Nằm ở vị trí khá lí tưởng: nơi hợp lưu của dòng Nậm Nơn và Nậm Mộ, chung quanh được bao bọc bởi cảnh trí núi sông hùng vĩ và hữu tình, lại cách Quốc lộ 7 A không xa, từ lâu đền Cửa Rào là nơi gửi gắm tâm linh của đồng bào các dân tộc huyện Tương Dương và các vùng lân cận.
 |
Lễ rước Bằng công nhận di tích lịch sử - văn hoá Đền Cửa Rào. |
Đặc biệt, vừa qua đền Cửa Rào được UBND tỉnh công nhận là Di tích lịch sử- văn hóa đã tạo cơ sở pháp lí cho chính quyền và nhân dân địa phương đầu tư tôn tạo, nâng cấp để xứng tầm là một địa chỉ văn hóa tâm linh của miền Tây Nam đất Nghệ.
Đền Cửa Rào được xác định khởi dựng vào thời Vua Trần Anh Tông, là nơi thờ đốc tướng Đoàn Nhữ Hài, người có công lớn trong cuộc chiến chống giặc Ai Lao, giữ yên bờ cõi đã hi sinh tại vị trí ngã ba sông này. Đồng thời, trong tín ngưỡng dân gian, đền còn là nơi thờ Tam Toà Thánh Mẫu có công hộ quốc, trị dân, đem lại thái bình cho vùng đất này. Nơi đây đã ghi dấu cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm và xây dựng nền thái bình, thịnh trị của vương triều nhà Trần, đồng thời là một minh chứng sinh động cho truyền thống anh dũng, kiên cường và nhân ái của dân tộc Việt Nam. Vào những năm 90 của thế kỷ trước, các nhà khảo cổ học đã tổ chức khai quật di chỉ khảo cổ học Đồi Đền đã phát hiện khá nhiều đồ vật bằng đá và đồng, đặc biệt có rất nhiều xương người hoá thạch cùng các loại binh khí.
Trải qua bao biến động của lịch sử, đến nay đền Cửa Rào chỉ còn khu trung điện và một số đồ tế khí. Thời gian tới UBND huyện Tương Dương dự kiến sẽ tiếp tục đầu tư xây dựng thượng điện và hạ điện để xứng tầm một di tích lịch sử- văn hoá và đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân địa phương cũng như du khách gần xa. Đồng thời sẽ tiến hành giải phóng mặt bằng chung quanh khu vực đền để hình thành khu vực sân hội, đầu tư khoảng 03 tỷ đồng xây dựng cầu treo nối Quốc lộ 7A với khu vực sân hội, thay thế chiếc cầu phao bằng tre khá bấp bênh hiện nay và thường bị cuốn trôi vào mùa mưa lũ.
Đối với cán bộ và nhân dân huyện Tương Dương, việc đền Cửa Rào được công nhận là di tích lịch sử- văn hoá là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng làm chuyển biến nhận thức của tất cả người dân sinh ra, lớn lên và sinh sống trên mảnh đất này. Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Vi Tân Hợi, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: "Bảo vệ di tích-lịch sử- văn hoá đền Cửa Rào gắn với việc tổ chức lễ hội đầu Xuân sẽ góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá, tăng cường mối đoàn kết giữa các dân tộc anh em đang cư trú trên mảnh đất này, đồng thời giúp con người hướng tới cuộc sống chân, thiện, mỹ".
Công Kiên