(Baonghean.vn) -Một người đi bán muối rong đã đọc cho chúng tôi nghe câu thơ lưu truyền ở quê ông về nghề làm muối: "Diêm gì cứ tưởng diêm bao/ Ai ngờ diêm ấy xúc vào đổ ra". Lần theo câu thơ dí dỏm về ngành nghề truyền thống của mảnh đất Diễn Châu, chúng tôi về Diễn Vạn một ngày giữa tháng 7.
Anh Phạm Quyết Chiến, Phó chủ nhiệm hợp tác xã Vạn Nam cho hay: "Trước có Diễn Vạn, Diễn Kim, Diễn Kỷ, Diễn Bích, Diễn Ngọc làm muối, nay ở Diễn Kỷ họ nghỉ rồi, các o đi trên đường đê vào là thấy nại (ruộng) muối họ bỏ hoang cỏ mọc hết. Giờ ở Diễn Vạn còn nhiều hộ làm muối nhất, lập thành 2 hợp tác xã là Vạn Nam tui với Vạn Đông. Ở Diễn Ngọc, Diễn Bích họ cũng bỏ dần để đi làm thợ xây, nông nghiệp hoặc nuôi trồng thuỷ sản".
Nhiều ở đây là 361 hộ trên tổng số 1444 hộ, sản xuất trên 65,7ha (diện tích sản xuất nông nghiệp là 77,5ha; diện tích nuôi trồng thuỷ sản là 65ha). Hỏi, tại sao diêm dân bỏ nại muối, anh Trần Minh Tuấn, cán bộ khuyến nông xã Diễn Vạn thở dài chia sẻ rằng nghề muối chủ yếu là làm thủ công, đòi hỏi nhiều sức lao động và điều kiện lao động khắc nghiệt, nhưng thu nhập thấp dù diêm dân ngày nay đã có nhiều tiến bộ về khoa học, kỹ thuật và cơ sở vật chất.
Mấy năm trở lại đây, các cán bộ hợp tác xã đi tham quan học hỏi kỹ thuật làm muối ở Ninh Thuận, Bình Thuận, thử nghiệm thành công và vận động bà con thực hiện chuyển dạt (một loại "máng" lọc cát xây bằng xi-măng), xây nhiều dạt nhỏ trên sân phơi cát thay vì một dạt to, giảm khối lượng công việc và giảm độ nén của cát. Một kỹ thuật khác là phủ bạt HDBE trên ô kết tinh để tăng năng suất và chất lượng muối. Hệ thống kênh xăm dẫn nước vào nại muối cũng được bê-tông hoá nhờ nguồn vốn hỗ trợ của nhà nước. Tuy vậy, cuộc sống của diêm dân Diễn Vạn nói riêng và Diễn Châu nói chung vẫn khó khăn, kể cả khi được mùa: muối thừa mứa, nhà nước không thu mua, đầu nậu ép giá.
Một ngày ở Diễn Vạn, chúng tôi chứng kiến người dân chế biến thuỷ sản, chế tạo công cụ sản xuất, chăm ruộng lúa. Họ tự gọi mình là "người làm muối hai chân", vì một năm 40 ngày nắng, không thể chỉ trông chờ vào nại muối mà sống, phải tăng thu nhập bằng những hoạt động sản xuất khác. Tuy vậy, lưu giữ ngành nghề truyền thống đáng quý này vẫn là mong muốn và quyết tâm của diêm dân Diễn Vạn.
Sau đây là một số hình ảnh PV ghi lại:
Cá biển nướng chờ đưa đi tiêu thụ
Gò bầu múc nước phục vụ việc sản xuất muối
"Khoe" phát kiến mới tăng chất lượng dụng cụ
Rải cát trên nại muối
Kiểm tra nhiệt độ nước chạt sau khi lọc qua cát
Nạo muối trên ô sau 1 ngày nước chạt kết tinh