp, kê khai rườm rà.