(Baonghean.vn) - Đến Quỳnh Phương không thể không nhắc đến Đền Cờn, toạ tại làng Phương Cần. Đền nằm sát cửa biển Lạch Cờn, giữa một hình thế non nước hữu tình. Ngoài Đền chính (đền trong) còn có Đền phụ (ngoài cửa biển).
Đền Cờn là một trong bốn đền linh thiêng nhất Nghệ An. Từ xưa thần phả Đền Cờn đã ghi rõ: “Quốc gia Nam hải đại cần thánh nương tứ vị thượng đẳng lối linh tôn thần”. Ảnh Đền Cờn trong thời khắc bình minh (ảnh Cao Đình Đông)Đền Cờn ngoài nằm ngay sát mép biển. Gian chính điện đền Cờn ngoài (phía biển) có 4 chữ "Càn môn linh từ", nghĩa là Đền thiêng Cửa Càn. Chữ Càn có thể đọc thành chữ Cờn. Đền Ngoài nằm trên dải núi Thằn Lằn, ngay tại nơi cao nhất của dải núi. Theo trí tưởng tượng của dân gian trong vùng, vị trí của đền là đầu của một con thằn lằn, phần thân nằm vắt từ phía đông sang phía bắc làng, ngay sát mép biển. Đây là một giải núi thấp, dài gần 1km với độ cao trên 100m so với mực nước biển. Nghe truyền, đền Ngoài được xây dựng vào khoảng thế kỷ 15 (sau đền Trong), được tôn tạo và hoàn chỉnh dưới thời Tự Đức (1848-1883), cùng một lúc với việc tu bổ đền Trong. Đế Bính là một trong những nhân vật trong truyền thuyết “Tứ Vị Thánh Nương” hiện còn lưu truyền khắp dân gian Phương Cần và dải đất ven bờ biển phía vịnh Bắc Bộ. Năm Hồng Đức thứ nhất (1470), Vua Lê Thánh Tông trên đường mang quân đánh dẹp phương nam cũng dừng chân tại cửa Cờn và vào Đền làm lễ cầu đào. Do Tứ vị Thánh Nương hiển linh phù trợ, nhà Vua đã đánh thắng giặc. Sau khi trở về, Vua ban cấp tiền bạc xây dựng đền và phong sắc “Đại Càn quốc gia Nam Hải Tứ vị Thánh hương thượng thượng đẳng thần Ngọc bệ hạ”, ghi nhận công đức Thánh Mẫu giúp nước, giúp dân. Một góc mái đền Cờn ngoài. "Cụ rùa" đá ngàn năm vẫn lặng yên nhìn ra phía biển. Nhiều du khách về với biển Quỳnh Phương vào ngày nghỉ. Và thưởng thức những món ngon ngọt lịm vị biển. Tôm Quỳnh Phương rất giòn, ngọt. Được chấm cùng nước mắm biển Quỳnh. Tôm tít (hoặc còn gọi là con bề bề) chốn này đặc biệt thơm, ngọt và ngon Cá thu nướng xứ biển Quỳnh Phương. Nhóm PV