(Baonghean) - Bình Chuẩn (Con Cuông) là xã giáp ranh giữa các huyện Con Cuông, Tương Dương và Qùy Hợp. Là địa bàn vùng sâu, vùng xa nên phong cảnh nơi đây hiện còn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ với những cánh rừng bạt ngàn, dòng suối trong mát, bản làng cổ kính. Đặc biệt, dưới chân núi Phá Tông có hang Tông (người Thái ở Bình Chuẩn gọi là Thẳm Tông) được ví như một “cung điện giữa núi rừng” bởi sự hấp dẫn và kỳ thú.
Thẳm Tông nằm trên địa bàn bản Mét, giáp với bản Tông, phía trước là cánh đồng Nà Bó và dòng suối Mét trong xanh, những guồng nước miệt mài quay làm nên vẻ đẹp thanh bình của một vùng quê. Thẳm Tông nằm cách trục đường 48C không xa, chỉ mất khoảng vài chục phút đi bộ, rất thuận lợi để du khách ghé thăm và khám phá. Từ cửa hang, chúng ta có thể nhìn thấy một vùng rộng lớn với cảnh bản làng trù phú, những con đường uốn quanh, cánh rừng hùng vĩ và cánh đồng mênh mông. Phía trước có một tảng đá lớn chắn ngang tạo cho Thẳm Tông có 2 lối ra vào với kích thước lớn, nhỏ khác nhau. Bước qua cửa hang, vào phía trong là một thế giới hoàn toàn khác, không khí mát lành đem đến cảm giác dễ chịu trong những ngày nắng nóng như đổ lửa. Thẳm Tông được xem là “chiếc điều hòa khổng lồ”, bởi bà con bản Mét, bản Tông và bản Quăn thường đến đây nghỉ ngơi, tránh nắng.
 |
| Vẻ kỳ thú trong lòng Thẳm Tông. |
Thẳm Tông có trần khá cao và nền rộng rãi, có thể dễ dàng tổ chức những bữa tiệc đông người. Càng đi vào sâu, càng có nhiều ngách nhỏ, các ngách thường thông nhau, có thể đi từ 1-2 ngày cũng không thể khám phá hết toàn bộ Thẳm Tông. Hấp dẫn hơn cả chính là hệ thống nhũ đá với vô số hình dáng, màu sắc khác nhau tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo và cổ kính. Trải qua hàng nghìn, thậm chí hàng triệu năm biến động địa chất đã làm nên sự kỳ thú của Thẳm Tông. Trên vách, một nhũ đá có hình dáng một chú mực khổng lồ đang treo lơ lửng, những chiếc tua, râu và cái đuôi chính là những sợi đá nhỏ li ti.
Bên cạnh là nhũ đá có hình con rùa đang ôm lấy phiến đá lớn, nền đá mịn màng, những đường nét hoa văn hình trôn ốc với màu sắc đậm nhạt khác nhau chẳng khác gì có sự trang điểm của bàn tay con người. Vào sâu một tý nữa, hai thạch nhũ hình đầu voi nằm sát nhau “treo” lơ lửng từ trần hang xuống sát nền. Người xem có thể tiến lại gần, ôm lấy chiếc vòi voi và cảm nhận được sự mát lành toát ra từ khối đá. Cách đó không xa là nhũ đá hình chiếc chuông, “treo” từ vách thấp, có những đường vân chạy dài và màu sắc biến đổi theo cường độ ánh sáng được phản chiếu từ bên ngoài. Cầm mẩu đá gõ vào, chiếc “chuông đá” phát ra dòng âm thanh ngân dài như tiếng suối chảy, như lời hát nhuôn của những cô gái Thái vọng đến từ một nơi xa.
Phía trong Thẳm Tông, có những ngách đá như những căn phòng được trang hoàng lộng lẫy. Những phiến đá rộng và bằng phẳng như chiếc phản gỗ, có thể ngồi lên để ngắm nhìn cảnh vật xung quanh. Những nhũ đá lớn nhỏ khác nhau phản chiếu nhiều màu sắc giống như chiếc đèn chùm. Phía trước, dòng thạch nhũ chảy xuống từ một vách đá tạo thành những sợi mảnh tựa như một chiếc rèm cửa, vô vàn ánh sáng phát ra từ nhũ đá tựa như ánh kim tuyến được dát lên tấm rèm. Cảnh vật thực sự huyền ảo, bước vào Thẳm Tông có cảm giác như đang lạc vào một cung điện cổ kính, ở đó có sự sắp đặt, bài trí khéo léo và tinh xảo của bàn tay tài hoa.
Sự hấp dẫn của Thẳm Tông không chỉ bởi hệ thống thạch nhũ, mà còn cả dòng suối tinh khiết, mát trong và không bao giờ cạn. Những giọt nước thấm qua từng kẽ đá, trải qua hàng trăm năm rồi kết đọng thành mạch nguồn. Những mạch nguồn ấy gặp nhau tạo thành một dòng suối nhỏ, điểm tô thêm cho vẻ đẹp của Thẳm Tông. Vào mỗi dịp đón Xuân, bà con người Thái ở Bình Chuẩn thường vào Thẳm Tông lấy một ít nước suối mang về rửa các đồ vật linh thiêng với ý nghĩa sự tinh khiết sẽ tẩy trôi những gì không may mắn của năm cũ.
Với chúng tôi, thú vị nhất là khoảnh khắc đứng trong Thẳm Tông nhìn ra ngoài qua hai ngách cửa. Ánh sáng mặt trời chiếu vào cửa hang, nhìn rõ màu xanh của cây cối, của bầu trời bên ngoài. Qua lăng kính ấy, cảnh vật càng trở nên huyền diệu, màu sắc của cảnh vật gợi lên một vẻ đẹp nguyên sơ, tâm hồn con người như được thanh lọc, tạm quên đi những ồn ã và mệt mỏi của cuộc sống đời thường.
Trong vòng một buổi, chúng tôi không thể khám phá hết vẻ đẹp của Thẳm Tông. Chắc hẳn, nơi đây còn có rất nhiều điều kỳ thú và hấp dẫn mời gọi những bước chân ưa khám phá, tìm hiểu những bí ẩn của thiên nhiên.
Công Kiên