(Baonghean.vn) - Cách thị trấn Lạt (Tân Kỳ) khoảng 2km, gần với sông Con là cụm di tích hang Đình - Chùa nằm lưng chừng giữa dãy lèn Rỏi thuộc xóm 2 Diễn Nam, xã Kỳ Tân. Hai hang động nối với nhau qua một ngách nhỏ. Những nhũ đá muôn vẻ cùng với cảnh sắc hùng vĩ của núi rừng tạo nên nét chấm phá cho vùng đất này. Người dân bản địa vẫn gọi hang là cổng trời của lèn Rỏi.
Cụm di tích hang Đình - Chùa nằm lưng chừng trên lèn Rỏi, phía sau những ngôi nhà của người dân. Cụm di tích gắn với huyền thoại 99 ngọn núi, 100 con chim phượng hoàng.Hang đá nằm trên vách đá dựng đứng. Khác với cửa hang hẹp, lòng hang khá rộng rãi, những nhũ đá xếp chồng lên nhau như một tuyệt tác nghệ thuật. Người bản địa vẫn gọi đây là cổng trời. Trần hang khá phẳng, vững chắc. Đây còn là nơi trú ngụ lý tưởng của loài dơi lèn. Mùa này các khe nước trong hang đã cạn làm phô ra những lớp đá bị bào mòn theo thời gian. Cụm di tích hang Đình - Chùa là một là nơi các nhà khảo cổ học người Pháp và Việt Nam đã tìm thấy nhiều hiện vật từ thời đồ Đá giữa, thuộc văn hóa Hòa Bình. Và cũng khẳng định rằng đây là vùng đất có sự xuất hiện các nhóm người Việt cổ cách đây hàng chục vạn năm. Hiện nay người dân còn xem đây là nơi thờ cúng cầu bình an vào các ngày rằm hay lễ tết. Trong hang có nhiều nhũ đá lạ mắt. Nổi bật trong hang nhiều nhũ đá lấp lánh ánh kim tựa như trời đêm sa xuống. Vách hang có những vân mây lạ mắt và ấn tượng. Những hình ảnh khiến trí tưởng tượng được bay bổng với nhiều cách hiểu khác nhau. Bên cửa hang có những bông hoa mỏng manh thuần khiết. Đứng ở cửa hang phóng tầm mắt ra xa có thể thỏa sức ngắm cảnh thôn quê dưới chân đồi, thả hồn vào thiên nhiên tươi thắm. Thái An - Trương Hiền