Ấm áp Tết làng chài

 

Trong cái nắng hanh hao cuối năm, chúng tôi tìm về xóm Tân Lam, xã Nam Lộc (Nam Đàn). Xóm quê trù phú, dáng dấp nông thôn mới với những mái nhà ngói đỏ tươi xen vườn cây xanh tốt. Đường vào xóm đã bê tông hóa sạch đẹp.

 

Theo chân chị Nguyễn Thị Hà - cán bộ phụ nữ xã Nam Lộc, đến thăm gia đình chị Nguyễn Thị Liên (sinh năm 1984) và anh Nguyễn Văn Sáng (sinh năm 1982). Ngôi nhà ngói khang trang trước có vườn rau xanh, phía trước và chuồng trại xây dựng quy củ. Nếu tính cả Tết năm Bính Thân 2016 này, gia đình chị Nguyễn Thị Liên đã đón cái Tết thứ 4 trong mái nhà ấm áp này. 

 

Rót mời khách chị Liên vồn vã: Chè chị mới mua sáng nay ở chợ. Từ ngày được lên bờ, có đất, có nhà, có hàng xóm nên chị cũng chăm nấu nước chè. Có bát nước ngon lại ới gọi hàng xóm sang uống cùng. Tình cảm láng giềng nhờ vậy mà gần gũi hơn. Không như trước đây, lênh đênh sông nước,  nhiều lúc muốn mời bạn bè tới nhà chơi nhưng lại nghĩ: Mình làm gì có nhà...

 

 

Mới đó, mà đã 4 năm vợ chồng chị Liên được ở trong ngôi nhà mơ ước” này. Ngày vợ chồng lấy nhau, gia tài chỉ có con thuyền nan, vậy là ra ở riêng. Thời gian đầu, chị không sao chịu nổi cảnh đi lại trên thuyền, bởi vốn lẽ chị là dân trên bờ, còn anh lại 4 đời sông nước. Không ít lần về thăm cha mẹ, chị đã muốn ở lại"... Rồi cũng phải quen. Từ chỗ không biết thả cheo lưới, không biết cầm mái chèo dần dần chị Liên đã nhìn con nước mà đoán biết được sẽ có cá gì, thời điểm nào xúc hến, đánh cá... Những đứa con của chị cũng quen với cảnh nay ở bến sông này, mai ngược bến sông khác... Thế nhưng nói gì thì nói, trong chị vẫn đau đáu mong ước một nếp nhà bình yên. Nhất là những đêm mưa to gió lớn, những ngày giá rét, cá không đánh được, thuyền chòng chành, nằm trên con thuyền mà thấy cuộc đời thật mong manh, không lẽ đời con mình, cháu mình cũng sẽ lênh đênh như thế này mãi sao?

 

Không thể nói hết cảm xúc của vợ chồng chị Liên, của 64 hộ dân vạn chài Tân Lam cái ngày mà họ được Nhà nước cấp đất quy hoạch xây nhà, hỗ trợ vốn làm ăn để "an cư lạc nghiệp". Bà Nguyễn Thị Lân (năm nay trên 80 tuổi) - vừa móm mém nhai trầu, cho biết: "Đúng là giấc mơ. Từ đời ông bà, cha mẹ bà đều theo nghề sông nước. Rất nhiều lần, nhìn làn khói tỏa ra từ mái nhà tranh của những hộ dân trên bờ mà ứa nước mắt và ước ao chỉ cần một túp lều thôi... Giờ nhà cao, cửa rộng, đường làng bê tông hóa sạch đẹp, có nhà văn hóa xã để đến sinh hoạt, hội họp. Mỗi dịp Tết đến, Xuân về, được huyện, xã đến thăm hỏi, tặng quà. Vui lắm".

 

 

Hiện ở Tân Lam, đa số người dân đã có đất để làm ruộng, một số khác thì vẫn theo nghề sông nước nhưng cuộc sống của họ nhìn chung đã đủ đầy. Con cái được đầu tư học hành. Người dân được ưu tiên vay vốn phát triển kinh tế. Trong xóm đã xuất hiện nhiều hộ giàu, hộ khá. Cả xóm chỉ còn 3 hộ nghèo - đó là những gia đình đơn thân.

