Chất lượng không khí bị ảnh hưởng
Cục Đăng kiểm Việt Nam vừa trình Bộ GTVT lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3 đối với phương tiện cơ giới đang lưu hành và phương tiện cơ giới đã qua sử dụng nhập khẩu.
Cụ thể, Cục Đăng kiểm Việt Nam đề xuất, phương tiện lắp động cơ cháy cưỡng bức (động cơ xăng, khí dầu mỏ hóa lỏng - LPG và các loại tương tự): mô tô, xe máy và các loại xe tương tự, kể cả xe cơ giới dùng cho người khuyết tật phải áp dụng mức khí thải 3 kể từ ngày 1/7/2019.
Phương tiện lắp động cơ cháy do nén (động cơ diesel và các loại tương tự) phải áp dụng mức 3 kể từ 1/7/2019.
Lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô tham gia giao thông: ô tô tham gia giao thông lắp động cơ cháy cưỡng bức và động cơ cháy do nén phải áp dụng mức 2 tương ứng với từng loại động cơ kể từ 1/7/2019.
Ô tô tham gia giao thông lắp động cơ cháy cưỡng bức và động cơ cháy do nén phải áp dụng mức 3 tương ứng với từng loại động cơ quy định từ 1/7/2022.
Cục Đăng kiểm cho biết, trong 12 năm thực hiện kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đường bộ theo Quyết định số 249/QĐ-TTg năm 2005 của Thủ tướng Chính phủ công tác kiểm định khí thải xe cơ giới đang lưu hành được thực hiện một cách hiệu quả, duy trì tốt chất lượng khí thải của phương tiện cơ giới.
Tuy nhiên, nếu năm 2008 có 946.601 phương tiện, thì năm 2017, số phương tiện đã tăng lên 2.902.623 (gấp 3,06 lần) nên nếu xét tổng lượng phát thải từ ô tô thì mức độ ô nhiễm đã tăng lên rất nhiều.
Cùng với đó, theo các báo cáo đánh giá chất lượng không khí, đặc biệt tại 2 thành phố lớn Hà Nội và TP HCM, các chỉ số Nito, Cacbon là các hợp chất có trong khí thải của phương tiện cơ giới đã vượt mức cho phép từ 1,2 đến 1,5 lần. Điều này đang tác động xấu đến sức khỏe người dân.
Tính đến tháng 9/2017, số lượt xe ô tô kiểm định động cơ diesel là 874.367 lượt, trong đó tỷ lệ không đạt là 12,1%, và số lượt kiểm định động cơ xăng là 759.243 lượt, tỷ lệ không đạt là 4,11%.
Cục Đăng kiểm nhận định, tỷ lệ lượt kiểm định không đạt có xu hướng giảm dần do chất lượng phương tiện được tăng lên do các loại phương tiện hết niên hạn được thay thế bằng phương tiện mới, chủ phương tiện có ý thức bảo dưỡng, sửa chữa giữa chu kỳ và trước khi đi kiểm định.
Cụ thể, năm 2017, tỷ lệ lượt kiểm định ô tô động cơ diesel đạt lên tới 87,9%, động cơ xăng là 95,89%. Điều này thể hiện tiêu chuẩn khí thải hiện tại đã không còn mang lại nhiều hiệu quả trong nhiệm vụ bảo vệ môi trường.
Tỷ lệ không đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ tăng
Theo Quyết định số 249/QĐ-TTg, ô tô nhập khẩu đã qua sử dụng động cơ xăng đang áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3, động cơ diesel áp dụng tiêu chuẩn mức 2. Các phương tiện nhập khẩu đã qua sử dụng vào nước ta đều đáp ứng các yêu cầu này.
Mô tô, xe máy nhập khẩu đã qua sử dụng áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2. Thực tế thị trường nước ta số lượng mô tô, xe máy nhập khẩu đã qua sử dụng rất ít (gần như không có) nên việc thay đổi mức tiêu chuẩn không ảnh hưởng đến các hoạt động xã hội.
Việc nâng cao tiêu chuẩn khí thải sẽ tác động trực tiếp đến phương tiện đang lưu hành thông qua tỉ lệ ô tô không đạt sẽ tăng lên, những phương tiện có thể đạt tiêu chuẩn cũ nhưng sẽ không đạt được mức tiêu chuẩn mới dẫn đến phải đưa xe đi bảo dưỡng, sửa chữa.
Đối với động cơ diesel: nếu áp dụng tiêu chuẩn mức 2 hoặc 3 thì tỉ lệ lượt kiếm định không đạt sẽ tăng lên tương ứng trong các năm. Cụ thể, năm 2017, tỉ lệ lượt kiểm định không đạt khi áp dụng mức 2 là 30,71% và mức 3 là 37,41%.
Đối với động cơ xăng: nếu áp dụng tiêu chuẩn ở các mức 2, 3, con số trên sẽ tăng tương ứng như sau: Năm 2017, tỉ lệ lượt kiểm định không đạt tiêu chuẩn nồng độ HC mức 2 là 3,37% và mức 3 là 5,42%; Tỉ lệ lượt kiểm định không đạt tiêu chuẩn nồng độ CO mức 2 là 6,18%% và mức 3 là 8,47%.
“Như vậy nếu áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2 hoặc 3 thì các phương tiện động cơ diesel sẽ bị ảnh hưởng lớn hơn so với ô tô động cơ xăng với mức tỉ lệ lượt kiểm định không đạt tăng lên trên 30% và 37%. Còn đối với ô tô động cơ xăng mức độ ảnh hưởng không lớn với tỉ lệ lượt kiểm định không đạt thấp”, Cục Đăng kiểm Việt Nam dự báo.
Việc nâng cao mức tiêu chuẩn khí thải theo Quyết định 249/QĐ-TTg (cao nhất là mức 3) được đánh giá không ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu xe cơ giới đã qua sử dụng do chất lượng khí thải các xe nhập khẩu đều cao hơn nhiều so với mức tiêu chuẩn trên.
Việc áp dụng tiêu chuẩn mức 2 trong thời điểm hiện tại không tác động lớn đến vấn đề kinh tế vì chủ xe chỉ cần chú trọng bảo trì, bảo dưỡng phương tiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất giữa 2 kỳ đăng kiểm phương tiện và trước khi thực hiện kiểm định.