Bất ngờ hơn, dư luận trước bỏ phiếu vẫn chắc chắn về chiến thắng của ông Alexander Prokopchuk người Nga, nhưng đến phút chót, ứng viên được chọn cho chức Chủ tịch Inperpol lại là ông Kim Jong Yang người Hàn Quốc. Chưa nói đến khả năng hay trình độ của các ứng cử viên, thắng lợi này đã cho thấy một cuộc đua ngầm gay gắt của hai “ông lớn” Nga - Mỹ trên mọi mặt trận.
Tại phiên họp Đại Hội đồng Interpol lần thứ 87 vừa diễn ra tại Dubai, Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất (UAE), ông Kim Jong Yang người Hàn Quốc đã được bầu chọn làm Chủ tịch mới của tổ chức này. Ông Kim Jong Yang vốn đang đảm nhiệm vị trí quyền Chủ tịch Interpol sau khi ông Mạnh Hoành Vĩ từ chức, do bị chính quyền Trung Quốc cáo buộc nhận hối lộ và một số tội danh khác. Ông Kim Jong Yang sẽ đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Interpol trong vòng 2 năm - thời gian còn lại của nhiệm kỳ hiện tại vốn sẽ kết thúc vào năm 2020.
Thực tế về trình độ, ông Kim Jong Yang không nổi bật hơn so với ứng viên người Nga là ông Alexander Prokopchuk - cũng là 1 trong 4 vị đương kim Phó Chủ tịch Interpol. Dù vậy về mặt kinh nghiệm, tân Chủ tịch Kim Jong Yang cũng đã chứng minh là người lâu năm hoạt động trong ngành cảnh sát và tội phạm.
Ông Kim Jong Yang, sinh ngày 30/10/1961 tại Changwon của Hàn Quốc. Ông tốt nghiệp Đại học Quốc gia Seoul và ngay sau khi ra trường, ông đã phục vụ trong ngành cảnh sát từ năm 1992. Ông từng kinh qua nhiều vị trí ở các đơn vị khác nhau như Bộ phận Phòng chống tội phạm thuộc Sở Cảnh sát Pusan Nambu, Sở Cảnh sát Gyeongnam Gosung, Cơ quan Cảnh sát Metropolitan Ulsan, Tổng Lãnh sự quán Hàn Quốc tại Los Angeles, Mỹ… Về sau này, vào năm 2010, ông Kim giữ chức Tổng Giám đốc Cục An ninh Quốc gia. Đến giai đoạn 2014-2015, ông Kim giữ chức Giám đốc Cơ quan Cảnh sát tỉnh Gyeonggi của Hàn Quốc kiêm Trưởng Văn phòng Interpol tại Seoul và thành viên của Ủy ban Điều hành Interpol.
Vào tháng 11/2015, ông Kim Jong Yang được bầu làm Phó Chủ tịch của Interpol. Đến ngày 7/10/2018, sau khi cựu Chủ tịch Mạnh Hoành Vĩ từ chức, ông Kim đã đảm nhận vai trò quyền Chủ tịch cho đến ngày 21/11, ông chính thức được bầu làm tân Chủ tịch Interpol đến năm 2020. Theo hãng tin Yonhap, đây là lần đầu tiên, một người Hàn Quốc đảm nhận vị trí này.
“Thông báo đỏ” và lá bài chính trị
Vai trò của Chủ tịch Interpol từ trước đến nay vốn chủ yếu mang tính hình thức và biểu tượng với nhiệm kỳ 4 năm. Thực tế, nhân vật này chỉ có nhiệm vụ chủ trì các kỳ họp để bàn thảo về các chính sách cũng như đường lối hoạt động của tổ chức. Theo giới quan sát, Chủ tịch Interpol không có nhiều quyền lực và cũng không có vai trò trong việc ra các “thông báo đỏ” - “Red Notice” tức các lệnh bắt khẩn cấp quốc tế. Thế nhưng, thực tế này không đồng nghĩa Chủ tịch Interpol hoàn toàn không có tiếng nói và tác động trong các quyết sách lớn của tổ chức. Theo các chuyên gia về tội phạm học, Interpol hoàn toàn có thể trở thành một công cụ chính trị nếu các cá nhân điều hành muốn điều đó.
Các nước phương Tây lo lắng là dễ hiểu, bởi lẽ, Interpol là một tổ chức điều tra có đặc quyền được thâm nhập, tiếp cận vào mạng lưới hình sự của các quốc gia, từ đó truy tìm những bí mật mà nhiều nước muốn che giấu. Chẳng thế mà một ngày trước phiên bỏ phiếu, người ta thấy phía Mỹ dồn dập có các động thái bày tỏ thái độ với sự kiện này.
Trong bài phát biểu hôm 20/11, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã thể hiện sự ủng hộ đối với ứng viên Hàn Quốc Kim Jong Yang. Trước đó, các nghị sĩ Mỹ cũng đã vận động chính quyền Tổng thống Donald Trump phản đối ứng cử viên Nga là ông Prokopchuk, đồng thời cáo buộc Nga “lợi dụng” Interpol để trả đũa.
Không ai chịu ai
Không chỉ Mỹ, các đồng minh và đối tác cũng nhân cơ hội bày tỏ sự ủng hộ với ứng viên Hàn Quốc Kim Jong Yang. Ngoại trưởng Anh Harriet Baldwin hôm 20/11 phát biểu trước quốc hội rằng, nước này ủng hộ ông Kim trở thành tân chủ tịch Interpol. Chính phủ Ukraine cũng không ngại chỉ trích gay gắt rằng, việc Thiếu tướng cảnh sát Nga Prokopchuk được đề cử cho vị trí Chủ tịch Interpol là một sự tấn công vào trật tự thế giới của Nga. Nước này thậm chí còn đe dọa sẽ rút khỏi Interpol nếu ông Prokopchuk giành chiến thắng. Một nước khác là Lithuania cũng cho biết sẽ cân nhắc khả năng này để bày tỏ quan điểm ủng hộ Washington và ứng viên Hàn Quốc.
Tất nhiên về phần mình, chính quyền Nga đã lên án các động thái từ phía Mỹ và cho rằng, Washington đang can thiệp vào quá trình bỏ phiếu của Interpol. Đồng thời, Bộ Ngoại giao Nga cũng lên án việc truyền thông nước ngoài “có chiến dịch nhằm hạ uy tín ứng cử viên của Nga”. Với những diễn biến như vừa qua, có thể thấy, cuộc khẩu chiến giữa Nga và Mỹ liên quan đến các cáo buộc việc lạm quyền tại tổ chức Interpol chắc chắn sẽ còn chưa dừng lại.