Chiều 7/1, Quốc hội tiếp tục thảo luận trực tuyến về dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải.
Đồng chí Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì tại điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An.
Phiên thảo luận về nội dung này nhận được sự quan tâm rất lớn của các đại biểu Quốc hội khi trong ngày 4/1 tại phiên thảo luận tổ đã có 365 đại biểu phát biểu ý kiến, trong ngày hôm nay tiếp tục có 50 đại biểu phát biểu qua thảo luận trực tuyến và trực tiếp tại hội trường, 3 đại biểu tranh luận.
Qua thảo luận đa số ý kiến các đại biểu nhất trí cần thiết có chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Nhiều ý kiến thống nhất về quy mô gói chính sách tài khóa, tiền tệ; đồng thời đề nghị rà soát lại nguồn lực, bố trí có trọng tâm, trọng điểm, khả thi trong thực hiện.
Các đại biểu cũng lưu ý việc tăng cường kiểm tra, giám sát, tránh trục lợi, lãng phí, thất thoát, tiêu cực, trục lợi chính sách; đảm bảo các cân đối vĩ mô; an toàn, an ninh tiền tệ; an toàn tài chính quốc gia và phát triển bền vững.
Trong phiên thảo luận chiều nay, các thành viên Chính phủ có liên quan đã phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Đăng đàn trả lời ý kiến các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói chính sách tài khóa, tiền tệ là vấn đề lớn và khó, song có ý nghĩa hết sức quan trọng không chỉ đối với kinh tế mà còn đối với cả các vấn đề về xã hội và hệ thống y tế; không chỉ tác động trong ngắn hạn mà cả trong trung và dài hạn.
Trả lời về quy mô tổng thể của chính sách tài khóa, tiền tệ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay: Chính phủ đã nghiên cứu và đánh giá tình hình phát triển các ngành, lĩnh vực nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung; những khó khăn trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, người dân, người lao động và nhu cầu hỗ trợ; khả năng huy động nguồn lực và hấp thụ của nền kinh tế để xây dựng chính sách tài khóa, tiền tệ với quy mô phù hợp. Trên cơ sở đó đề xuất các quy mô, phạm vi, đối tượng và lộ trình thực hiện của tỉnh.
Để đảm bảo nguồn vốn để triển khai, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trước hết Chính phủ thực hiện nghiêm túc và đầy đủ việc triển khai tiết kiệm các khoản chi từ ngân sách Nhà nước; phấn đấu tăng thu và thông qua đẩy mạnh lộ trình cải cách thuế; chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế; thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước. Sau đó mới huy động các nguồn vốn vay từ trái phiếu Chính phủ trong nước, tiếp đó mới đến vay ODA.
“Như vậy, việc đề xuất quy mô tổng thể và phương thức, lộ trình huy động, giải ngân các nguồn vốn cho từng năm đã được Chính phủ tính toán trên quan điểm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và cơ bản đáp ứng yêu cầu”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đồng thời cho biết năm 2022 sẽ thực hiện giải ngân khoảng 42% tổng số vốn của chương trình, phần còn lại sẽ thực hiện giải ngân trong năm 2023.
Để phân bổ, quản lý sử dụng, thực hiện các nguồn vốn về chính sách tài khóa, tiền tệ một cách hiệu quả, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, trước hết phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành, nhất là đối với chính sách tài khóa; ngoài ra phải đáp ứng các nguyên tắc, chỉ tiêu phân bổ của chương trình.
Theo đó, dựa trên quan điểm, mục tiêu của chính sách, Chính phủ đã nghiên cứu và đề xuất hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm; vừa đáp ứng nhu cầu trước mắt, vừa phục vụ nhu cầu tăng trưởng, phát triển bền vững lâu dài, thúc đẩy cả cung và cầu của nền kinh tế; chính sách tập trung vào các ngành, lĩnh vực cần thiết.
Ngoài ra, việc phân bổ nguồn vốn đảm bảo hài hòa giữa các vùng miền, tạo động lực mới cho phát triển, đảm bảo công bằng nhưng không cào bằng, xác định ưu tiên đầu tư, ưu tiên ngành, lĩnh vực có tính lan tỏa.
Tuy nhiên, với quy mô tương đối lớn, thời gian thực hiện tương đối ngắn, ý kiến nhiều đại biểu nhìn nhận để thực hiện đảm bảo hiệu quả, mục tiêu đề ra của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là thách thức rất lớn, cho nên vấn đề quan trọng nhất là khâu tổ chức thực hiện ở các cấp, các ngành phải đảm bảo hiệu quả, sau khi được Quốc hội thông qua.
Đồng tình với ý kiến trên của các địa biểu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định: Việc thực hiện các chính sách tài khóa, tiền tệ phải xác định là một nhiệm vụ, trách nhiệm nặng nề đối với cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành; đòi hỏi phải phát huy trách nhiệm, nỗ lực, cố gắng đóng góp hết sức mình vào thành công chung.
“Chính phủ mong muốn và đề nghị các đại biểu Quốc hội sẽ phát huy vai trò chủ động, tích cực, tham gia giám sát quá trình thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ ngay khi được Quốc hội thông qua”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu.
Ngoài các chính sách tài khóa và tiền tệ, tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Chính phủ còn trình Quốc hội xem xét 3 cơ chế đặc thù.
Đây là những quy định mới, chưa được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật nên Chính phủ trình Quốc hội cho phép thí điểm thực hiện đối với các dự án thuộc chương trình; qua đó giúp rút ngắn thời gian đối với công tác đấu thầu các dự án đầu tư công, đấu giá quyền khai thác khoáng sản và cấp phép.
Các cơ chế, chính sách đặc thù này cũng huy động được sự tham gia của các địa phương trong thực hiện các dự án đường cao tốc đi qua địa phương mình, công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, cấp phép các mỏ vật liệu…
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá, đây là những chính sách đặc thù rất có ý nghĩa trong thời điểm hiện nay, vừa góp phần đẩy nhanh tiến độ dự án, sử dụng hiệu quả nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ giải ngân và quan trọng hơn là góp phần nâng cao năng lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế, sớm thực hiện khả thi mục tiêu chiến lược về phát triển hệ thống đường cao tốc của Việt Nam.
Thông qua thảo luận, một vấn đề mà nhiều ý kiến đại biểu hết sức quan tâm khi thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là kiểm soát rủi ro và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm.
Giải trình về nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay, bên cạnh tính toán tác động của chính sách, Chính phủ đã nhận diện và chuẩn bị các giải pháp để kiểm soát rủi ro có thể xảy ra, nhất là về áp lực lạm phát gia tăng trong các năm 2022 và 2023 do cộng hưởng các biện pháp hỗ trợ và tác động của các yếu tố bên ngoài.
Do đó, trong quá trình thực hiện, Chính phủ sẽ theo dõi chặt chẽ, thường xuyên, diễn biến tình hình giá cả trong nước và thế giới để kịp thời có phản ứng chính sách phù hợp nhằm kiểm soát lạm phát.
Giảm bớt các thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án hạ tầng chiến lược quan trọng
Để nâng cao tính công khai, minh bạch và chống tiêu cực, tham nhũng, xin - cho, lợi ích nhóm, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết một số giải pháp, trong đó Chính phủ sẽ đề nghị Kiểm toán Nhà nước và yêu cầu các cơ quan liên quan tham gia vào cuộc ngay từ đầu việc triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù, nhất là các cơ chế chỉ định thầu; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để đảm bảo năng suất, hiệu quả, hiệu lực trong quản lý;...
Cũng trong chiều nay, qua thảo luận, các ý kiến đại biểu Quốc hội thống nhất cao về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ.