Nghệ An là nơi sản sinh ra nhiều tiền đạo giỏi và có tố chất đặc biệt như Sỹ Hùng, Sỹ Thủy, Văn Quyến, Công Vinh, Đình Hiệp, Đình Bảo, hay về sau là những Tuấn Tài, Văn Đức (SLNA), Công Phượng (HAGL), Văn Đại (Hà Nội), lứa tuổi trẻ là Cái Văn Quỳ (U17), Trần Mạnh Quỳnh (U19)...
Các cầu thủ thế hệ sau đều gây ấn tượng ở các giải trẻ như U17 toàn quốc, U19 toàn quốc và đang là trụ cột của nhiều đội bóng, thậm chí là ĐTQG. Tuy nhiên, nói một cách dân giã, thế hệ sau này “chưa đủ tuổi” để so đọ với tài năng của Phan Thanh Hoàn thời kỳ đỉnh cao. Ngay cả cặp trời sinh Văn Quyến – Công Vinh cũng từng phải núp dưới cái bóng của đàn anh sinh năm 1982.
Không sai khi nói rằng, Phan Thanh Hoàn sinh ra để trở thành nhân vật chính trong những trận chung kết. Tại giải U16 toàn quốc năm 1998 (sau này là U15 QG), Phan Thanh Hoàn bắt đầu cho thấy tài năng của anh bằng bàn thắng duy nhất vào lưới Hà Tĩnh, giúp U16 SLNA lên ngôi vô địch.
| Bàn thắng của Phan Than Hoàn trong màu áo U18 Việt Nam trước CLB Vasta (Australia). Video: BLV Quang Huy |
Ít lâu sau, nhờ gây được ấn tượng mạnh trong chức vô địch U18 toàn quốc năm 1999 (nay là giải U19), những tài năng trẻ của SLNA ngày ấy như Thanh Hoàn, Huy Hoàng, Công Mạnh, Thanh Hải liên tục được gọi lên đội tuyển, để lại nhiều ấn tượng cho các huấn luyện viên ngoại về dẫn dắt.
Ở tuổi 18, Phan Thanh Hoàn nằm trong đội hình tham dự giải U21 quốc gia năm 2000 và đoạt chức vô địch cùng với những tài năng SLNA ngày ấy như Hà Mai Giang, Hồ Thanh Thưởng, Nguyễn Huy Hoàng, Nguyễn Thế Anh, Nguyễn Thanh Hải. Sau giải đấu đó, Phan Thanh Hoàn bị gãy chân trong một tai nạn giao thông khi đang tập trung ĐT U19 Việt Nam tại Hà Nội. Tuy nhiên, anh vẫn trở lại với bóng đá một cách đầy mạnh mẽ nhờ nền tảng kỹ thuật sẵn có.
Tại VCK U21 quốc gia tổ chức ở Đà Nẵng, không có hàng thủ nào đủ sức ngăn cản tiền đạo có lối chơi quái dị này. Hành trình bảo vệ thành công chức vô địch mang đậm dấu ấn của Phan Thanh Hoàn. Anh cùng lúc sở hữu hai danh hiệu “Vua phá lưới” và “Cầu thủ xuất sắc nhất giải”. Ở thời điểm đó, Thanh Hoàn bắt đầu được kỳ vọng sẽ là một “Lê Huỳnh Đức đệ nhị”.
Đến VCK U21 quốc gia năm 2002 cũng tại Đà Nẵng, dù đàn em Phạm Văn Quyến là “Cầu thủ xuất sắc nhất” nhưng Phan Thanh Hoàn tiếp tục chứng minh anh mới là trụ cột của U21 SLNA. Trong trận chung kết gặp TP Hồ Chí Minh, Thanh Hoàn ghi bàn thắng duy nhất giúp đội bóng xứ Nghệ 3 lần liên tiếp vô địch sân chơi này.
Năm sau, VCK U21 năm 2003 tổ chức tại An Giang, SLNA bắt đầu trình làng thêm một chân sút tài năng khác là Lê Công Vinh. Dù năm đó, Công Vinh ghi nhiều bàn thắng nhất giải, SLNA để rơi chức vô địch vào tay SHB Đà Nẵng, nhưng danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất tiếp tục thuộc về đàn anh Phan Thanh Hoàn.
Với một xuất phát điểm như vậy, ai cũng ngỡ rằng Phan Thanh Hoàn sẽ là tương lai của SLNA. Sau chức vô địch JVC Cup 2003 của SLNA, những gương mặt như Công Vinh, Như Thuật, Thanh Hoàn được triệu tập bổ sung vào đội tuyển U23 chuẩn bị cho SEA Games 23. Tuy nhiên, nếu như JVC Cup là ngã rẽ giúp Lê Công Vinh được SLNA giữ lại thì Phan Thanh Hoàn lại phải vào Huế thi đấu theo dạng cho mượn.
Còn ở đội U23 Việt Nam, Phan Thanh Hoàn cũng bị trả về do không thể hiện được mình ở lượt về vòng sơ loại Olympic 2004 lẫn vòng loại Asian Cup 2004. Đây là thời điểm mà Văn Quyến – Công Vinh đã vượt lên chiếm suất đá chính tại SLNA của người đàn anh. Vị trí tiền đạo vốn rất khắt khe và đòi hỏi một ý chí bền bỉ, có tài năng nhưng Thanh Hoàn dần bị tụt lại phía sau.
Khi Văn Quyến (1984) được gọi vào ĐTQG, đoạt danh hiệu Quả bóng Vàng ở tuổi 19, còn Lê Công Vinh (1985) đoạt danh hiệu này năm 2004 thì Phan Thanh Hoàn vẫn chật vật khẳng định mình. Phiêu bạt từ CLB Hòa Phát Hà Nội năm 2004, Khánh Hòa năm 2006 rồi tìm kiếm cơ hội tại Thanh Hóa nhưng đi đến đâu, Phan Thanh Hoàn cũng gặp khó...
Năm 2010, Phan Thanh Hoàn giải nghệ và sang Anh, trở về năm 2014, tích lũy được ít vốn, Thanh Hoàn đã trở về kinh doanh ăn uống và vật liệu xây dựng tại TP Vinh. Người ta vẫn thấy tài năng một thời xách giày đi đá phủi ở các bóng đá phong trào.
Một bước ngoặt đáng chú ý là tiếp sau đó, không dứt được duyên nợ với bộ môn túc cầu, “Vua giải trẻ” một thời đã đầu tư cho việc học và sở hữu bằng huấn luyện viên hạng B của Liên đoàn bóng đá châu Á năm 2017.
Nhờ đó, năm 2018, Phan Thanh Hoàn tham gia công tác đào tạo trẻ tại lò VST - CLB Hà Nội. Với những gì khẳng định được, giờ đây Phan Thanh Hoàn được biết đến với cương vị mới: HLV phó đội U19 SLNA. Đây thực sự là một cơ hội mà đội bóng xứ Nghệ trao cho “Vua giải trẻ” năm nào nhưng cũng là một nhiệm vụ nặng nề bởi đã 14 năm nay, U19 SLNA vẫn dừng lại ở 5 lần vô địch.