(Baonghean) - Thời điểm này, về các huyện rẻo cao Nghệ an, dễ bắt gặp những hình ảnh rộn ràng vào mùa gặt trên các cánh đồng lúa vụ mùa, trải khắp các thung lũng… Trên khuôn mặt bà con dân bản ngời niềm vui được mùa lúa…
 
 
“Mùa vàng” ở Quỳ Châu
 
Ngay từ sáng sớm, trên cánh đồng Tồng Mài, bản Huồi Ba, xã Châu Hội (Quỳ Châu) đã nhộn nhịp người dân thu hoạch vụ lúa mùa. Chị Lô Thị Công tay thoăn thoắt bó lúa, lộ rõ phấn khởi: “Chưa năm nào được mùa lúa như năm nay. Gia đình tôi làm 4 sào, thì đều đạt năng suất bình quân từ 280-300 kg/sào/vụ. Ấy là nhờ được cán bộ xã, Khuyến nông huyện khuyến cáo làm đất kỹ, rải vôi để diệt mầm sâu bệnh, đưa giống Khang dân vào gieo cấy, bón phân đúng với quy trình. Chị Lô Thị Huyền, bản Khun, xã Châu Hội đang gánh lúa, cười rõ tươi: Giai đoạn lúa sắp làm đòng bị sâu cuốn lá, nhưng được cán bộ nông nghiệp xã hướng dẫn phun thuốc, phòng trừ kịp thời nên cây lúa phát triển tốt. Năm nay lúa chín bông sai, hạt chắc, được mùa thế này là gia đình khỏi lo thiếu đói rồi. Theo chị Huyền thì gia đình chị làm 3,5 sào lúa, khó khăn nhất vẫn là nguồn nước tưới, chị và bà con trong bản đã bao lần đổ sức đắp phai để lấy nước vào guồng quay đảm bảo phục vụ tưới lúa.
 
images1068861_a6_b__con_x__ch_u_h_i__qu__ch_u_dang_thu_ho_ch_l_a_v__m_a..jpgBà con xã Châu Hội, Quỳ Châu chuyển lúa từ đồng về nhà.
 
Ông Lang Anh Tý - Chủ tịch UBND xã Châu Hội, cho biết: Vụ mùa này, Châu Hội gieo cấy trên 154 ha lúa, năng suất bình quân đạt trên 50 tạ/ha, cá biệt có nhiều bản đạt năng suất lúa 300 kg/sào như bản Huồi Ba, bản Huồi I, bản Khun… (vụ lúa mùa đạt năng suất cao nhất từ trước tới này, tăng từ 7-8 tạ/ha/vụ so với vụ lúa mùa trước). Lâu nay, khó khăn nhất trong sản xuất của Châu Hội là vấn đề thủy lợi, nhiều diện tích bị thiếu nước làm ảnh hưởng đến năng suất. Ngay từ đầu vụ, xã đã huy động người dân nạo vét kênh mương, duy tu bờ vùng, bờ thửa, đặc biệt là đắp và duy tu được trên 200 bai nước để phục vụ cho các guồng tưới, nhờ vậy đã đáp ứng đủ nguồn nước phục vụ tưới lúa. Bên cạnh đó, xã đã mạnh dạn đưa các giống lai và giống thuần năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất. Vận động nhân dân đầu tư phân bón đúng với quy trình để thâm canh tăng năng suất.
 
Nông dân Quỳ Châu thu hoạch lúa.
 
Ông Lô Thanh Sơn - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Quỳ Châu cho biết thêm: Vụ lúa mùa này, Quỳ Châu gieo cấy 1.800 ha, bình quân năng suất đạt 53 tạ/ha/vụ (tăng hơn vụ mùa năm 2013 là 6 tạ/ha/vụ). Cá biệt một số xã: Châu Bính, Châu Tiến, Châu Bình đạt năng suất từ 57 - 58 tạ/ha/vụ. Theo ông Sơn, vụ lúa mùa năm nay được mùa là do bà con thực hiện nghiêm túc lịch thời vụ, huyện đã mạnh dạn cơ cấu nhiều giống lúa mới năng suất cao vào sản xuất như các giống VL 20, THT 71… Đặc biệt, trong điều hành nước, huyện đã có cách làm hay, cụ thể như đối với các vùng trọng điểm lúa ở Châu Tiến nằm ở vùng cuối kênh, tổ chức gieo cấy lúa mùa sớm. Ở các vùng Châu Bính gieo cấy vụ mùa muộn hơn do nằm ở đầu kênh, nên đã chủ động được nguồn nước tưới từ các công trình thủy lợi Kẻ Cọc, Khe Nhã. Huyện chỉ đạo các xã đắp và duy tu được trên 600 bai nước, trích ngân sách hỗ trợ 200.000 đồng/guồng lấy nước làm mới (hỗ trợ 200 guồng nước trên 40 triệu đồng). Trích ngân sách huyện hỗ trợ 120 triệu đồng tiền thuốc trừ sâu (trừ sâu cuốn lá) giai đoạn lúa đẻ nhánh. 
 
