(Baonghean) - Những năm qua, không ít mô hình sáng tạo khoa học kỹ thuật được các học sinh Nghệ An lên ý tưởng, thiết kế, chế tạo và chạy thử nghiệm thành công, nhưng chỉ dừng lại ở việc tham gia các cuộc thi mà không được áp dụng vào thực tiễn…
Nhiều năm công tác và giảng dạy bộ môn Tin học tại Trường THCS xã Diễn Hải (Diễn Châu), thầy giáo Nguyễn Minh Đồng thường xuyên đồng hành cùng các em học sinh trong những cuộc thi sáng chế. Không ít các phát minh của các em được thầy hướng dẫn, giúp đỡ đã đạt giải thưởng cao trong các cuộc thi sáng chế cấp tỉnh và cấp quốc gia.
Về các sáng chế, phải kể đến chiếc máy phát điện bằng năng lượng mặt trời của em Đậu Văn Thuận và Nguyễn Ngọc Chính (xã Diễn Hải, huyện Diễn Châu). Chứng kiến cảnh người dân mệt nhọc mang máy phát điện ra đồng bơm nước cho cánh đồng ngô khô hạn, vừa tốn kém lại gây ô nhiễm môi trường, hai nam sinh này đã đến các cửa hàng phế liệu tìm kiếm lon bia, thanh sắt, hộp sữa… để cắt, chế tạo thành những bộ phận của động cơ đốt ngoài và thiết kế hệ thống gương cầu lõm hứng ánh sáng mặt trời, có tác dụng biến chùm sáng song song thành chùm sáng hội tụ, cung cấp nhiệt cho động cơ đốt ngoài hoạt động.
Động cơ đốt ngoài có thể đạt hiệu suất cao nhất so với các loại động cơ nhiệt khác, lại phát ra tiếng ồn nhỏ, không xả khói gây ảnh hưởng môi trường. Thiết bị được gắn với một bộ tích lưu để tích điện năng phòng khi thiếu ánh sáng mặt trời nên rất hữu dụng. Với mô hình này, Thuận và Chính giành giải Nhất cuộc thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật do Trường THCS Diễn Hải tổ chức.
Được sự ủng hộ của thầy Đồng, hai “nhà khoa học nhí” tiếp tục nghiên cứu mô hình lớn hơn và đoạt giải Nhất cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học năm học 2014 - 2015; giải Nhì khu vực phía Bắc và giải Ba Quốc gia.
Ngoài ra, Thuận và Chính được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng Bằng khen vì thành tích xuất sắc này. Thầy Đồng cho biết, sau khi tham gia các cuộc thi, cũng có nhiều người và doanh nghiệp muốn có cơ hội tiếp tục phát triển để đưa mô hình này vào thực tiễn. Tuy nhiên, do giá thành sản xuất khá cao nên các cơ hội lần lượt bị “lãng quên”.
Mới đây nhất, một mô hình chế tạo máy phát điện sử dụng bằng năng lượng sóng biển do em Phan Thị Thu Hương và Nguyễn Minh Lanh (học sinh lớp 9B, Trường THCS xã Diễn Hải) cùng thực hiện thành công, đem lại nhiều hy vọng nhưng đến nay vẫn chưa mấy người áp dụng vào thực tế.
“Không những nhỏ gọn, dễ mang theo bên thuyền mà chi phí sản xuất cũng rất rẻ và dễ làm, khả năng áp dụng vào thực tế là rất cao” - thầy Đồng đánh giá về chiếc máy phát điện bằng năng lượng sóng biển do hai em Hương và Lanh chế tạo; tuy nhiên, cũng theo thầy Đồng, do thói quen của người dân nên đến nay vẫn chưa có mấy người dám sử dụng chiếc máy này thay cho máy phát điện mỗi khi đi trên biển khiến những chế tạo này lại cũng dần đi vào lãng quên.
“Không ít các em học sinh rất thông minh và có niềm đam mê lớn với sáng chế. Nhiều ý tưởng rất táo bạo như làm hệ thống điều hòa bằng năng lượng gió cho trường học, chế tạo xe đạp điện… nhưng phần lớn các phát minh này đều mới chỉ dừng lại ở phần mô hình mà ít được đưa vào sử dụng trong thực tế” - thầy Đồng trăn trở.
Trịnh An