(Baonghean) - Những ngày qua, tân Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục có nhiều động thái cho thấy, Washington dường như đang bắt đầu định hình rõ nét chiến lược đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Gửi thư chúc mừng, điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc, khẳng định cam kết với Nhật Bản…, điều này đi ngược lại lo ngại, ông Trump sẽ “bỏ rơi” chiến lược xoay trục sang châu Á của người tiền nhiệm Barack Obama.
Tay bắt, mặt mừng
“Tay bắt, mặt mừng” có thể nói là cách diễn tả đúng nhất những gì mà Tổng thống Donald Trump thể hiện với nhà lãnh đạo Nhật Bản trong chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Sinzo Abe vừa qua. Cái bắt tay dài tới 19 giây theo giới truyền thông ghi nhận giữa Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Shinzo Abe, được đánh giá là cái bắt tay lịch sử. Nó có ý nghĩa quan trọng nhằm khẳng định mối quan hệ chặt chẽ giữa hai đồng minh Nhật - Mỹ, vốn từng bị lo ngại sẽ trở nên “kém mặn nồng” dưới thời Tổng thống Trump.
Ngay trước chuyến thăm, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga đã khẳng định rằng, Nhật Bản muốn đây là cơ hội tuyệt vời để các nhà lãnh đạo trao đổi các quan điểm thẳng thắn và để thế giới biết rằng, quan hệ đồng minh Nhật Bản - Mỹ luôn vững chắc, bất chấp bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp. Chẳng thế mà kết thúc chuyến thăm, hai bên đã ra tuyên bố chung xác nhận lại quyết tâm mạnh mẽ tăng cường hơn nữa quan hệ đồng minh và kinh tế giữa hai nước.
Trong khi đó với Trung Quốc, ngay sau khi gửi thư cảm ơn cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và chúc người dân Trung Quốc dịp Tết Nguyên tiêu, hôm 10/2 vừa qua, Tổng thống Trump tiếp tục có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc. Ngoài việc khẳng định nỗ lực đưa quan hệ song phương lên những bước phát triển mới, ông Trump đã đưa tuyên bố đặc biệt chú ý, theo đó khẳng định nước Mỹ tôn trọng và kiên trì chính sách “Một Trung Quốc”. Tuyên bố này có thể nói đã đi ngược lại quan điểm mà ông Trump từng đưa ra sau khi đắc cử, khi cho rằng cần nhìn nhận lại chính sách này và có thể đem nó để thương lượng trong các vấn đề kinh tế, thương mại với Bắc Kinh.
Trở lại theo cách riêng
Những diễn biến vừa qua cho thấy, bất chấp những lo ngại của dư luận, Tổng thống Donald Trump đang khởi động các bước đi để trở lại với châu Á. Chỉ có điều, cách thức mà ông Trump chọn để gắn kết và cân bằng các mối quan hệ đang được đánh giá là mạnh mẽ và quyết đoán hơn so với người tiền nhiệm. Có thể thấy, cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - một đồng minh, chỉ diễn ra ít giờ ngay sau cuộc điện đàm của ông Trump với nhà lãnh đạo đối trọng hàng đầu là Trung Quốc. Dường như ông Trump đang muốn chứng minh cho dư luận thấy rằng, ông đang thực sự quan tâm đến cả đồng minh cũng như đối thủ của Mỹ tại khu vực châu Á và không né tránh bất cứ bên nào.
Nếu như trong cuộc điện đàm với Trung Quốc, sự mềm mỏng của ông Trump được thể hiện trong tuyên bố muốn phát triển mối quan hệ song phương và kiên trì coi trọng chính sách “Một Trung Quốc” thì trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản, mọi chuyện đã được làm rõ ràng. Trong bản Tuyên bố chung, hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Mỹ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì trật tự biển dựa trên luật pháp quốc tế bao gồm tự do hàng hải và các tự do trên biển hợp pháp khác. Đồng thời phản đối mạnh mẽ những chủ trương uy hiếp, cưỡng chế, bạo lực xâm hại tới biển. Đặc biệt, hai bên đã yêu cầu các bên liên quan tránh hành động gây căng thẳng bao gồm quân sự hóa ở khu vực Biển Đông, yêu cầu hành xử dựa trên luật pháp quốc tế.
Tuyên bố này chẳng khác nào thông điệp mạnh mẽ mà ông Trump muốn gửi đến Bắc Kinh. Mới đây, Ngoại trưởng được ông Trump đề cử là ông Rex Tillerson cũng đã nêu bật mối quan ngại với các hành động của Trung Quốc trên biển.
Không chỉ vậy, trong một diễn biến khác, Tổng thống Trump đã khẳng định cam kết ủng hộ Nhật Bản sau vụ phóng tên lửa mới nhất hôm 12/2 của CHDCND Triều Tiên. Vụ phóng của Triều Tiên được cho là phản ứng lại cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nhật Bản cũng như chuyến công du Hàn Quốc của tân Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis hồi đầu tháng. Không ai khác, Trung Quốc đang “đứng ngồi không yên” với kế hoạch bố trí hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ tại Hàn Quốc. Bởi nước này lo ngại, với hệ thống rađa được thiết lập, mọi hoạt động quân sự của Bắc Kinh sẽ hoàn toàn lọt vào tầm kiểm soát của liên minh Mỹ - Hàn.
Với những thể hiện đó, giới quan sát cho rằng, tân Tổng thống Mỹ nhiều khả năng sẽ hiện thực hóa chiến lược tái cân bằng, xoay trục sang châu Á của người tiền nhiệm một cách quyết liệt và mạnh mẽ hơn. Nó vừa thực hiện được mục tiêu tăng cường sự hiện diện tại châu Á trong bối cảnh Trung Quốc đang ngày càng khuyếch trương sự ảnh hưởng mạnh mẽ. Trong khi đó, việc quan tâm nhiều đến châu Á cũng được cho là nhằm thuận lợi hóa cho lộ trình hâm nóng mối quan hệ với Nga của ông Trump.
Mục tiêu là vậy, nhưng rào cản vẫn còn không ít. Đó là việc Mỹ đã rút khỏi Hiệp định TPP, hay việc cân bằng quan hệ ra sao với Trung Quốc và các đồng minh để giải quyết các vấn đề chung như hồ sơ Triều Tiên hay cuộc chiến chống khủng bố, các vấn đề an ninh biển… Những lợi - hại khác nhau đang đặt ra vô vàn thách thức đối với ông Trump để tìm ra những hướng đi phù hợp. Thế nhưng có một thực tế có thể khẳng định, châu Á - Thái Bình Dương vẫn sẽ là một trọng tâm không thể thiếu trong chiến lược ngoại giao của Tổng thống Trump trong cả nhiệm kỳ tới đây.
Khang Duy
| TIN LIÊN QUAN |
|---|