Kéo dài tuổi lao động, nhiều người lo ngại chuyện nảy sinh tình trạng “tham quyền cố vị”.
Sau 2 lần bị từ chối, dự kiến năm tới, khi trình Quốc hội Bộ Luật Lao động sửa đổi, Bộ LĐ-TB&XH sẽ tiếp tục đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu. “Chuyện cũ” nhưng vẫn khiến dư luận hết sức quan tâm với sự lo ngại về tình trạng “tham quyền cố vị” và “chiếm” việc làm của người trẻ. Chương trình Diễn đàn Các vấn đề xã hội bàn luận về vấn đề này với khách mời là chuyên gia nghiên cứu lao động Đặng Như Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội.
PV: Thưa ông, nhiều người cho rằng, kéo dài tuổi nghỉ hưu với những người lao động trực tiếp là khó vì khi 60 tuổi nhiều người không còn đáp ứng được yêu cầu của chủ sử dụng lao động?
Ông Đặng Như Lợi: Tuổi nghỉ hưu là vấn đề lớn, việc có nhiều ý kiến khác nhau cũng là dễ hiểu. Mỗi góc độ khác nhau họ phản ánh đều đúng, nhưng ta cũng nhìn nhận cái chung.
Đối với các nước, tuổi thọ bình quân dân số chưa đến 75 tuổi như ở ta thì họ đã điều chỉnh tuổi lao động đến bao nhiêu mới được nghỉ hưu. Còn ta giữ tuổi nghỉ hưu 55-60 đã mấy chục năm rồi. Bình quân tuổi thọ dân số tăng lên thì sức khỏe tăng lên. Ta xem xét vấn đề này để quyết định. Nhiều ý kiến cá nhân nói rằng công việc của họ nặng nhọc, độc hại thì đúng rồi nhưng tuổi nghỉ hưu theo tuổi lao động chứ không phải suy giảm khả năng lao động. Nếu bàn như vậy thì tôi thấy rất nhiều vận động viên thể dục thể thao, biểu diễn nghệ thuật, khi ngoài 30 tuổi họ đã nghỉ hưu hay sao? Tôi nghiêng về phương án nào có cơ sở khoa học, phù hợp thực tiễn Việt Nam. Nó hiệu quả nhưng phải có hiệu lực.
PV: Ông đã nghiên cứu đề xuất sửa đổi của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội trình lần này có gì khác so với lần trước?
Ông Đặng Như Lợi: So với các lần trước thì chẳng có gì khác cả vì chỉ có 2 phương án, một là nâng tuổi cả nam và nữ lên nhưng chưa phải bằng nhau, có lộ trình để bằng nhau; thứ hai là bằng nhau ngay (62 tuổi). Tôi nghĩ dù là mức nào thì cũng phải nói rõ là bắt đầu từ cơ sở khoa học nào? Tại sao lại là 62 tuổi mà không phải là 58 hay 65.
PV: Lý do chính là nguy cơ mất cân đối Quỹ BHXH nên cần thay đổi, cần nâng lên để không xảy ra nguy cơ này?
Ông Đặng Như Lợi: Vấn đề là nghỉ hưu sớm dẫn đến mất cân đối quỹ chỉ là một phần nhưng không phải là quan trọng. Tôi cho vấn đề quan trọng nhất là anh hoạch định chính sách bảo hiểm hưu trí thế nào giữa vấn đề đóng và hưởng. Ngay từ đầu anh đã cho đóng ít, hưởng nhiều thì quỹ nào cũng không cân đối được, dù có nâng tuổi lên bao nhiêu cũng không giải quyết được vấn đề cân đối quỹ. Cân đối quỹ phải có 5-7 lý do dẫn đến mất cân đối, trong đó vấn đề tuổi nghỉ hưu chỉ là một vấn đề chứ không phải tất cả, ta lấy đó làm trọng thì không nên.
Tùy từng công việc, có những công việc nghỉ hưu rồi họ vẫn làm việc rất tốt. Ví dụ những ngành nghề độc hại họ không làm được nhưng sang làm việc khác vẫn làm được. Vấn đề là tăng tuổi nghỉ hưu nhưng cũng phải tính tới chế độ, chính sách cho người về hưu sớm thế nào cho thật linh hoạt, phù hợp. Quan trọng nhất là giữa đóng và hưởng. Anh về hưu sớm phải chấp nhận mức lương thấp hơn chứ không thể có mức lương bằng người đóng ở mức cao.
Theo VOV