Không thể phủ nhận vai trò của muối trong sản xuất cũng như đời sống. Theo nghiên cứu, những thành phần chủ yếu trong muối có vai trò hết sức quan trọng đối với sự tồn tại và hoạt động bình thường của tất cả các cơ quan chức năng trong cơ thể con người. Đối với sản xuất công nghiệp, các sản phẩm về muối được dùng làm nguyên liệu cho ngành hóa chất cơ bản, chế biến thủy sản, sản xuất công nghiệp, công nghiệp thực phẩm và các ngành kinh tế khác. Có thể nói, nhu cầu về muối là rất lớn và đa dạng.

Quan trọng là vậy, nhưng trong thực tế, diêm dân và những sản phẩm họ làm ra chưa thực sự được coi trọng. Qua nhiều năm, giá muối luôn èo uột, đời sống bấp bênh, nhiều diêm dân đã bỏ nghề. Đã đến lúc, cần có một cái nhìn toàn diện và đúng mực hơn về cái nghề không những chỉ làm ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của cuộc sống mà còn là một nghề mang tính truyền thống, với những giá trị lưu giữ về một nét văn hóa Việt Nam.

Phải khẳng định rằng, phương thức sản xuất hiện đại, thị trường tiêu thụ sản phẩm là những yếu tố cực kỳ quan trọng trong ổn định và phát triển nghề muối mà chúng ta cần vươn tới. Những năm gần đây, nhà nước cũng như tỉnh Nghệ An đã có những cơ chế, chính sách trong đổi mới công nghệ sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm muối. Song để đời sống người làm muối hết bấp bênh, rất cần những quyết sách mạnh mẽ hơn nữa để mở rộng diện tích sản xuất theo công nghệ mới, tăng năng suất và chất lượng hạt muối.

Những ai đã từng đến làng muối vào những ngày chính vụ, khi nắng hè oi ả đang chói chang đổ xuống những cánh đồng muối trắng lấp lóa dưới ánh nắng mặt trời, mới có thể cảm nhận hết được những nét đẹp, sự đằm mặn của nghề làm muối. Trên cánh đồng rộng mênh mông, những ô, nại trải dài một màu trắng tinh, lấp lánh. Chiều về, từng đụn muối được cào dồn lại, trông xa như những ngọn đồi trắng. Ví hạt muối với những giọt mồ hôi chát mặn của diêm dân quả không ngoa, bởi những khi trời nắng nhất, là những giờ bà con oằn mình dưới nắng phơi, rửa cát, đổ nước ra sân, rồi khi những hạt muối đã kết tinh thành vị mặn, "bung" ra trắng xóa, cũng là lúc những diêm dân vui sướng với những thành quả của một ngày lao động vất vả, nặng nhọc.

Ở hầu hết các làng muối trong tỉnh, hầu như bà con diêm dân không thể làm gì khác ngoài nghề muối, dẫu biết đây là nghề nặng nhọc, thu nhập thấp. Thiết nghĩ đã đến lúc chúng ta cần xây dựng một hướng đi mới, vừa cải thiện đời sống diêm dân, vừa lưu giữ được một ngành nghề truyền thống. Ở một số địa phương, đã tiến hành xây dựng các làng du lịch nghề muối. Đây là một hướng đi đáng để chúng ta quan tâm.

Theo các chuyên gia, nghề muối còn có thể tạo ra nhiều sản phẩm khác ngoài muối như nước chạt, nước khoáng làm từ muối biển. Đây là loại nước uống hảo hạng, tốt hơn nước khoáng thông thường và có tác dụng đặc biệt đối với người béo phì, ăn kiêng. Với những sản phẩm giá trị như vậy, nếu mở rộng thêm, đầu tư phát triển những dịch vụ đi kèm khác như tổ chức tham quan các quy trình sản xuất muối, mở các gian hàng đặc sản biển, sẽ có khả năng thu hút khách du lịch.

Phú Hương - Văn Trường