Người Thái Tây Bắc coi cá là món ăn quý trong đời sống thường ngày hoặc khi có hội. Pa khính Nậm Thia (cá sỉnh suối thia) là đặc sản đầy tự hào của người dân Mường Lò.
 |
Cá sỉnh ưa sống ở nơi nước xiết, mình thon dài, đầu nhỏ, vẩy trắng, lăn tăn như hoa bạc, hai bên lườn ánh xanh. Con nào to nhất cũng chỉ bằng bốn ngón tay, thịt chắc ngọt đậm, thơm, xương đã ít lại mềm.
Cá sỉnh có thể chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon, độc đáo, dưới bàn tay nội trợ khéo léo của người con gái Thái.
Món pa chen: Cá sỉnh rửa sạch, rán qua, để nguội rồi rán lại lần hai. Khi ăn, khách có thể dễ dàng tước cá thành bốn mảnh theo chiều dọc, chấm với nước chấm trộn chanh, gừng, ớt, hạt sẻn (một loại hạt giống hạt tiêu) thì thơm ngon vô cùng. Thịt của cá dai dai, bùi, thơm, béo ngậy hài hòa.
Món pa pỉnh tộp: Cá sỉnh ướp gừng, sả, hành, ớt, hạt sẻn... gập đôi kẹp các loại rau thơm ở giữa rồi cặp bằng cặp tre nướng than. Món này ăn nóng với cơm gạo mới hoặc xôi nếp Tú Lệ thì no mà không chán.
Món pa mọ: Cá sỉnh ướp với hạt sẻn, ớt, sả, gừng. Lấy hoa chuối rừng thái mỏng, ngâm nước cho sạch nhựa rồi trộn đều với gia vị, đặt cá vào giữa, rắc nộm hoa chuối xung quanh rồi lấy hai chiếc bẹ hoa chuối già làm áo, buộc kỹ và đồ chín bằng chõ. Khi chín rắc thêm vừng, lạc giã nhỏ, ăn nóng. Vị bùi thơm của hoa chuối hòa cùng hương vị của cá và gia vị kích thích vị giác và rất lạ miệng.
Cá sỉnh còn được chế biến thành nhiều món ngon khác.
Pa sủm: Cá sỉnh ướp riềng và thính gạo, muối vừa đủ, để 2-3 ngày, lúc này cá sỉnh có mùi thơm và vị chua, có thể om lửa nhỏ cho đến khi cá cứng lại, hoặc nấu canh măng chua. Món này rất đưa cơm, nhắm rượu rất ngon và lâu say.
Pa giảng: Cá sỉnh mổ sạch ướp ớt, hạt sẻn, gừng, sấy trên bếp lửa khói cho khô, để dành.
Pa pho: là món cá sỉnh ướp gừng, hạt sẻn, ớt, gói lá dong vùi than.
Nói đến pa khính Nậm Thia không thể thiếu món nậm pịa: Cá sỉnh mổ lấy ruột không để dính nước đem chưng với hành, gừng, ớt, hạt sẻn. Ăn cá sỉnh mà thiếu nậm pịa thì thực sự là không khoái khẩu.Pa khính Nậm Thia là sản vật quý, chú cá sỉnh nhỏ bé mà có thể chế biến thành bao nhiêu món ăn thơm ngon, bổ dưỡng, rất dân tộc mà không kém phần hiện đại, rung động cả các giác quan của thực khách.
T.H