Những vụ việc báo động
Chỉ trong một thời gian ngắn chưa đầy 2 tháng áp Tết Nguyên đán 2021, trên địa bàn Nghệ An đã có hàng loạt vụ việc vi phạm pháp luật về buôn bán, vận chuyển và tàng trữ, sử dụng pháo nổ có liên quan đến đối tượng là học sinh. Điển hình vào chiều tối 28/1, dư luận bàng hoàng trước thông tin về trường hợp 3 học sinh THPT tự ý chế tạo pháo và sử dụng pháo gây tai nạn khiến cả 3 đều bị thương.
Cụ thể, đó là nhóm 2 học sinh của lớp 10A1, Trường THPT Mai Hắc Đế và 1 học sinh Trường THPT Nam Đàn 2 (Nam Đan) đến nhà bạn ở khối Lam Sơn, thị trấn Nam Đàn chơi. Tại đây, các em đã đưa pháo nổ ra đốt. Sau một tiếng nổ lớn, hàng xóm chạy sang thì phát hiện cả 3 em đều bị thương tích, máu me bê bết, trong đố có 1 em thương rất nặng. Các em được người dân nhanh chóng đưa đi cấp cứu tại bệnh viện huyện, sau đó được chuyển xuống bệnh viện tuyến tỉnh.
Không chỉ vi phạm về sử dụng pháo nổ, nhiều trường hợp học sinh tham gia mua bán, vận chuyển pháo nổ, thậm chí mua thuốc nổ tự ý chế tạo pháo. Ví như vụ việc ngày 26/12, Công an huyện Hưng Nguyên đã thực hiện xử phạt hành chính số tiền 7,5 triệu đồng với Nguyễn Vũ D. (13 tuổi); Nguyễn Duy T. (13 tuổi) và Nguyễn Xuân H. (16 tuổi) đều trú xã Châu Nhân (Hưng Nguyên) về hành vi tàng trữ và sử dụng pháo nổ.
Trước đó, vào ngày 23/12/2020, 3 em học sinh này bị Công an huyện Hưng Nguyên và công an xã Châu Nhân phát hiện mang theo trên người 3 quả pháo loại tự quấn, hình trụ kích thước dài 3 cm, đường kính 1,5 cm. Từ lời khai của D. và T. cơ quan công an kiểm tra nhà em Nguyễn Xuân H. đã phát hiện 1 hộp nhựa chứa 200 gam thuốc pháo. Số pháo trên D. và T. mua từ H. để chế tạo pháo.
Tương tự, trên địa bàn TP. Vinh, khoảng 21 giờ ngày 2/12/2020, tại khu vực xã Hưng Lộc, Đội CSGT-TT (Công an thành phố Vinh) phát hiện một nhóm thanh, thiếu niên đang tụ tập có biểu hiện nghi vấn. Nhìn thấy lực lượng CSGT, nhóm thanh niên cuống cuồng bỏ chạy, tuy vậy, CSGT đã giữ được 2 em là Trần Trung Ngh. và Nguyễn Tiến D. đều sinh năm 2005, trú tại xã Hưng Lộc (TP. Vinh). Kiểm tra nhanh, phát hiện 2 học sinh này vận chuyển 2 bao tải chứa 40 khối trụ có đường kính 7cm, dài 20cm, trọng lượng 28 kg. Sau khi giám định cho thấy, tang vật là pháo nổ tự cuốn.
Tại cơ quan công an, Ngh. và D. khai nhận số pháo trên là do những người bạn của các em tự cuốn để bán. Trên đường sử dụng xe máy chở pháo đến chờ trước Trung tâm Giáo dục lao động xã hội 1 Nghệ An để bán cho người mua thì bị cảnh sát phát hiện.
Ngh. và D. hiện đang là học sinh trên địa bàn thành phố Vinh. Đội CSGT-TT Công an thành phố Vinh cho biết, nhóm thanh, thiếu niên này gồm 6 đối tượng đi xe máy và xe đạp điện, tuy nhiên, khi lực lượng CSGT tiến hành kiểm tra thì có 4 người đã bỏ chạy. Vụ việc đã được chuyển giao cho Đội Cảnh sát kinh tế (Công an thành phố Vinh) tiếp tục điều tra, xử lý.
Đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền
Trước những vi phạm pháp luật về tàng trữ, buôn bán, sử dụng pháo nổ diễn ra phức tạp, nhất là liên quan đến đối tượng học sinh, các cơ quan, ban, ngành, lực lượng chức năng đã có nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tình trạng này. Ngoài phát hiện, bắt giữ, xử lý của các lực lượng công an, hải quan thì giải pháp quan trọng phải kể đến công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật.
Ông Nguyễn Bá Thiệu - Trưởng phòng Phổ biến giáo dục pháp luật (Sở Tư pháp) cho biết: Ngay từ đầu năm 2021, sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Công văn số 90 ngày 22/1/2021 gửi các ban, ngành, UBND các huyện, thành, thị về đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong phòng, chống các loại tội phạm dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán, trong đó, chú trọng nội dung về phòng, chống các vi phạm về pháo nổ. Theo đó, phòng tư pháp các huyện, thành, thị đã triển khai phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, địa phương tổ chức nhiều hình thức tuyên truyền thiết thực, nhắm đến các đối tượng cụ thể và có nguy cơ vi phạm cao.
Cùng với Sở Tư pháp, Tỉnh đoàn cũng đã tăng cường chỉ đạo các cấp bộ Đoàn thực hiện phối hợp cùng ban công an địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong học sinh, thanh, thiếu niên. Bà Nguyễn Thị Quỳnh - Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh đoàn cho biết, đến cuối tháng 1/2021, hầu hết các Huyện, Thị đoàn đã cơ bản thực hiện tốt các hoạt động ở địa phương theo Công văn số 2771-CV/TĐTN-TG của Tỉnh đoàn về tuyên truyền và định hướng dư luận dịp Tết Nguyên đán 2021.
Nói về tác dụng của những buổi nói chuyện, tuyên truyền mà tổ chức Đoàn phối hợp thực hiện, em Lỳ Bá Tủa, học sinh Trường THPT Kỳ Sơn cho biết, sau khi tham dự buổi sinh hoạt ngoài trời do Huyện đoàn Kỳ Sơn phối hợp với trường và các cơ quan chức năng tổ chức với chủ đề hiểu biết pháp luật phòng, chống tảo hôn, chống vi phạm pháp luật về pháo nổ…với những ví dụ thực tế sinh động, em đã hiểu thêm nhiều điều cần tránh để không vi phạm pháp luật. Bản thân em sẽ thực hiện tốt và tuyên truyền cho người thân, bạn bè không vi phạm các quy định pháp luật nói chung, về phòng, chống pháo nổ nói riêng.
Ngay từ khi bước vào năm học mới, sở đã có Công văn số 1780/SGD&ĐT-CTTT ngày 8/9/2020 về việc triển khai các giải pháp phòng, chống các hành vi vi phạm về pháo trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2021. Tiếp đó, tháng 12/2020, sở cũng ban hành 2 công văn về nội dung tương tự. “Tại hội nghị giáo dục trung học ngày 26/1/2021, lãnh đạo sở đã trực tiếp quán triệt đến đội ngũ lãnh đạo các nhà trường tăng cường các giải pháp và tăng sự phối hợp với các cơ quan, đơn vị tuyên truyền cho học sinh không vi phạm các quy định về pháo nổ, đặc biệt là đối với học sinh cấp trung học. Yêu cầu các giáo viên dạy các tiết cuối buổi phải dành 3 - 5 phút để nhắc nhở học sinh về các biện pháp tự bảo vệ mình, và không vi phạm các quy định của pháp luật, nhất là về pháo nổ” - thầy Nguyễn Trọng Bé cho hay.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, tại Hội nghị giao ban Khối Nội chính các tháng áp Tết Nguyên đán 2021, đồng chí Nguyễn Văn Thông - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy đã yêu cầu các lực lượng chức năng như: Công an tỉnh, Cục Quản lý thị trường, Hải quan, Bộ đội Biên phòng… tăng cường kiểm tra, kiểm soát và phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm, trong đó, đặc biệt là các vụ việc, đối tượng vi phạm quy định về tàng trữ, sử dụng, vận chuyển, buôn bán pháo nổ. Đồng thời, tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền rộng rãi trong nhân dân về chính sách pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực này. Đặc biệt là thời điểm Nghị định 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quy định sử dụng và quản lý pháo hoa không nổ trong dịp lễ, Tết có hiệu lực từ ngày 11/1/2021.