Hiệu quả cánh đồng mẫu lớn ở Con Cuông
 
Năm nay, huyện Con Cuông được mùa lớn. Tại xã Môn Sơn, bà con tranh thủ thời tiết thuận lợi thu hoạch lúa mùa. Ông Ngân Thanh Mãi, ở bản Xiềng, tâm sự: Gia đình làm 2 sào lúa, năng suất đạt trên 3 tạ/sào. 2 sào lúa của gia đình ông đều nằm trong vùng quy hoạch cánh đồng mẫu lớn, nên được khuyến cáo đầu tư thâm canh đồng bộ, đúng với quy trình kỹ thuật. Đó là sử dụng máy cày đa chức năng để làm đất, sử dụng giống lai BTE 1 và đầu tư phân bón hàm lượng cao, nên lúa được mùa. Bản Xiềng có 21 ha lúa, năng suất bình quân đạt trên 60 tạ/ha người dân càng tự tin, phấn khởi khi tham gia cánh đồng mẫu lớn.
Bà Ngân Thị Hà - Chủ tịch xã Môn Sơn, cho biết: Xã gieo cấy 290 ha, năng suất bình quân vụ lúa mùa này đạt 55,7 tạ/ha. Sở dĩ năm nay được mùa là do xã quy hoạch cánh đồng mẫu lớn 97 ha, tập trung ở các bản Thái Sơn, Làng Xiềng… Các hộ dân tham gia cánh đồng mẫu lớn được trợ giá lúa giống, tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn cách chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Cách thức canh tác thay đổi hoàn toàn so với tập quán sản xuất cũ, vì vậy, người dân đã tự tin sản xuất. Mô hình cánh đồng mẫu lớn nông dân gieo cấy cùng một giống lúa, cùng một thời điểm và áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật từ khâu chọn giống, vật tư phân bón, kỹ thuật canh tác. Chưa kể là vùng cánh đồng mẫu lớn hầu hết đã được bê tông hóa kênh mương, chủ động dẫn nước từ đập Phà Lài về để tưới lúa. 
 
Vụ mùa này Con Cuông gieo cấy 1.700 ha lúa, năng suất bình quân đạt 53 tạ ha, trong đó, nhiều xã như Môn Sơn, Lục Dạ đạt năng suất 53 - 55 tạ/ha/vụ. Ngoài yếu tố thuận lợi về thời tiết, thì lâu nay Con Cuông phối hợp với các ngành, đơn vị thử nghiệm tuyển chọn nhiều giống lúa chất lượng cao phù hợp trên từng đồng đất; cơ cấu trên 800 ha lúa lai Kinh sở ưu, BTE1, Thiên nguyên ưu 19… Diện tích còn lại sử dụng giống thuần chất lượng cao. Con Cuông còn thực hiện tốt cơ chế chính sách của Nhà nước về hỗ trợ kịp thời giống lúa đảm bảo chất lượng cho bà con. Hội Nông dân huyện Con Cuông đứng ra tín chấp vay phân bón cho bà con trên 350 tấn các loại, các đơn vị cung ứng phân bón là Công ty Việt Phát, Công ty CP Vật tư Nông nghiệp Nghệ An hỗ trợ lãi suất thời gian 6 tháng cho nông dân. Nhiều xã bà con đã đầu tư phân bón hàm lượng cao so với thông thường tập trung ở các xã Môn Sơn, Lục Dạ, vì thế năng suất lúa cao vượt trội. Giai đoạn lúa đẻ nhánh, nhiều diện tích bị sâu cuốn lá hoành hành, huyện đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng trừ sâu cuốn lá, huyện trích ngân sách gần 400 triệu đồng hỗ trợ nông dân mua thuốc diệt sâu cuốn lá, trực tiếp bám cơ sở chị đạo bà con toàn huyện phun đồng loạt, phun cả vùng nhiễm bệnh và không nhiễm bệnh để dập dịch trên 100% diện tích, do vậy sâu bệnh đã không làm ảnh hưởng đến năng suất lúa.
 
Cùng với sự quan tâm của Nhà nước, cụ thể là các cơ chế hỗ trợ về giống, thuốc BVTV… cho bà con vùng cao kịp thời; cán bộ nông nghiệp, khuyến nông các địa phương hướng dẫn quy trình kỹ thuật thâm canh lúa, xây dựng các mô hình mẫu lớn mang lại hiệu quả, từ đó, làm thay đổi nhận thức, tập quán canh tác của bà con vùng cao, góp phần cho những mùa vàng bội thu. Được biết, vụ mùa này, các huyện như Quỳ Hợp, Tương Dương, Con Cuông cũng được mùa lúa...
 
Ông Nguyễn Văn Lập - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết: Diện tích lúa mùa toàn tỉnh hiện có trên 27.000 ha (lúa ruộng nước) chủ yếu tập trung ở các huyện Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong… Năm nay năng suất vượt trội, đạt bình quân 46 tạ/ha tăng hơn vụ mùa năm 2013 gần 3 tạ/ha. Trong đó cá biệt một số huyện đạt năng suất cao như Quỳ Châu, Con Cuông đạt 53 tạ/ha, Tương Dương đạt 48 tạ/ha…
Văn Trường