 

Cùng với làng Tân Lam, nằm sát bờ sông Lam, xóm 16, xã Hưng Long (Hưng Nguyên) là nơi quần cư của 71 hộ dân làng chài. Đến thăm gia đình ông Nguyễn Đình Trọng - Bí thư Chi bộ xóm 16 đúng lúc ông đang hướng dẫn cho thợ sửa lại nhà chuẩn bị đón Tết. Hiện nay ông Trọng đang là Chủ nhiệm Hợp tác xã Nghĩa Sơn Long chuyên nghề khai thác cát, sỏi. Mặc dù sống trên bờ nhưng nghề chính của người dân nơi đây vẫn gắn bó với sông nước, vừa khai thác cát, sỏi, vừa đánh bắt tôm, cá. 

 

 

Ông Trọng cho biết: Xóm 16 là nơi người dân vạn chài sớm ý thức dựng nhà trên bờ để yên tâm làm ăn dưới sông. Vì vậy, hàng chục năm qua, hầu như các gia đình của xóm đã dựng được nhà kiên cố để sinh sống (có 56 hộ có đất, có nhà). Nhưng ngành nghề chính vẫn duy trì đánh bắt, khai thác cát, sỏi. So với trước đây, đời sống của người dân hiện nay khá hơn rất nhiều. Điều đáng mừng là toàn xóm có 12 cháu tốt nghiệp cấp 3; có 4 cháu đậu đại học, cao đẳng; hiện có 15 cháu đang học cấp 2. 

 

 

So với các gia đình khác trong xóm, gia đình ông Trọng kinh tế có khá hơn nhờ ông có anh con trai đang đi xuất khẩu lao động ở Ăng-gô-la. Vì thế mà Tết năm nay, ông quyết định sửa lại nhà cửa cho khang trang để đón một cái Tết thật vui. Và ông cũng mong chờ sang năm mới, chắc chắn Hợp tác xã Nghĩa Sơn Long sẽ được cấp phép khai thác vật liệu xây dựng, khi đó đời sống của người dân làng chài sẽ khá hơn và đón Tết sẽ rôm rả hơn.

 

Trao đổi với ông Nguyễn Ngọc Nga - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Hưng Long, được biết: Để hỗ trợ, động viên người dân làng chài, thời gian qua, chính quyền địa phương đã cùng vào cuộc đề xuất những chính sách hỗ trợ, khuyến khích kịp thời để người dân ổn định cuộc sống, phát triển ngành nghề bền vững. Mặt trận Tổ quốc xã đã tham mưu, đề xuất hỗ trợ cho các gia đình nghèo, đơn thân xây nhà Đại đoàn kết, vay vốn làm ăn. Trong những ngày lễ, Tết đều đến thăm hỏi, tặng quà cho người dân làng chài.

 

 

Ở các xóm vạn chài khác trên địa bàn toàn tỉnh, chính quyền địa phương đã phát huy vai trò trong việc vận động người dân lên bờ, đa dạng các ngành nghề sản xuất, chăn nuôi, khai thác nguyên, vật liệu xây dựng, từng bước thoát nghèo bền vững, hiện có nhiều gia đình vươn lên khá, giàu.

 

Ông Nguyễn Văn Huy -  Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh cho biết: Năm nào cũng vậy, cùng với trao quà cho các hộ nghèo khác, thì những hộ nghèo của các làng chài trên địa bàn tỉnh luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt.

 

Cùng với sự hỗ trợ kinh phí của Chính phủ và lồng ghép các nguồn kinh phí, dự án của tỉnh, hiện nay vùng định cư cho người dân vạn chài ven sông Lam ở các huyện cơ bản đã hoàn thành. Cuộc sống của những người dân vốn thường nhật lênh đênh sông nước nay đã an cư, lạc nghiệp...