Kết quả cho thấy, đánh bắt hải sản vẫn là nghề chủ lực mang lại cuộc sống ấm no của bà con vùng biển và Nghệ An là một trong những tỉnh hàng đầu về phát triển nghề biển.
Giá trị khai thác tăng trưởng mạnh
Ngoài đánh được cá hố xuất khẩu, ngư dân các xã Quỳnh Nghĩa, Tiến Thủy, Quỳnh Thuận (Quỳnh Lưu) còn đánh bắt được nhiều hải sản có giá trị kinh tế cao như mực, cá chim, cá bạc má, cá sòng... Những chuyến tàu cập bến đầy ắp cá, tôm đều được các thương lái địa phương và từ các tỉnh như Quảng Bình, Thanh Hóa, Hà Tĩnh... thu mua về chế biến hoặc vận chuyển đi tiêu thụ ở nhiều nơi và xuất khẩu. Cá được bán với giá khá cao: cá bạc má tại bến có giá từ 50.000 - 55.000 đồng/kg, cá đốm giá từ 25.000 - 30.000 đồng/kg, cá hố xuất khẩu có giá từ 200.000 - 220.000 đồng/kg, cá ù có giá 50.000 đồng/kg...
Ông Bùi Xuân Trúc - Phó trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Quỳnh Lưu cho biết: Quý 1/2017, tổng sản lượng khai thác và nuôi trồng thủy sản toàn huyện ước đạt 10.062 tấn, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2016. Kế hoạch sản lượng khai thác hải sản năm 2017 của huyện dự kiến đạt khoảng từ 49.000 - 50.000 tấn/năm. Với niềm vui được mùa biển trong những tháng đầu năm, ngư dân Quỳnh Lưu phấn khởi hy vọng những chuyến vươn khơi tiếp theo thắng lợi.
Ở thị xã Hoàng Mai, quý I/2017, ngư dân khai thác được nhiều cá thu, cá trích, cá lượng rìu, cá trỏng, tôm, mực, ghẹ…; sản lượng khai thác 3 tháng đạt 8.368 tấn hải sản các loại so với cùng kỳ năm 2016, tăng hơn 23%, giá trị đạt hơn 201 tỷ đồng, tăng gần 30%; trong đó, các tàu cá của ngư dân phường Quỳnh Phương sản lượng cá trích, cá lượng rìu khai thác tăng mạnh so với năm 2016. Và ở huyện Diễn Châu, 3 tháng đầu năm ngư dân khai thác được 5.680 tấn hải sản các loại, tăng gần 29%, giá trị ước đạt 94,2 tỷ đồng, tăng 27% so với cùng kỳ.
Theo tổng hợp từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 3 tháng đầu năm 2017, sản lượng khai thác hải sản toàn tỉnh Nghệ An đạt 27.399 tấn các loại, tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm 2016; tổng giá trị ước đạt gần 623 tỷ đồng, tăng gần 33%.
Giàu lên nhờ nghề biển
Sản lượng khai thác đạt cao, giá cả ổn định, nghề đánh bắt hải sản đang là hướng làm giàu của bà con vùng biển với những triệu phú, tỷ phú mới. Ngư dân Nguyễn Văn Minh ở thôn Đại Bắc xã Quỳnh Long (Quỳnh Lưu), có thâm niên đi biển hơn chục năm cùng với sự mạnh dạn trong đầu tư đóng tàu to, máy lớn, hiện đang sở hữu 3 chiếc tàu vỏ gỗ có công suất từ 500 - 700 CV, thu nhập 200 - 300 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, trên địa bàn xã Quỳnh Long còn có nhiều ngư dân làm giàu từ nghề đi biển với mức thu nhập từ 20 - 30 triệu đồng/tháng như các ông Nguyễn Sáng ở thôn Đại Hải, Nguyễn Bá Thảo ở thôn Phú Liên và Nguyễn Văn Chắt...
Với ngư dân Trương Thành ở xã Quỳnh Nghĩa, từ bám biển khai thác hải sản, mỗi năm ông cũng thu nhập từ 200 - 300 triệu đồng. Ông Thành đã đăng ký vay vốn đóng tàu theo Nghị định 67, qua hơn 1 năm sử dụng con tàu này để đánh bắt đã luôn thu được sản lượng cao; bình quân mỗi chuyến đánh bắt thu về từ 300 - 400 triệu đồng, mỗi thuyền viên trên tàu có thu nhập từ 8 -10 triệu đồng/chuyến...
Nghề đánh bắt phát triển, kéo theo nhiều dịch vụ hậu cần nghề cá trên bờ như chế biến, thương mại... phát triển mạnh, tạo việc làm và thu nhập rất đáng kể cho một lượng lớn lao động. Dù không nằm sát biển, nhưng xã Quỳnh Ngọc (Quỳnh Lưu) lâu nay có nghề đánh cá tương đối phát triển, trong đó có 2 xóm 12 và 13 (làng Song Ngọc) người dân chủ yếu sống dựa vào tài nguyên biển. Giữa năm 2016 trở về trước, làng Song Ngọc có tới 36 tàu thuyền tạo việc làm cho khoảng 300 lao động nam trực tiếp tham gia đánh bắt, và ít nhất cũng chừng đó phụ nữ tham gia buôn bán cá và các sản phẩm từ biển, phục vụ nghề biển. Nhờ đó, đời sống bà con rất ổn định.
Ở làng Song Ngọc nghề làm nước mắm cũng rất phát triển, đem lại thu nhập khá cho người dân. Hôm chúng tôi đến, gia đình chị Nguyễn Thị Hiên - hộ chế biến nước mắm ở Song Ngọc, đang đổ nền bê tông trước sân nhà để mở rộng diện tích sân phơi nước mắm. Chị Hiên chia sẻ: “Từ nghề của cha ông truyền lại, thấy hiện nay nhu cầu sử dụng nước mắm sản xuất theo phương thức truyền thống là rất lớn, nên tôi đã đầu tư phát triển nghề. Hiện nay, gia đình có hơn 300 thùng ủ, mỗi năm sản xuất được khoảng trên dưới 24.000 lít nước mắm nhưng vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu thị trường; với giá bán từ 60.000 - 70.000 đồng/lít, mỗi năm gia đình thu lãi từ 150 - 200 triệu đồng. Ngoài ra, gia đình còn tạo việc làm cho lao động thường xuyên với thu nhập ổn định 5 triệu đồng/người/tháng và một số lao động thời vụ.
Ông Hồ Ngọc Hoàng - Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Ngọc cho biết, trước nhu cầu thực tế cũng như để phát triển thương hiệu nước mắm Song Ngọc, đồng thời nâng cao giá trị hàng hóa và tạo việc làm cho người dân, hiện địa phương đã hoàn tất việc rà soát các hộ làm nghề, vận động người dân tham gia các lớp học, đào tạo chế biến nước mắm. Từ đó, sớm có lộ trình đạt các tiêu chí để được công nhận làng có nghề cho giáo xứ Song Ngọc. Được biết, trong khoảng 5 năm trở lại đây, nhờ chế biến nước mắm nên đời sống của bà con ở giáo xứ Song Ngọc được cải thiện, tỷ lệ hộ khá chiếm hơn 50% tổng số hộ dân của 2 xóm 12 và 13; tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 6% năm 2017 (năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo trên 30%). Nghề nước mắm cũng đang tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 100 lao động địa phương với thu nhập ổn định từ 4,5 - 5 triệu đồng/người/tháng.
Có thể khẳng định, đánh bắt hải sản có hiệu quả nổi trội so với các nghề khác. Ví như tại xã An Hòa (Quỳnh Lưu), mặc dù chỉ có 2 thôn có nghề biển, 84 chiếc tàu với 336 lao động đánh bắt, nhưng giá trị đánh bắt hải sản chiếm 20% giá trị kinh tế của toàn xã. Ông Lê Xuân Quyết - Phó Chủ tịch UBND xã An Hòa cho biết: “Năm 2016, tổng giá trị sản xuất của xã đạt 335 tỷ đồng, riêng đánh bắt hải sản đạt gần 70 tỷ đồng, trong khi đó diêm nghiệp với khoảng 2.000 lao động theo nghề nhưng giá trị chỉ đạt 10%; hiện nay, thu nhập bình quân của xã là 26 triệu đồng/người/năm, nhưng riêng thôn Tân An - nơi người dân sống chủ yếu bằng nghề biển, thu nhập đạt trên 30 triệu đồng/người/năm”.
Còn tại xã Quỳnh Long, năm 2016, tổng giá trị sản xuất của xã đạt 627,7 tỷ đồng; trong đó, riêng đánh bắt, nuôi trồng thủy, hải sản đã chiếm trên một nửa (đạt hơn 370 tỷ đồng), nghề biển tạo ra việc làm ổn định cho 1.800 lao động nam đi biển; hơn 2.500 lao động nữ làm nghề vá lưới và kinh doanh dịch vụ thủy sản, với mức thu nhập bình quân toàn xã là 37 triệu đồng/người/năm... Thực tế các xã Quỳnh Long, Sơn Hải, Tiến Thủy, Quỳnh Nghĩa nhờ phát triển mạnh nghề đánh bắt hải sản, nên cuộc sống người dân ở đây sung túc hơn hẳn một số địa phương khác trong huyện.
Ông Đặng Ngọc Bình - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu cho biết: Đánh bắt hải sản, phát triển kinh tế biển tạo nguồn thu nhập chính đang có hiệu quả cao hơn so với các ngành nghề khác ở các địa phương ven biển. Ở huyện Quỳnh Lưu, lao động đánh bắt hải sản có khoảng trên 10.000 người, thu nhập bình quân đạt 80 triệu đồng/người/năm (trong đó nghề lưới vây 120 triệu đồng/người/năm; nghề chụp, câu khoảng 60 triệu đồng/người/năm); trong khi đó, các ngành nghề khác chỉ đạt bình quân 29 triệu đồng/người/năm.
Được mùa cá, thành quả lao động gắn nghề biển thu được rõ từng ngày; thời điểm này về các địa phương vùng biển như TX. Hoàng Mai, các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, TX. Cửa Lò, luôn chứng kiến khí thế vươn khơi bám biển của những đội tàu công suất lớn. Nhìn chung ở Nghệ An hiện nay, hoạt động khai thác, chế biến, cung cấp hải sản rất sôi động, người dân từ buôn bán cá biển, vá lưới đến đánh bắt đều phấn khởi vì từ khai thác hiệu quả nguồn lợi biển, đời sống không ngừng được cải thiện với nhiều hộ vươn lên làm giàu. Bà con cho biết, mong muốn tiếp tục được Nhà nước hỗ trợ đầu tư đóng tàu công suất lớn để vươn khơi bám biển tích cực hơn nữa...