Phiên tòa xét xử 2 bị cáo Xồng Bá Và (SN 1988) và Xồng Bá Hử (SN 1989), trú xã Mường Ải, huyện Kỳ Sơn về tội "Mua bán trái phép chất ma túy" và "Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng" diễn ra mới đây tại TAND tỉnh Nghệ An để lại nhiều suy nghĩ cho những người tham dự.
Không phải bởi 2 bản án cao nhất của pháp luật đã được tuyên cho 2 bị cáo mà hình ảnh 2 người mẹ khắc khổ, gầy thó địu cháu đứng chết lặng khi nghe tòa tuyên bản án cao nhất đối với các con trai của mình.
Vừa bước sang tuổi 64, nhưng trông bà Lầu Y D. già hơn nhiều so với tuổi của mình. Vợ chồng bà có với nhau 7 mặt con, trong đó Xồng Bá Và là con thứ 3. Từ những lần qua lại nước Lào làm ăn, giao lưu Và nên duyên vợ chồng với cô gái Lào sinh năm 2002. Niềm vui con trai yên bề gia thất chưa được bao lâu thì vợ chồng bà hay tin Và đã bị bắt vì liên quan đến ma túy. Đáng nói, lúc đó vợ của Và mới sinh đứa con chưa tròn 1 tuổi.
Từ ngày con trai vướng lao lý, công việc nương rẫy của bà D. cũng đành giảm lại để đỡ đần con dâu chăm sóc cháu. Ngày xuống tham dự phiên tòa này, bà cũng đảm nhiệm công việc canh chừng đứa cháu nhỏ giúp con dâu. Do không được vào tham dự tòa, nên người mẹ ấy chỉ đứng lấp ló ngoài hành lang phòng xử án.
Mỗi khi cháu khóc, bà vội đi ra phía ngoài để dỗ dành. Ru mãi chẳng được, bà đành mở chiếc ba lô cũ kỹ lấy thức ăn đã chuẩn bị sẵn đưa cho cháu. Khi đã no bụng, đứa trẻ ấy ngủ say trên lưng bà. Cứ thế, suốt cả buổi xử án, người phụ nữ gầy gò ấy cứ địu đứa cháu trên lưng, đi lại giữa hành lang tòa.
Đồng cảnh ngộ là mẹ của bị cáo Xồng Bá Hử. Bà Và Y X. cũng trạc tuổi như mẹ bị cáo Và. Hử là đứa con thứ 7 trong số 11 người con của vợ chồng bà X. Trải qua nhiều lần sinh nở, cuộc sống lại khó khăn, thiếu thốn khiến người phụ nữ này trông già nua, mái tóc rụng nhiều.
Nhưng có lẽ, nỗi đau đớn nhất mà vợ chồng bà phải nhận là việc đứa con trai bị bắt giữ vì liên quan đến ma túy. Xuống tòa lần này, ngoài việc địu theo đứa cháu nhỏ, bà còn dẫn theo 2 đứa con khác của Hử để cha con được gặp nhau. Do nội quy của tòa nên bà cũng đành phải đứng phía ngoài, nhìn con xét bị xử từ xa.
Ở phía trong, 2 bị cáo Và và Hử đều thừa nhận hành vi phạm tội. Hử khai, khoảng tháng 5/2019, bị cáo đến thị trấn Mường Xén thì được người đàn ông tên Thành (TP.Vinh) đặt mua ma túy. Sau đó, bị cáo đã liên hệ với bạn mình là Và bàn bạc về việc có người hỏi mua ma túy và cho số điện thoại của Thành để 2 bên gọi điện làm quen.
Đầu tháng 7/2019, Và đi chợ ở Mường Khun (Xiêng Khoảng, nước Lào) thì gặp 2 người đàn ông Lào tên Xồng Và Chi và Xồng Và Sở. Được 2 người này cho biết có ma túy bán nên Và đã làm trung gian kết nối Chi, Sở cho Hử và Thành. Một thời gian sau Và, Hử gặp Thành tại nhà nghỉ Hoa Ban Đỏ (thị trấn Mường Xén). Tại đây, Thành đặt mua ma túy đá và hồng phiến với tổng số tiền là 360 triệu đồng.
Chiều 23/7, 2 người đàn ông Lào mang theo 1 ba lô chứa ma túy cùng với Và, Hử đến khu vực bản Bà, xã Hữu Kiệm cất giấu ba lô. Trưa ngày hôm sau, Thành và người bạn điều khiển ô tô đến nhà nghỉ đón Và, Hử. Đi được một đoạn thì Và cùng Thành xuống xe, vào một nhà nghỉ để kiểm tra tiền. Hử tiếp tục đi cùng bạn của Thành đến khu vực bản Bà, xã Hữu Kiệm. Đến 13h cùng ngày, Hử xuống xe đi lại chỗ cất giấu ma túy, lấy 1 quả lựu đạn bỏ vào trong túi áo. Hử xách ba lô chứa ma túy lên xe ô tô đi được 10m thì bị tổ công tác Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn phát hiện. Lợi dụng sơ hở, các đối tượng còn lại đã bỏ trốn. Tang vật thu giữ là hơn 7 kg Methamphetamine.
Với số lượng ma túy đặc biệt lớn, 2 bị cáo đều bị đại diện VKS đề nghị mức án tử hình. Nghe vậy, 2 bị cáo và người thân ngồi phía dưới đều hoảng loạn, lo sợ. 2 bị cáo đều xin cơ hội sống để làm lại cuộc đời. Cả hai đều trình bày gia cảnh khó khăn, các con đang nhỏ dại nên xin tòa giảm nhẹ hình phạt.
Giờ nghị án, 2 người mẹ khắc khổ vội bước vào phòng xử án những mong được gần con. Nhưng, vì những quy định của tòa nên họ không thể đến gần. Đứng nhìn con từ xa, cả bà D. và Y. đều chảy nước mắt. Con trai sa chân vào con đường tội lỗi khiến những người làm mẹ như các bà lòng đau như cắt. Được quay lại nhìn người thân, 2 bị cáo đều rơi nước mắt, tỏ ra ân hận.
Cuộc “đoàn tụ” trong nước mắt diễn ra nhanh chóng khi tòa ra tuyên án. Với hành vi buôn ma túy với khối lượng đặc biệt lớn, 2 bị cáo Xồng Bá Và và Xồng Bá Hử đều phải nhận án tử hình.
Biết con phải chịu án tử, 2 người mẹ đứng ngoài hành lang vội lấy chiếc khăn nhàu nhĩ lên lau nước mắt.
Thấy con trai được dẫn ra về, họ vội địu cháu chạy theo. Những bước chân vội vàng của người bà khiến đứa cháu ngủ trên vai tỉnh dậy, òa khóc.