(Baonghean) - Tìm lương thực - thực phẩm (LT-TP) sạch hiện nay sao khổ thế. Hàng ngày, biết bao người tiêu dùng (NTD), nhất là ở các đô thị lớn, ngơ ngác, hoang mang trước biển hàng hóa ngập tràn các quầy hàng, kệ tủ, dù thái độ người bán ngày càng phục vụ tận tình và lời cam đoan ngày càng chắc nịch với thượng đế.
NTD đói nguồn thức ăn sạch vì không biết chắc mua ở đâu để có LT-TP không nhiễm thuốc trừ sâu mới phun hay bơm chất kích thích tăng trưởng, tăng trọng hoặc chứa đầy các kim loại nặng từ vùng đất ô nhiễm? Hàng nội khó lường, hàng ngoại thật giả càng “bất khả tri”. Ngay trong siêu thị “uy tín đầy mình”, nhiều mặt hàng nhãn mác đẹp đẽ và giá cao ngất ngưởng kia cũng chưa có gì đảm bảo là hàng tốt, hàng đúng nguồn gốc như quảng cáo, không phải hàng nhái bao bì hoặc tân trang từ loại hàng cũ, đã hết đát. Thời bao cấp, NTD ít tiền, nhưng được ăn rau sạch, thịt sạch, ngon lành, giá rẻ. Nay tiền nhiều hơn, nhưng đồ ăn sạch ngày càng hiếm và đắt đỏ hơn. NTD tiến thoái lưỡng nan, đành tặc lưỡi “không ăn thì chết, ăn vào thì chết từ từ” và còn tự hỏi: Sao dạo này người bệnh ung bướu với vô sinh lắm thế, còn cảnh béo phì phi lý thì cứ ra đầu hè, cuối ngõ là gặp…?
Mà cũng phải thôi, làm gì mà chả khó tìm LT-TP sạch, khi mà người trồng rau thì chia làm 2 luống, một để nhà ăn không dùng thuốc kích thích tăng trưởng và thuốc trừ sâu, còn luống trồng mang ra chợ bán thì “vô tư đi”. Nuôi gia cầm, gia súc mang bán thì dùng thức ăn thiếu kiểm định và lạm dụng thuốc tăng trọng, dùng hóa chất độc để tân trang thịt cho đẹp, cho tươi lâu, rồi còn bơm nước trực tiếp vào thịt để ăn cả tiền “dôi ra” nữa. Hàng hóa ngoại nhập thì mập mờ nguồn gốc và chất lượng, bởi “hàng rào kỹ thuật” thì hoặc không có, hoặc dễ “thủng” vì thiếu sự kiểm soát và dễ “bôi trơn”; còn người nhập hàng thì “hạch toán kinh doanh”, sao cho chi phí giá thành rẻ nhất, bán nhanh nhất, có lời cao nhất là được, bất chấp quyền lợi NTD, uy tín thương hiệu và đạo đức kinh doanh. NTD còn ngơ ngác hơn khi chứng kiến trên diễn đàn Quốc hội quả bóng kiểm tra chất lượng LT-TP sạch bị đá chuyền qua lại giữa 3 bộ Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; còn việc tiếp nhận và phản hồi những yêu cầu và tranh chấp chất lượng của NTD từ cơ quan chức năng thì như “đá ném ao bèo”…
Thực tế cho thấy, được ăn sạch, sống sạch là tiêu chuẩn nhân quyền của xã hội văn minh, là thước đo và động lực phát triển của một dân tộc khỏe mạnh, tránh bị thoái hóa và tha hóa. Theo Hiến pháp Việt Nam năm 2013 (Điều 38 và Điều 43): Mọi người có quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe; có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường. Nghiêm cấm các hành vi đe dọa cuộc sống, sức khỏe của người khác và cộng đồng. Nhà nước có chính sách bảo vệ môi trường…
Để hiện thực hóa quyền người dân trong Hiến pháp vào cuộc sống, cần luật hóa các tiêu chuẩn chất lượng, các hàng rào kỹ thuật; sự phân công quản lý rõ ràng, trách nhiệm cá nhân cụ thể; sự kết nối và kiểm tra theo quy trình đồng bộ, với các chế tài nghiêm khắc nhất, để loại trừ những hành vi vô cảm, vô trách nhiệm, vô đạo đức và lóa mắt vì lợi ích cá nhân, những biểu hiện phi lý tính và nhân văn.
Lẽ nào lại bất lực…?!
TS. Nguyễn Minh Phong