(Baonghean.vn)- Cử tri huyện Quế Phong phản ánh thủy điện Bản Cốc gây ô nhiễm tới nguồn nước sinh hoạt và gây ngập lụt cho các bản cận kề. Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng có hướng khắc phục.
Vấn đề này ngành chức năng trả lời như sau :
Nhà máy thủy điện bản Cốc do Công ty cổ phần thủy điện Quế Phong đầu tư, xây dựng từ năm 2003 và đưa vào vận hành vào năm 2009 với 03 tổ máy với công suất thiết kế là 18MW nằm phía trên bản Hữu Văn, xã Châu Kim, huyện Quế Phong. Cuối năm 2014, đầu năm 2015, nhà máy đã tiến hành sữa chữa, thay thế các thiết bị. Từ năm 2016 đến nay, nhà máy hoạt động ổn định, cung cấp nguồn điện hòa vào lưới điện Quốc gia.
Vùng hạ du nhà máy thủy điện bản Cốc gồm các xã: Châu Kim, Mường Nọc, Quế Sơn, Tiền Phong và thị trấn Kim Sơn, trong đó sử dụng nguồn nước sinh hoạt từ sông Nậm Giải gồm xã Châu Kim, thị trấn Kim Sơn và một số hộ dân sống dọc hai bên bờ sông Nậm Giải của các xã Quế Sơn, Mường Nọc, Tiền Phong. Đối với nhân dân các bản xã Châu Kim, Mường Nọc, Quế Sơn và Tiền Phong thì nguồn nước sinh hoạt chủ yếu được lấy từ giếng đào, nước tự chảy từ hệ thống khe suối xung quanh khu vực.
Đối với người dân thị trấn Kim Sơn thì nguồn nước sinh hoạt hiện nay đang được cung cấp bởi nhà máy nước sạch và nguồn nước được lấy trước tua bin nhà máy (hiện nay đã lắp đặt xong đồng hồ đo nước cho các hộ dân).
Duy nhất chỉ có bản Hữu Văn, xã Châu Kim nằm sát phía hạ du nhà máy thủy điện bản Cốc không đào được giếng nên nguồn nước sinh hoạt của người dân được lấy từ mương nước tưới tiêu phía sau nhà máy thủy điện bản Cốc (mương chính dẫn nước tưới cho diện tích đất nông nghiệp khoảng gần 1.000 ha các xã vùng hạ du). Do đó, phản ánh, kiến nghị việc nhà máy gây ô nhiễm nguồn nước và ngập lụt là của cử tri bản Hữu Văn, xã Châu Kim.
Nhà máy thủy điện Bản Cốc hồ chứa nhỏ, đập tràn nước chảy tự do, đập nắn dòng trên suối Nậm Giải nên hồ chứa không có chức năng điều tiết lũ cho hạ du, chỉ hướng dòng để lấy nước vào đường ống áp lực dẫn đến tuabin nhà máy; nhiệm vụ chính là phát điện hòa lưới Quốc gia. Với lưu lượng nước qua các tổ máy khi phát công suất tối đa 18MW là 11,13 m3/s.
Khi nước về nhiều và đặc biệt là trong mùa mưa bão lượng nước qua các tổ máy còn thừa sẽ chảy qua đập tràn và chảy xuống hạ du. Thời gian vào cuối năm 2014, đầu năm 2015 Công ty cổ phần thủy điện Quế Phong đã đầu tư trang thiết bị mới hiện đại để thay thế sửa chữa thiết bị cho nhà máy thủy điện Bản Cốc nên có hiện tượng dầu loang chảy ra suối duy nhất một lần. Từ cuối năm 2015 đến nay không còn hiện tượng dầu loang ra suối nữa.
Đối với việc ảnh hưởng đến vấn đề dân sinh: Bản Hữu Văn nằm phía dưới nhà máy thủy điện Bản Cốc có địa hình thấp, lòng suối lại hẹp nên khi mùa mưa lũ từ nhiều năm nay khi nước về nhiều đều có nước tràn từ suối vào nhà các hộ dân ven suối, đây là do điều kiện tự nhiên chứ không do nhà máy thủy điện Bản Cốc vận hành gây nên.
Đối với việc phát điện và tích nước mùa kiệt từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau nhà máy chỉ dừng máy tích nước trong khoảng thời gian từ 21 tối đến 03 giờ sáng ngày hôm sau nhưng vẫn duy trì lượng nước chảy trên suối khoảng 1m3/s.
Về đường nước sinh hoạt một phần các hộ dân ở các xã phía dưới nhà máy lấy nước từ đường ống cấp nước sinh hoạt lấy trong đường hầm trước nhà máy với đường kính ống Q200 (việc nước sinh hoạt lấy từ đường ống này là có nước liên tục trong cả năm).
Để khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt và ngập lụt tại bản Hữu Văn: Công ty Cổ phần thủy điện Quế Phong luôn luôn coi trọng việc đóng góp giúp đỡ chính quyền địa phương và đang lên kế hoạch xây dựng bể nước cho nhân dân bản Hữu Văn và xây dựng bờ kè chắn nước tại bản Hữu Văn vào quý I/2018.
Ngoài ra Công ty Cổ phần thủy điện Quế Phong cam kết sẽ hỗ trợ bà con xây dựng bể nước sinh hoạt và bờ kè chắn nước lũ vào quý I/2018.
Việc xây bể nước phải được các cơ quan chuyên môn khảo sát cụ thể về vị trí xây dựng, nguồn nước cung cấp vào bể (lấy trước tua bin nhà máy và được lắng lọc trước khi đưa vào bể chứa).
Gia Huy
( tổng hợp)