(Baonghean) - Trong một bình luận mới đây, Tổng thư ký Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Mohammed Barkindo đã phải thừa nhận, tổ chức này đang ở giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử, khi các nước thành viên đứng trước thách thức phải xây dựng sự đồng thuận về việc cắt giảm sản lượng cũng như ổn định thị trường. Nhận định này càng xác đáng khi cuộc họp mới nhất cuối tuần qua tại Vienna, Áo của các quan chức OPEC đã thất bại trong vấn đề này.
Mới chỉ là tuyên bố
Sau 11 tiếng bàn thảo căng thẳng, quan chức 14 nước thành viên OPEC và 6 quốc gia ngoài khối cuối tuần qua đã thảo luận các chi tiết kế hoạch cụ thể để giảm sản lượng dầu từ 200.000 - 700.000 thùng mỗi ngày, tương đương từ 1-2% để cứu vãn giá dầu thế giới.
Trước khi diễn ra cuộc họp, dư luận lạc quan cho rằng, việc đạt được một thỏa thuận là không quá khó khăn khi mới tháng trước, OPEC đã bất ngờ cùng nhất trí giảm sản lượng dầu mỏ. Thỏa thuận đạt được lần đầu tiên trong vòng 8 năm, theo đó, các nước OPEC đặt mục tiêu giảm tổng sản lượng xuống còn 32,5 triệu - 33 triệu thùng mỗi ngày.
Thế nhưng, dù dư luận lạc quan và giá dầu vẫn đang là vấn đề sống còn với rất nhiều quốc gia; nhưng cuộc họp các quan chức OPEC diễn ra vừa qua đã thất bại nặng nề. 14 nước thành viên OPEC và 6 quốc gia ngoài khối gồm Azerbaijan, Brazil, Kazakhstan, Mexico, Oman và Nga đã không thể đạt được thỏa thuận và cam kết nào. Trong kế hoạch, 20 nước trong và ngoài OPEC sẽ phối hợp trong việc cắt giảm sản lượng.
Nếu suôn sẻ, những cam kết mới sẽ được chuyển tiếp đến hội nghị cấp Bộ trưởng OPEC sẽ diễn ra vào cuối tháng 11 tới. Thế nhưng, các dự đoán đều trật hướng. Đồng nghĩa, sự nhất trí về việc giảm sản lượng hồi tháng trước vẫn chỉ là tuyên bố và chưa thể đi vào thực tế. Ngay sau kết quả đáng buồn này, thị trường dầu thô tại Mỹ đã quay đầu giảm giá, lần lượt phá ngưỡng 50 USD/thùng và 49 USD/thùng để về ngưỡng 48 USD/thùng.
Rối từ nội bộ
Theo các nhà phân tích, nguyên nhân thực tế đã được dự đoán từ trước. Đầu tiên đó là sự phản đối mạnh mẽ nhất của Iraq và Iran. Với Iraq, nước này cho biết đang rất cần nguồn thu từ “vàng đen” để tiếp tục cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Còn với Iran, trong bối cảnh quốc gia Hồi giáo vừa mở cửa với thế giới, nước này còn đặt ra kỳ vọng 4,2 triệu thùng/ngày. Iran cũng cho rằng, yêu cầu cắt giảm hay đóng băng sản lượng dầu của nước này trong thời điểm hiện nay là thiếu công bằng. Không chỉ vậy, các nước như Libya hay Nigeria cũng đã đòi quyền lợi riêng với lý do xung đột và bất ổn.
Rõ ràng, trong khi chính nội bộ các nước OPEC còn chưa đạt được sự thống nhất thì các nước ngoài OPEC cũng sẽ đặt ra nhiều nghi vấn. Mặc dù một số quốc gia ngoài OPEC trong đó có Nga vẫn tuyên bố sẵn sàng kiểm soát sản lượng dầu mỏ nhưng đổi lại, các nước thành viên OPEC phải thực hiện cắt giảm sản xuất trước tiên. Đây có thể nói là điều chưa thể với OPEC lúc này.
Không chỉ chưa có niềm tin, các quốc gia ngoài OPEC còn đặt câu hỏi về một con số chính xác cần phải thống nhất. Bởi trong cuộc họp vừa qua, các thành viên OPEC cũng chưa nhất trí được lượng dầu mỏ mỗi nước sẽ phải cắt giảm và các căn cứ dữ liệu sử dụng để xác định sản lượng.
Diễn biến này là dễ hiểu khi suốt thời gian qua, tất cả các nước kể cả các quốc gia thuộc OPEC đều không chịu giảm sản lượng khai thác và cố giữ thị phần trên thị trường dầu mỏ. Không ai chịu nhường ai, cung vượt quá cầu đã khiến giá dầu sụt giảm thê thảm suốt mấy năm qua.
Vượt 50 USD/thùng vẫn khó khả thi
Tuy nhiên bên cạnh sự thất vọng, một số ý kiến cho rằng cuộc họp đã có tiến triển nhất định khi đã cho Iran một ngoại lệ trong vấn đề cắt giảm sản lượng, dù chưa rõ số lượng cụ thể. Nhưng dù vậy chắc chắn rằng, các quốc gia khác cũng đang trong tình thế khó khăn như Iraq, Libya hay Nigeria sẽ không dễ dàng thông qua.
Trong khi đó, cuộc đối đầu địa chiến lược giữa hai “trùm dầu mỏ” là Iran và Saudi Arabia tại Trung Đông vẫn đang căng như dây đàn trên nhiều mặt trận. Và việc tăng hay giảm sản lượng dầu đều sẽ mang màu sắc chính trị và ngoại giao.
Trước những diễn biến này, Tổng thư ký OPEC Mohammad Barkindo cảnh báo những hậu quả khôn lường nếu không đạt được kế hoạch cắt giảm sản lượng thời gian tới đây. Tất nhiên cảnh báo là vậy, nhưng mục tiêu khôi phục trở lại mốc 50 USD/thùng và tăng thêm nữa sẽ còn rất khó khăn mới có thể đạt được.
Vào lúc này, thị trường dầu mỏ và dư luận đang dõi theo từng động thái của các nước OPEC và các nước liên quan. Còn các quốc gia đặc biệt như Iran hay Saudi Arabia chắc chắn cũng đang có những tính toán riêng, để vừa có được lợi ích kinh tế vừa không ảnh hưởng các mục tiêu chiến lược. Nhưng có thể thấy, một bước tiến khả quan trong việc đóng băng hay giảm sản lượng trước cuộc họp chính thức của OPEC vào ngày 30/11 tới sẽ khó khả thi.
Phương Hoa