Báo Nghệ An có cuộc trao đổi với ông Chu Đức Thái - Trưởng ban chuyên trách Ban Văn hóa - Xã hội Hội đồng nhân dân tỉnh và ông Đào Công Lợi - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An xung quanh những vấn đề liên quan.
P.V: Thu chi luôn là một vấn đề nóng đầu năm học. Về phía Hội đồng nhân dân tỉnh và đơn vị quản lý là Sở Giáo dục và Đào tạo đã có những giải pháp nào để chấn chỉnh tình trạng này?
Ông Chu Đức Thái: Việc thực hiện các khoản thu trong các cơ sở giáo dục và đào tạo đã được quy định theo các văn bản hướng dẫn từ Trung ương đến tỉnh. Tuy nhiên, qua phản ánh và kiểm tra nhiều cơ sở giáo dục, chúng tôi nhận thấy có những đơn vị chưa thực hiện đúng quy định, vẫn tự đặt ra một số khoản thu chưa đúng gây bức xúc cho phụ huynh. Các khoản thu đầu năm học không mới nhưng năm nào cũng “nóng”.
Nguyên nhân của tình trạng đó là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của một số huyện, thành, thị chưa sâu sát, công tác thanh tra, kiểm tra chưa kịp thời, chủ yếu gắn với kiểm tra chuyên môn; chưa đi sâu xem xét việc thu, chi học phí và các khoản thu khác. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm thu đó là nguồn kinh phí của các trường hạn hẹp, mức thu học phí hiện tại chưa đủ để đầu tư cơ sở vật chất theo chương trình giáo dục phổ thông mới.
 |
Hội nghị phụ huynh đầu năm học được tổ chức rộng rãi tại Trường Tiểu học Dũng Hợp (Tân Kỳ). Ảnh: CSCC |
Nắm bắt ý kiến cử tri, tình hình ý kiến dư luận liên quan đến vấn đề thu, chi trong các trường học, thời gian qua HĐND tỉnh luôn quan tâm tiến hành lồng ghép trong các cuộc giám sát, khảo sát; chất vấn trực tiếp tại kỳ họp HĐND tỉnh hoặc thông qua giám sát việc trả lời, giải quyết các ý kiến cử tri. Tại Kỳ họp thứ 3, HĐND tỉnh khoá VII cũng đã tiến hành chất vấn công tác xã hội hoá tại các cơ sở giáo dục.
Năm 2016, Ban Văn hóa - Xã hội Hội đồng nhân dân tỉnh cũng đã tiến hành khảo sát, giám sát tình hình thu, chi học phí và các khoản thu khác trong trường học.
Ngoài ra, tại các cuộc họp Thường trực HĐND tỉnh hay các cuộc họp UBND tỉnh đối với các vấn đề nổi cộm, bức xúc trong nhân dân như vấn đề thu đầu năm học luôn được Thường trực HĐND tỉnh quan tâm thảo luận, chỉ đạo các Ban HĐND tỉnh khảo sát, thu thập thông tin và có kiến nghị đối với UBND tỉnh chỉ đạo nội dung này. Tại các cuộc tiếp xúc cử tri của Hội đồng nhân dân các cấp, đây cũng là nội dung được các đại biểu hội đồng nắm bắt để triển khai.
Việc thực hiện các khoản thu đầu năm tác động rất lớn đến người dân bởi hầu như trên địa bàn gia đình nào cũng có con em đi học. Phụ huynh nếu ngại không thể phản ánh được với cơ quan chức năng hoặc cơ quan quản lý giáo dục thì Hội đồng nhân dân tỉnh có trang thông tin điện tử của tỉnh, có chuyên mục tiếp nhận ý kiến cử tri, chúng tôi mong muốn sẽ nhận được ý kiến phản ánh của bà con cử tri, nếu có những băn khoăn. Chúng tôi sẽ thu thập các ý kiến và gửi các cơ quan có liên quan trả lời theo quy định.
Ngoài ra, người dân có thể phản ánh tại cơ quan dân cử là đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, từ cấp xã để các đại biểu tiếp thu ý kiến một cách công khai và xử lý theo đúng theo quy định của pháp luật. Đây cũng là một kênh để chúng tôi nắm bắt các thông tin để khi làm việc với Hội đồng nhân dân tỉnh có thể có sự chỉ đạo sát và đúng với thực tế.
