(Baonghean.vn) Dự án Đường tránh Vinh qua xã Hưng Tây (Hưng Nguyên) bắt đầu triển khai từ năm 2003. Dự án kết thúc và đường được đưa vào sử dụng đã lâu, nhưng các khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc đền bù, bố trí đất tái định cư tại xã Hưng Tây vẫn chưa chấm dứt...
Tháng 6/2010, 7 năm sau kể từ ngày bắt đầu triển khai dự án, ông Trần Lê Quốc Tuấn và vợ Trần Thị Phượng ở xóm Đình, xã Hưng Tây (Hưng Nguyên) mới làm đơn tố cáo cán bộ xóm và UBND xã Hưng Tây trong quá trình giải quyết đền bù, giải phóng mặt bằng triển khai Dự án Đường tránh Vinh đã có một số sai phạm như: thiếu sâu sát, xác nhận nguồn gốc sử dụng đất không đúng quy định để hưởng tiền đền bù, bố trí đất tái định cư chưa đúng đối tượng.
Sau khi công dân tố cáo, UBND huyện Hưng Nguyên đã thành lập đoàn kiểm tra xác minh nội dung tố cáo. Ngày 27/4/2011, UBND huyện Hưng Nguyên đã có Báo cáo kết luận số 164/KL.CT kết luận: Các sai phạm trong quá trình lập hồ sơ chi trả tiền đền bù Dự án Đường tránh Vinh ở Hưng Tây là có. Tuy nhiên, tại báo cáo kết quả kiểm tra, đoàn cũng khẳng định trong số các nội dung công dân tố cáo và khiếu nại, có nội dung tố cáo đúng, có nội dung tố cáo sai.
Việc đền bù, hỗ trợ tái định cư Dự án Đường tránh Vinh qua xã Hưng Tây sẽ không có gì đáng bàn nếu được làm đúng quy định và quy trình. Theo kiểm tra
của đoàn liên ngành, do ở khâu lập hồ sơ đền bù, cán bộ xóm từ đầu đã làm sai dẫn đến các công đoạn khác đều sai. Cán bộ xóm sát với cơ sở, nhưng vì vụ lợi nên kê khai đất thu hồi từ đất 5% nhận thầu khoán thì ghi là đất giao theo Nghị định 64/CP; cán bộ địa chính xã mặc dù có chuyên môn và tham mưu trực tiếp nhưng không kiểm tra, đối chiếu thực địa mà "ký nháy" hồ sơ để trình lên UBND xã.
Về phía lãnh đạo UBND xã Hưng Tây, vì tin cán bộ địa chính tham mưu nên đã ký giấy xác nhận nguồn gốc sử dụng cho các hộ lập hồ sơ. Trên cơ sở hồ sơ đã có chữ ký xác nhận của xóm và cán bộ địa chính, Chủ tịch UBND xã, cán bộ tư vấn của Hội đồng đền bù GPMB huyện căn cứ bản vẽ, hồ sơ mặt bằng lên danh sách, phương án đền bù để tham mưu cho Hội đồng GPMB huyện phê duyệt danh sách chi trả tiền đền bù cho các hộ.
Tiếp đó, trong quá trình chi trả, xã phát hiện có một số hộ được lập hồ sơ và nhận tiền đền bù sai và báo cáo (bằng miệng, một số trường hợp bằng văn bản), nhưng Hội đồng GPMB huyện đều không nhận được nên vẫn tiến hành chi trả. Mấy năm sau, chỉ khi người dân tố giác, UBND huyện mới vào cuộc kiểm tra thì phát hiện số tiền sai phạm trong vụ việc này không nhỏ. Qua kiểm tra, đoàn đã chỉ rõ trách nhiệm của từng cá nhân. Tuy nhiên, thay vì xử lý kiên quyết và dứt điểm thì huyện mới tập trung chỉ đạo thu hồi số tiền chi sai, việc xử lý người liên quan cũng như các trường hợp không thu hồi được tiền chưa kiên quyết khiến không ít người hoài nghi và đã tiếp tục khiếu nại, tố cáo.
Điển hình là trường hợp của ông Hoàng Quang Hiền, xóm trưởng xóm Khoa Đà 1. Theo kết quả xác minh của đoàn kiểm tra, ông Hoàng Quang Hiền là người biết rõ khi lập hồ sơ cho nhiều trường hợp là đất 5% nhận thầu khoán, nhưng vẫn ghi là đất được giao theo Nghị định 64/CP cho nhiều trường hợp, để các hộ nhận được đền bù cao hơn. Sau khi nhận tiền về, các hộ chỉ nhận được rất ít, số còn lại hàng chục triệu đưa cho xóm trưởng, nhưng đoàn kiểm tra không kết luận và kiến nghị hình thức xử lý nghiêm đối với trường hợp này (?).
Ở khía cạnh khác, khiếu nại của bà Phan Thị Hoa, xóm Lam Đồng, Hưng Tây nêu về việc bố trí đất tái định cư khi thu hồi đất, xã còn lúng túng và thu tiền chưa đúng quy định, dẫn đến người bị thu hồi đất hiểu sai và nảy sinh khiếu nại kéo dài. Thực tế năm 2003 - 2004, khi giải phóng mặt bằng đường tránh Vinh, ban đầu huyện, xã có chủ trương tất cả các hộ thuộc diện di dời tái định cư chỉ được giải quyết 1 lô đất 400m2, nhưng thực tế triển khai lại bố trí tái định cư theo diện tích thực tế bị thu hồi nên nảy sinh một số khúc mắc.
