1. Giải pháp trên của Thủ tướng Chính phủ được Văn phòng Chính phủ nêu tại Công văn số 3585/VPCP-CN ngày 18/4/2018 về việc 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16/2008/NQ-CP.
Ở ngã tư Chợ Vinh (TP.Vinh), hàng loạt chung cư cao tầng được cấp phép xây dựng với mật độ xây dựng cao; diện tích lưu không hẹp, thiếu các công trình phụ trợ thiết yếu. Ảnh Nhật Lân.Tại Nghị quyết số 16, Chính phủ đề ra 4 bộ giải pháp. Đó là: Quy hoạch kết cấu hạ tầng giao thông đô thị; Quy hoạch và thực hiện di dời trụ sở các cơ quan hành chính nhà nước, các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, bệnh viện lớn ra khỏi khu vực trung tâm; Tuyên truyền phổ biến pháp luật, tổ chức cuộc vận động xây dựng nếp “văn hóa giao thông” và “văn minh đô thị”, tăng cường cưỡng chế thi hành pháp luật về an toàn giao thông và trật tự đô thị.
Đến nay, Nghị quyết số 16 đã qua 10 năm thực hiện. Tuy nhiên, tình trạng ùn tắc giao thông ở TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh vẫn đang là vấn đề hết sức nhức nhối. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GT&VT chủ trì phối hợp với các bộ, ngành có liên quan, UBND TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh xây dựng Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 16 cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Tại Công văn số 3585/VPCP-CN, Thủ tướng Chính phủ có ý kiến: “…lưu ý các giải pháp không tiếp tục phát triển chung cư căn hộ nhà cao tầng ở khu vực trung tâm; phát triển các khu đô thị vệ tinh để điều phối, bố trí lại dân cư và lực lượng lao động, giảm tải cho các thành phố về áp lực việc làm, nhà ở, an sinh xã hội, trật tự an toàn giao thông, giảm ùn tắc giao thông…”.
2. Với TP.Vinh, được Chính phủ xác định là trung tâm chính trị - văn hóa - kinh tế của khu vực Bắc miền Trung, và được công nhận đô thị loại I vào năm 2008. Sau 10 năm, đến nay TP.Vinh đã có những bước phát triển về kinh tế - xã hội.
Qua đó, hạ tầng giao thông đô thị đã được quan tâm đầu tư. Nhiều các tuyến đường cũ được cải tạo nâng cấp, đồng thời xây dựng thêm khá nhiều tuyến đường mới rộng rãi, có tính thẩm mỹ cao.
Khu dân cư nào ở TP. Vinh có nhà chung cư cao tầng mọc lên, ở đó ngoài việc tăng thêm hàng trăm hộ dân, còn tăng thêm hàng trăm phương tiện ô tô, xe máy. Ảnh: Nhật Lân Tuy nhiên, hiện nay dân số của TP. Vinh cũng đã tăng lên; mật độ dân cư ở khu vực trung tâm thành phố đã trở nên dày đặc. Cùng với đó, nhu cầu sử dụng phương tiện giao thông của người dân thành phố đã thay đổi.
Trước đây, phương tiện xe máy, xe đạp là chủ yếu; còn hiện nay, rất nhiều gia đình đã sử dụng ô tô làm phương tiện chính. Vì vậy, tình trạng ùn tắc giao thông đã thường xuyên xảy ra trong vài năm trở lại nay, nhất là trong các khu vực trung tâm.
Với người dân thành phố, hiện tại đã rất lo lắng về việc ùn tắc khi tham gia giao thông trên các tuyến đường Quang Trung, Trần Phú, Lê Hồng Phong, Nguyễn Thị Minh Khai, Hồ Tùng Mậu… ở những giờ cao điểm (từ 6h30 – 7h30; 10h30 – 12h; 16h30 – 18h).
Làm gì để giảm tải ùn tắc giao thông ở trung tâm TP. Vinh?
Dẫn đến tình trạng mật độ dân cư trung tâm TP. Vinh trở nên cao, có nguyên nhân từ khu vực chung cư, cấp thẩm quyền cấp phép xây dựng nhà chung cư nhà cao tầng quá dày. Hoặc có những khu vực, đã phê duyệt quy hoạch xây dựng nhà chung cư cao tầng bất hợp lý, cho phép mật độ xây dựng lên đến 80 – 90%; không có diện tích đất lưu không, đất dành cho sân vườn, các công trình phụ trợ…
Trong khi đó, ngoại vi của TP. Vinh, quỹ đất để xây dựng các đô thị vệ tinh không thiếu. Phía Nam có các phường Vinh Tân, Trung Đô; phía Tây có các phường Cửa Nam, và các xã Hưng Chính, Đông Vĩnh, Hưng Đông; phía Bắc có các xã Nghi Kim, Nghi Liên, Nghi Ân; phía Đông có các xã Hưng Dũng, Hưng Lộc, Hưng Hòa, Nghi Đức.
Tại các xã, phường này quỹ đất khá dồi dào, nhưng cơ bản chưa được khai thác hợp lý, hiệu quả. Cũng có những khu vực đã được quy hoạch khu đô thị, và giao cho “nhà đầu tư”. Tuy nhiên phần đa các “nhà đầu tư” đều thực hiện phân lô bán nền, không xây dựng theo quy hoạch được phê duyệt; hoặc “treo”, “ngâm” chờ thời...
Một bãi đậu đỗ ô tô tại một khu chung cư trên đường Quang Trung. Ảnh: Nhật Lân Như đã nêu ở trên, trong các giải pháp trọng tâm để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông ở TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh về giải pháp không tiếp tục phát triển chung cư căn hộ nhà cao tầng ở khu vực trung tâm.
Song song với đó, là phát triển các khu đô thị vệ tinh để điều phối, bố trí lại dân cư. Từ đó, sẽ giảm tải được áp lực về công ăn việc làm, nhà ở, an sinh xã hội, trật tự an toàn giao thông, giảm ùn tắc giao thông.
Những gợi ý của Thủ tướng Chính phủ dù dành riêng cho TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh, nhưng rất phù hợp với tình hình TP. Vinh hiện nay. Vì vậy, chính quyền TP. Vinh cần nghiên cứu, áp dụng.