(Baonghean.vn)- Đó là ý kiến được Sở LĐ-TB & XH nêu tại văn bản trả lời phản ánh của cử tri các huyện Diễn Châu, Tân Kỳ, thị xã Hoàng Mai về thực trạng việc đánh giá bình xét hộ nghèo theo tiêu chí mới hiện nay còn nhiều bất cập.
Giai đoạn 2016 - 2020, việc điều tra xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo thực hiện theo chuẩn nghèo đa chiều quy định tại Quyết định số 59/2015/QĐ-TTg ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, có 02 tiêu chí tiếp cận đa chiều gồm: tiêu chí về thu nhập; tiêu chí về mức độ thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản, gồm 5 loại dịch vụ: y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, thông tin; tương đương với 10 chỉ số: tiếp cận các dịch vụ y tế; bảo hiểm y tế; trình độ giáo dục của người lớn; tình trạng đi học của trẻ em; chất lượng nhà ở; diện tích nhà ở bình quân đầu người; nguồn nước sinh hoạt; hố xí/nhà tiêu hợp vệ sinh; sử dụng dịch vụ viễn thông; tài sản phục vụ tiếp cận thông tin. Cụ thể:
Thứ tự | Phân loại | Thu nhập bình quân đầu người (đ/tháng) | Chỉ số tiếp cận dịch vụ cơ bản xã hội bị thiếu |
1 | Hộ nghèo khu vực nông thôn | ≤ 700.000 | |
(hoặc) | 700.000 ÷ 1000.000 | ≥ 3 chỉ số | |
2 | Hộ nghèo vực thành thị | ≤ 900.000 | |
(hoặc) | 900.000 ÷ 1.300.000 | ≥ 3 chỉ số | |
3 | Hộ cận nghèo khu vực nông thôn | 700.000 ÷ 1.000.000 | |
4 | Hộ cận nghèo khu vực thành thị | 900.000 ÷1.300.000 |
Quy trình điều tra, xác định hộ nghèo, hộ cận nghèo hiện nay các tỉnh, thành phố trong cả nước đang thực hiện thống nhất theo quy định tại Thông tư số 17/2016/TT- BLĐTBXH ngày 28/6/2016 của Bộ Lao động - TB và XH hướng dẫn Quy trình rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016- 2020. Giai đoạn 2016 - 2020, công tác điều tra hộ nghèo, hộ cận nghèo có những điểm mới, khác biệt cơ bản so với giai đoạn 2011 - 2015, cụ thể:
- Phương pháp tiếp cận đo lường nghèo từ đơn chiều sang đa chiều:
+ Chuẩn nghèo đơn chiều được xác định dựa trên một tiêu chí, đó là mức thu nhập. Khoảng cách chênh lệch giữa hộ cận nghèo so với hộ nghèo chỉ 1.000 đồng và được quy định cao hơn tối đa bằng 130% chuẩn nghèo, do vậy khi đánh giá phân loại, so sánh hộ nghèo với hộ cận nghèo gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
+ Chuẩn nghèo đa chiều kết hợp cả tiêu chí thu nhập và tiêu chí mức độ thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản. Khi xác định hộ nghèo hay hộ cận nghèo, nếu cùng tiêu chí thu nhập thì căn cứ vào mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản về: y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh, thông tin.
- Điểm mới trong quá trình lập danh sách hộ điều tra thì những hộ gia đình không nghèo phải đăng ký khảo sát nếu thấy hộ gia đình mình đáp ứng các tiêu chuẩn.
- Phương pháp và công cụ thu thập thông tin hộ gia đình hiện nay không điều tra trực tiếp thu nhập mà gián tiếp đánh giá thu nhập bằng cách cho điểm căn cứ vào các yếu tố: nhân khẩu, việc làm, tư liệu sản xuất, tài sản và điều kiện sinh hoạt của hộ gia đình.
- Để tránh tình trạng bè cánh, nhóm hộ, dòng họ... trong bình xét họp dân thông qua danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo: Thay vì biểu quyết theo tỷ lệ % số đông thì Ban chỉ đạo điều tra cấp xóm giải thích những ý kiến thắc mắc và kiến nghị cụ thể tại cuộc họp để thông qua họp dân.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện điều tra còn có những vấn đề bất cập, khó khăn, vướng mắc tại các cấp cơ sở xóm/bản/khối phố; xã/phường/thị trấn:
- Các tiêu thức thu thập thông tin còn thiếu trong biểu mẫu điều tra như: máy cày, máy bừa, máy gặt..... ở vùng đồng bằng hoặc các tài sản lớn về gỗ; đàn trâu, bò trang trại vùng miền núi.. nên việc chấm điểm chưa thực sự chính xác.
- Không có hướng dẫn, quy định rõ những hộ có thu nhập cao nhưng không có nhu cầu mua sắm tài sản, trang thiết bị sinh hoạt gia đình.
- Tình trạng tách hộ, nhất là con tách bố mẹ già ra ở riêng, hộ khẩu riêng nhằm để được hộ nghèo còn nhiều. Tư tưởng muốn được vào diện hộ nghèo để hưởng chính sách còn phổ biến.
- Công tác điều tra ở cơ sở nhiều nơi còn làm qua loa; một số cán bộ còn có sự nể nang, né tránh, ngại va chạm trong quá trình chỉ đạo điều tra trên địa bàn.
Với những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn nêu trên, Sở Lao động - TB và XH đã kiến nghị với Bộ Lao động - TB và XH xem xét có những quy định, hướng dẫn bổ sung chi tiết và cụ thể hơn, đồng thời chỉnh sửa bộ công cụ rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm được hoàn thiện hơn.
Gia Huy
(Tổng hợp)