(Baonghean.vn)- Sáng 20/10, tại TP Vinh, Bảo tàng Quân khu 4 đã tổ chức lễ bàn giao kỷ vật của Walter Eugence Wilber - Trung tá phi công Mỹ - người lái chiếc máy bay chiến đấu F4 của quân đội Mỹ từng bị quân và dân ta bắn hạ trên bầu trời Thanh Chương vào năm 1968 cho Ban quản lý di tích nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).
Tham dự buổi lễ gồm có đại diện Ban quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò và Bảo tàng Quân khu 4 cùng ông Thomas Eugene Wilber - con trai Trung tá phi công Mỹ Walter Eugence Wilber.
Hiện vật bàn giao gồm có: 2 bộ quần áo của ông Walter Eugence Wilber được cấp tại Nhà tù Hỏa Lò, 2 bao thuốc lá còn nguyên chưa bóc, huy hiệu sỹ quan chỉ huy và phù hiệu có chữ Wiber, là một phần trong bộ quân phục bay ông sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.
Ngày 16/6/1968, máy bay do ông Walter điều khiển thực hiện việc yểm trợ cho máy bay ném bom bắn phá miền Bắc bị bắn hạ tại Nghệ An. Ông Walter may mắn nhảy dù an toàn và bị bắt giam ở nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).
Gần 5 năm bị giam tại Hỏa Lò, ông đã được đối xử nhân đạo, khoan dung từ các cán bộ, chiến sỹ trại giam. Tại đây, ông đã thực sự nhận ra bản chất của cuộc chiến tranh khốc liệt do nước Mỹ gây ra. Từ đó, ông đã có nhiều báo cáo kêu gọi Chính phủ Hòa Kỳ kết thúc cuộc chiến chống lại nhân dân Việt Nam.
Ngày 12/2/1973, Trung tá Walter Eugence Wilber đã được Chính phủ Việt Nam trao trả cho chính phủ Hoa Kỳ, theo tinh thần của Hiệp đinh Paris. Những kỷ vật trong thời giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò cũng được ông mang về Mỹ và giữ gìn cẩn trọng suốt 50 năm như báu vật quý giá trong cuộc đời mình. Ông luôn khao khát được trở lại Việt Nam thăm lại chiến trường xưa và gặp lại những ân nhân của mình. Tuy nhiên, vì lâm trọng bệnh, Walter đã mất vào ngày 8/7/2015 và ông đã không thể thực hiện mong ước cuối đời của mình.
Theo di nguyện của cha, ông Thomas Eugene Wilber đã đến Việt Nam để tìm kiếm những nhân chứng lịch sử. Và ông may mắn gặp những người bạn tốt bụng đã giúp ông xác định được khu vực máy bay rơi, tìm gặp được những người cần tìm kiếm. Đó là ông Bùi Bác Văn và Nguyễn Văn Thu, 2 trong số 3 người đầu tiên bắt giữ Walter Eugence Wilber sau khi máy bay bị bắn rơi.
Lần quay lại Việt Nam tháng 4/2016, ông mang theo kỷ vật đời lính của cha mình - những kỷ vật in đậm dấu ấn Việt Nam và những năm tháng chiến tranh ác liệt trao cho Bảo tàng Quân khu 4.
Theo nguyện vọng và để phục vụ công tác tham quan di tích, sáng 20/10, Ban quản lý di tích nhà tù Hỏa Lò đã tiếp nhận lại kỷ vật từ Bảo tàng Quân khu 4 dưới sự chứng kiến của ông Thomas Eugene Wilber.
Tại buổi lễ bàn giao, đại diện Ban quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò cho biết, những hiện vật tiếp nhận ngày hôm nay có ý nghĩa rất lớn giúp cho Ban quản lý di tích có thêm những hiện vật quý của những cựu tù binh Mỹ. Điều đó sẽ góp phần làm phong phú thêm nội dung trưng bày tại di tích, giúp du khách hiểu rõ hơn sự tàn khốc của chiến tranh và chính sách nhân đạo, khoan hồng của đảng và nhà nước Việt Nam lúc bấy giờ./.
Thùy Vinh - Vương Vân