Một tiết học ngoại khóa của học sinh Trường Tiểu học Lê Mao, TP. Vinh. Ảnh: Mỹ Hà |
Ông Đào Công Lợi: Bước vào năm học mới, phụ huynh có rất nhiều khoản lo như sách giáo khoa, đồng phục, mua sắm đồ dùng học tập. Vì vậy, quan điểm chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo, đó là đầu năm bàn các giải pháp chăm lo chất lượng và cuối năm mới bàn đến vấn đề thu chi để tránh áp lực cho học sinh. Tuy nhiên, hiện toàn tỉnh có hơn 1.600 cơ sở giáo dục thì đâu đó vẫn có những trường hợp thu chi chưa đúng quy định theo các văn bản hướng dẫn của Sở, dẫn đến nhiều khoản thu sai, nhất là trong các khoản thu tự nguyện.
Thời gian qua, trong các văn bản hướng dẫn, Sở Giáo dục và Đào tạocũng yêu cầu việc thực hiện các khoản thu tự nguyện phải đảm bảo 3 nguyên tắc, đó là thỏa thuận, công khai và không cào bằng. Bất cập là trong quá trình vận dụng, một số nhà trường không thực hiện đúng chỉ đạo của Sở, lạm dụng, không thực hiện đúng nguyên tắc như cào bằng, ấn định một mức thu cụ thể. Rõ ràng tự nguyện thì không thể thu theo mức thu cụ thể.
Để chấn chỉnh vấn đề này, cơ quan nhà nước sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và sẽ phối hợp với UBND cấp huyện (đơn vị quản lý các trường từ mầm non đến THCS) nhằm tăng cường chấn chỉnh. Nếu có biểu hiện làm sai thì xử lý thích đáng để tạo sự răn đe, kỷ cương trong toàn ngành.
P.V: Vậy, theo ông Chu Đức Thái, bên cạnh những giải pháp mà ngành Giáo dục đã đưa ra, nên chăng chúng ta cần phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp?
Ông Chu Đức Thái: Như đã nói ở trên, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm thu đó là nguồn kinh phí của các trường hạn hẹp, mức thu học phí hiện tại chưa đủ để đầu tư cơ sở vật chất theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Do đó, để chấn chỉnh tình trạng lạm thu, cần có giải pháp căn cơ hơn đó là cần tăng chi ngân sách cho lĩnh vực giáo dục và đào tạo, trong đó chú trọng tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các trường, đảm bảo hoạt động giáo dục để các thầy, cô giáo đến trường toàn tâm, toàn ý vào nhiệm vụ dạy và học.
Việc thanh tra các khoản thu đầu năm là một giải pháp căn cơ và phải được thực hiện quyết liệt. Tuy nhiên, gắn với công tác thanh tra, kiểm tra thì cần có sự kết hợp nhiều biện pháp để đảm bảo thu đúng, thu đủ theo đúng quy định. Khi có kết luận phải xử lý nghiêm túc, nghiêm minh đúng các sai phạm đối với các cơ sở thu sai quy định mới có tính răn đe. Thực tế, trong thời gian qua công tác thanh tra, kiểm tra còn chưa được thường xuyên, có lúc còn nể nang, chưa xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Liên quan đến các khoản thu đầu năm, theo tôi, ngoài việc thanh tra, kiểm tra cần có sự công khai. Nghĩa là trong việc xây dựng các công trình cần xã hội hóa, phải có sự rà soát phê duyệt, công khai cụ thể sự đóng góp của người dân. Thực tế, có một số ý kiến cử tri phản ánh, việc thu xã hội hóa hiện nay đang theo kiểu cào bằng và phụ huynh không nắm được chi thế nào, có đảm bảo được sự đóng góp của người dân hay không. Nếu chúng ta làm rõ ràng thì người dân rất ủng hộ để cùng với ngân sách nhà nước xây dựng các công trình, mua sắm các thiết bị đảm bảo cho việc dạy học được tốt hơn.
PV: Xin cảm ơn các ông đã tham gia cuộc trao đổi!