Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu ngày 22/4 tuyên bố các binh sỹ nước này sẽ rút khỏi các vị trí gần biên giới với Ukraine và trở lại căn cứ thường xuyên. Nếu được thực hiện hoàn toàn, động thái rút binh sỹ này sẽ giúp hạ nhiệt tình hình sau nhiều tuần căng thẳng leo thang. Trước đó, việc Nga điều động số lượng lớn binh sỹ và khí tài tới gần biên giới với Ukraine đã làm dấy lên lo ngại về sự leo thang nguy hiểm giữa 2 nước.
Dù Ukraine và các nước phương Tây có thể “thở phào” với quyết định của Nga, nhưng các nhà quan sát cho rằng, chiến thuật gây sức ép từ Nga nhằm vào Ukraine vẫn chưa kết thúc. Dù trước mắt, nguy cơ tiềm tàng về một chiến dịch quy mô lớn của Nga đã có thể tránh được, nhưng sự leo thang kịch tính vẫn còn hiện hữu. Crimea và khu vực Donbass ở miền Đông Ukriane vẫn nằm trong phạm vi kiểm soát của Nga.
Hiện vẫn chưa rõ tuyên bố rút quân của Nga có áp dụng với toàn bộ lực lượng đã điều động tới biên giới Ukraine hay không. Phát biểu tại Brussels đầu tuần này, Cao ủy EU phụ trách chính sách đối ngoại Josep Borrell nói rằng Nga triển khai hơn 100.000 binh sỹ cùng với một loạt khí tài quân sự hiện đại tới biên giới Ukraine. Con số này tương tự với những đánh giá chung giữa Mỹ và Ukraine.
Theo ông Alexander Baunov, chuyên gia tổ chức nghiên cứu chính sách Carnegie Moscow Center, tuyên bố rút quân được đưa ra chỉ một ngày sau khi Nga cảnh báo phương Tây không vượt qua “lằn ranh đỏ” cho thấy Điện Kremlin hiểu rằng “họ đã leo thang căng thẳng tới mức cần thiết” và đã đến lúc cần hạ nhiệt để xem xét đề nghị của Mỹ và Ukraine khi lãnh đạo của cả 2 nước này đều bày tỏ muốn có cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Putin.
Ukraine không thể mãi trông chờ vào phương Tây
Ở giai đoạn này, cuộc khủng hoảng có vẻ như đã mang lại một số điểm tích cực cho Ukraine. Với mặt trận trong nước, Tổng thống Zelensky đã có cơ hội để thể hiện vai trò lãnh đạo nhiều nhất kể từ khi đắc cử cách đây 2 năm.
Ông Zelensky trực tiếp tới tiền tuyến ở miền Đông Ukraine, gặp gỡ các nhà lãnh đạo quốc tế, trong đó có Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ông cũng phát đi thông điệp “đừng hoảng sợ” tới các phương tiện truyền thông quốc tế, có bài phát biểu đầy ấn tượng trước người dân Ukraine, bao gồm cả thông điệp đáng chú ý gửi tới Tổng thống Nga Vladimir Putin: “Không thể mang lại hòa bình trên một chiếc xe tăng”.
Ukraine cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ và phương Tây. Trong các cuộc điện đàm với cả phía Ukraine và Nga, Mỹ đã bày tỏ ủng hộ chủ quyền của Ukraine và sự sẵn sàng khiến Điện Kremlin phải trả giá. Một loạt nước phương Tây khác cũng lên tiếng cảnh báo về các hành động của Nga.
Nhiều nhà quan sát cho rằng, việc Nga điều động lực lượng tới biên giới một phần là vì muốn đo lường mức độ cam kết của cộng đồng quốc tế đối với Ukraine.
Theo nghị sỹ Ukraine Oleksiy Goncharenko, nếu mục đích của Nga là như vậy, “Ông Putin đã nhận được tín hiệu rất rõ ràng rằng cộng đồng quốc tế đứng về phía Ukraine”.
Nói như vậy nhưng Ukraine vẫn ở trong tình thế nguy hiểm về an ninh. Dù nhận được các tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ, nhưng không có bất kỳ sự gia tăng đáng kể nào về hỗ trợ quân sự trực tiếp của phương Tây đối với Kiev. Trong khi đó, những lời kêu gọi ngày càng trực tiếp và mạnh mẽ của Ukraine về việc để nước sớm trở thành thành viên NATO đã bị phớt lờ.
Cũng chính vì thế, người Ukraine không ảo tưởng về sự hỗ trợ của quốc tế đối với nước này. Thay vào đó, có sự thừa nhận rộng rãi rằng, dù Ukraine có thể sẽ nhận được nhiều vũ khí hơn và có khả năng tiếp cận thông tin tình báo quan trọng trong trường hợp căng thẳng leo thang, thì nước này cuối cùng sẽ vẫn đơn độc khi đối mặt với “gã khổng lồ” như Nga.