Trường hợp của bà Phan Thị Hoa, theo UBND huyện Hưng Nguyên, gia đình bà Hoa bị thu hồi 1.136 m2 (bao gồm cả phần diện tích thu hồi 287 m2của con trai bà Hoa) để thực hiện dự án BOT tuyến tránh Vinh. Quá trình giải quyết, bà Hoa được giao 3 lô đất tái định cư với tổng diện tích 1.348 m2 (trong đó con trai bà là Nguyễn Văn Nam được giải quyết tách thành hộ riêng, được giao 1 lô đất diện tích 404 m2); tổng số diện tích bố trí tái định cư cho gia đình bà Hoa thừa 212 m2 so với diện tích thu hồi. Sau khi con trai tách hộ, diện tích bị thu hồi của gia đình bà Hoa chỉ là 858 m2, bà được bố trí tái định cư là 944 m2, thừa 86 m2, trong đó đất tái định cư tại lô số 9, vùng Đập Chùa diện tích 400 m2, lô đất số 28 tại vùng Ao Cuồng diện tích 544 m2 (ban đầu lô đất này chỉ có diện tích 287 m2, nhưng được điều chỉnh lên thành 544 m2 để giao tái định cư cho bà Hoa).
Thực tế, lúc đầu bà Hoa có băn khoăn nhưng khi được giải thích đã đồng tình, anh Nam con bà Hoa đã ký vào hồ sơ để cấp giấy chứng nhận QSD đất các lô số 9 tại vùng Đập Chùa, lô số 27 và 28 vùng Ao Cuồng. Đáng lẽ, ngay sau khi có chủ trương giao đủ đất tái định cư theo diện tích thực tế bị thu hồi, UBND xã Hưng Tây chỉ cần đề nghị giao đất tái định cư cho gia đình bà Hoa tại lô số 28, diện tích 458 m2 (cộng với diện tích 400 m2 tại Đập Chùa là 958 m2); đồng thời, giải thích, trả lại số tiền đã thu của bà Hoa tại thời điểm đó (thu để giao 1 lô đất theo hình thức định giá) là đảm bảo quyền lợi và đúng quy định nhưng UBND xã Hưng Tây lại không làm như vậy.
Mặt khác, quá trình khiếu nại, bà Hoa tiếp tục phát hiện phiếu tiền do UBND xã ghi lý do nộp tiền khác nhau, trong đó 1 phiếu nạp số tiền 5,94 triệu ghi "nộp tiền tái định cư Dự án Đường tránh Vinh" và 1 phiếu thu 6 triệu đồng ghi "nộp tiền đất tái định cư Dự án Đường tránh Vinh", nên bà Hoa cho rằng UBND xã có sự khuất tất khi một mặt, xã nói là giao lô đất số 28 cho bà có thu tiền nhưng hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSD đấtlại ghi là đất tái định cư. Từ đó, bà Hoa cho rằng xã giao còn thiếu 201 m2 đất tái định cư nên bà đã làm đơn khiếu nại từ đó đến nay. Quá trình giải quyết sau đó mặc dù xã và UBND huyện Hưng Nguyên đã phân tích, giải thích nhưng bà Hoa không chấp nhận và khiếu nại.
Mới đây nhất, trên cơ sở xem xét, rà soát tổng thể vụ việc một lần nữa, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên đã ban hành Quyết định số 737/QĐ.UB ngày 27/9/2011 giải quyết khiếu nại của bà Hoa, trong đó khẳng định bà Phan Thị Hoa khiếu nại UBND xã Hưng Tây thu 12 triệu đồng của gia đình bà để bán cho bà lô đất số 28 vùng Ao Cuồng có diện tích 287 m2; cán bộ địa chính đã giao đất cho gia đình bà nhưng lại lập vào hồ sơ giấy chứng nhận QSD đất tái định cư cho gia đình bà lô số 28 vùng Ao Cuồng có diện tích 544 m2, do đó gia đình bà còn thiếu 201 m2 đất tái định cư là khiếu nại sai, vì:
Thứ nhất, UBND xã Hưng Tây không bán lô đất số 28 tại vùng Ao Cuồng có diện tích 287 m2 cho gia đình bà Hoa; 2 phiếu thu số tiền 12 triệu đồng không có nội dung thu tiền bán lô đất số 28 vùng Ao Cuồng diện tích 287 m2.
Thứ hai, lô đất số 28 có diện tích 544 m2, theo bản vẽ quy hoạch mặt bằng phân lô đã được giao đất tái định cư cho gia đình bà Hoa; diện tích tái định cư cho gia đình bà Hoa được giao là 944 m2 là thừa 86 m2 so với diện tích bị thu hồi.
Trên cơ sở kết luận trên, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên giao UBND xã Hưng Tây trả lại số tiền 5,561 triệu đồng cộng lãi suất ngân hàng đã thu sai cho bà Hoa theo quy định; đồng thời, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, các cá nhân đã sai phạm, rút kinh nghiệm trong công tác quản lý đất đai, ngân sách; chủ trì phối hợp với Hội đồng GPMB huyện kiểm tra lại đường đi của các hộ dân khu vực quy hoạch tái định cư vùng Ao Cuồng, nếu chưa thực hiện theo quy hoạch thì đề xuất và tham mưu phương án bổ sung.
