Sau gần 4 năm, án phạt “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) về hành vi khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) đã tác động rất lớn đến hàng triệu ngư dân Việt Nam. Ở tầm vĩ mô, nước ta từ vị trí xuất khẩu thủy sản thứ nhất đã tụt xuống vị trí thứ 4 vào năm 2019, sau các thị trường Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc và ASEAN. Nếu bị EC tiếp tục cảnh báo “thẻ đỏ” thì Việt Nam sẽ mất thị trường xuất khẩu thủy sản vào châu Âu (EU) với tổn thất khoảng 480 triệu USD. Ý thức rõ việc vi phạm sẽ gây ảnh hưởng lớn đến thương hiệu thủy sản Việt Nam và trực tiếp là thu nhập của ngư dân nên cùng với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, lực lượng Cảnh sát biển Việt Namđã và đang nỗ lực để chung tay tháo gỡ “thẻ vàng” nhằm phát triển ngành Thủy sản một cách an toàn, bền vững và ổn định sinh kế cho hàng triệu ngư dân sống phụ thuộc vào nghề khai thác, đánh bắt.
Chúng ta đều biết, cảnh báo “thẻ vàng” của EC đối với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam được dỡ bỏ hay không phụ thuộc rất lớn từ chính ý thức, trách nhiệm của mỗi chính quyền địa phương có biển và nhất là các ngư dân khi tham gia khai thác thủy sản trên biển. Xác định rõ điều đó, thời gian qua, lực lượng Cảnh sát biển đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) nhằm góp phần nâng cao ý thức cho ngư dân trong việc tuân thủ pháp luật khi khai thác thủy sản trên biển. Đồng thời, tích cực phối hợp với các lực lượng chức năng để kiểm tra, giám sát, phát hiện, ngăn chặn, xử lý tình trạng vi phạm IUU của ngư dân.
Thiếu tướng Bùi Quốc Oai - Chính ủy Cảnh sát biển Việt Nam cho biết, năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021, công tác tuyên truyền của lực lượng Cảnh sát biển đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Toàn lực lượng đã trực tiếp tổ chức tuyên truyền cho gần 7.000 lượt ngư dân trên địa bàn các tỉnh ven biển; hơn 5.000 ngư dân/hơn 1.300 tàu cá đang đánh bắt trên các vùng biển, nhất là khu vực giáp ranh Việt Nam - Malaysia, Việt Nam - Indonesia, Việt Nam - Thái Lan chấp hành nghiêm Luật Thủy sản, các quy định về chống khai thác IUU, không vi phạm sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép.
Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã thường xuyên phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chíTrung ương và địa phương đưa hơn 400 tin, bài về hoạt động công tác dân vận kết hợp với tuyên truyền chống khai thác IUU cho chủ tàu thuyền, bà con ngư dân và nhiều phóng sự về hoạt động chống đánh bắt cá trái phép. Bên cạnh đó, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cũng tiếp tục triển khai mô hình “Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân” với các nội dung tuyên truyền, định hướng về công tác biển, đảo, hướng dẫn ngư dân đánh bắt xa bờ, vươn khơi bám biển khai thác hải sản theo đúng pháp luật, chống khai thác IUU… Các hoạt động tuyên truyền, vận động đã mang lại hiệu quả cũng như sức lan tỏa rất lớn đối với ngư dân tại các địa phương ven biển.
Thiếu tướng Bùi Quốc Oai cũng khẳng định, phòng, chống khai thác IUU là nhiệm vụ của các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền các địa phương, nhất là các địa phương có biển. Vì vậy, công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng có vai trò rất quan trọng và hết sức cần thiết, đây chính là nguồn lực, là sức mạnh để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thời gian tới, lực lượng Cảnh sát biển sẽ tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng như Biên phòng, Kiểm ngư, Hải quân, chính quyền địa phương các tỉnh, thành ven biển triển khai có hiệu quả chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống khai thác IUU; chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng và Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về công tác chống khai thác IUU.
Bên cạnh đó, lực lượng Cảnh sát biển cũng tiếp tục duy trì các lực lượng tuần tra, kiểm soát các khu vực, vùng biển chồng lấn, giáp ranh giữa Việt Nam với Indonesia, Thái Lan, Malaysia để khẳng định chủ quyền, tuyên truyền pháp luật cho ngư dân, kịp thời phát hiện, ngăn chặn tàu cá có dấu hiệu ra vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản trái phép, giải quyết kịp thời các tranh chấp và bảo vệ ngư dân hành nghề trên biển. Kiên quyết xử lý nghiêm đối với các tàu cá và thuyền trưởng cố tình vi phạm, có hành vi đưa tàu cá ra vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Chủ động nắm tình hình trên các vùng biển và địa bàn có liên quan; kịp thời phát hiện các hành vi môi giới, đầu tư cho tàu cá, ngư dân đi khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển nước ngoài, tổ chức đưa tàu cá, ngư dân bị nước ngoài bắt giữ về Việt Nam...
Đặc biệt, trong thời gian tới, các cơ quan, đơn vị trong toàn lực lượng sẽ tăng cường phối hợp chặt chẽ với với chính quyền địa phương các tỉnh, thành ven biển và các cơ quan chức năng để tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân về việc thực thi chống khai thác IUU, về những điều không được làm để đảm bảo tuân thủ các quy định của IUU, về ảnh hưởng của việc nếu vi phạm IUU sẽ tác động trực tiếp đến đại cục chung của xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU và ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát triển nghề cá của Việt Nam. Qua đó, giúp ngư dân nắm chắc phạm vi vùng biển Việt Nam, tự giác chấp hành pháp luật khi hoạt động trên biển, không có hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản trái phép, nỗ lực chung tay cùng các cấp, các ngành và cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam./.