Hệ thống tiêu lũ Vách Bắc được xây dựng từ những năm 1980, dài trên 20 km, chảy ra Lạch Vạn (Diễn Châu). Làm nhiệm vụ thoát lũ cho vùng 8 xã Tây Bắc huyện Yên Thành và trên 250 km2 (12.000 ha đất sản xuất nông nghiệp của 2 huyện Diễn Châu, Yên Thành), công trình này đang bị người dân lấn chiếm nghiêm trọng.
Có mặt tại đê Vách Bắc, xã Đô Thành, chúng tôi thấy ngoài hàng trăm công trình cũ xây dựng trái phép chưa xử lý được thì có 13 hộ dân đang tiến hành xây dựng công trình nhà kiên cố ven đê Vách Bắc. Hàng loạt ngôi nhà xây dựng san sát nhau, có một số nhà phía trước đã kinh doanh mở ki-ốt để buôn bán.
Ông Luyện Xuân Huệ - Chủ tịch UBND xã Đô Thành cho biết có tình trạng xây dựng mới nhà trái phép trên kênh Vách Bắc thời gian vừa qua.
Các trường hợp gồm: Hộ ông Lê Văn Cảnh xây nhà tại mái kênh đoạn K15+700; hộ ông Bùi Văn Hùng xây nhà tại Km 15+680; hộ ông Phạm Văn Quyết xây nhà tại Km 15+600; hộ ông Lê Văn Hoàn xây nhà tại Km 15+400; hộ ông Trần Văn Lý xây nhà tại Km 15+370; hộ ông Lê Văn Long xây nhà tại Km15+395; hộ ông Lê Văn Trí xây nhà tại Km 15+395; hộ bà Lê Thị Mai xây nhà tại Km 15+543; hộ ông Trần Văn Hiệp tại Km 15+600; hộ ông Lê Văn Cung xây nhà tại Km 15+520; hộ ông Lê Văn Từ xây nhà tại Km 15+380; hộ ông Lê Văn Hoán xây nhà tại Km 15+400; hộ ông Nguyễn Văn Linh xây nhà tại Km 15+380.
Theo ông Luyện Xuân Huệ - Chủ tịch UBND xã Đô Thành thì hầu hết các hộ dân lấn chiếm xây dựng nhà trái phép trên hành lang kênh tiêu Vách Bắc đều xây nhà kiên cố theo kiểu đổ bê tông cốt thép, một số còn xây dựng thêm công trình phụ như ga ra, bờ rào …
Xã đã chỉ đạo các lực lượng xuống hiện trường để tháo dỡ các công trình, như đã phá 16 trụ bê tông, đập tường rào một số hộ dân, tịch thu máy trộn hồ. Tuy nhiên, các đối tượng trên lại tổ chức xây vào ban đêm. Một nguyên nhân nữa khiến các đối tượng bất chấp để xây nhà trái phép là do đất nền ở xã Đô Thành hiện đắt nhất huyện Yên Thành, có giá bán từ 10-20 triệu đồng/m2.
Sẽ cưỡng chế
Trước thực trạng người dân xây dựng lấn chiếm công trình nghiêm trọng trên kênh tiêu Vách Bắc, chính quyền xã Đô Thành đã báo cáo sự việc với UBND huyện Yên Thành. Được sự cho phép, xã Đô Thành xây dựng Kế hoạch số 49 UBND-KH ngày 4/9 về việc “Cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 13 trường hợp vi phạm trên mái kênh Vách Bắc”.
Ông Luyện Xuân Huệ - Chủ tịch UBND xã Đô Thành cho biết thêm: Trước khi tổ chức cưỡng chế, xã tiến hành tuyên truyền, vận động các hộ gia đình, cá nhân vi phạm tự nguyện tháo dỡ công trình.
Trường hợp các đối tượng trên không chấp hành thì buộc phải cưỡng chế theo quy trình. Xã sẽ công bố quyết định cưỡng chế, chỉ đạo lập biên bản cưỡng chế quyết định xử phạt vi phạm hành chính, xã yêu cầu các lực lượng, phương tiện vào vị trí đã được phân công. Các cơ quan, đoàn thể theo chức năng, nhiệm vụ, tuyên truyền giải thích những vấn đề phát sinh cho công dân có ý kiến thắc mắc.
Theo kế hoạch, giai đoạn 1 sẽ tiến hành cưỡng chế 4 hộ, gồm: hộ ông Lê Văn Cảnh; ông Phạm Quyết Thắng; ông Trần Văn Hiệp; ông Bùi Văn Hùng. Giai đoạn 2 sẽ tiến hành cưỡng chế 9 trường hợp còn lại.
Đặc biệt, các hộ xây nhà trái phép trên kênh tiêu Vách Bắc phải chịu toàn bộ chi phí tháo dỡ tùy theo khối lượng.
Hệ thống kênh tiêu Vách Bắc đang hàng ngày bị lấn chiếm, theo báo cáo của UBND xã Đô Thành, tính đến thời điểm này có 239 hộ vi phạm hành lang bảo vệ công trình thủy lợi Vách Bắc. Trong đó, riêng từ đầu năm 2020 đến nay có 50 hộ tiếp tục vi phạm, có 13 hộ xây dựng nhà mới, các hộ còn lại cơi nới, sửa chữa.
Để ngăn chặn tình trạng xâm phạm công trình kênh tiêu Vách Bắc các cấp, ngành liên quan cần xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị, từng cá nhân để xảy ra tình trạng nói trên, từ đó có hình thức xử lý nghiêm minh. Bên cạnh tuyên truyền về bảo vệ công trình thủy lợi, cần xử lý nghiêm các đối tượng cố tình tái diễn xây dựng công trình trên kênh tiêu Vách Bắc theo quy định của pháp luật.