Cục diện Syria sẽ về đâu?

Chiêu bài vũ khí hóa học

Bắt đầu từ ngày 7/4, Hiệp hội Y tế Mỹ - Syria và lực lượng nổi dậy tại Đông Ghouta, ngoại ô thủ đô Damascus đồng loạt lên tiếng cáo buộc lực lượng quân đội Syria tiến hành một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở thị trấn Douma, làm ít nhất 49 người ở khu vực này thiệt mạng.

Ngay sau đó, giới truyền thông và các tổ chức nhân đạo phương Tây ồ ạt thông tin với nội dung quân đội chính phủ Syria đã sử dụng chất cấm là khí Chlorine rất mạnh, khiến cho số người bị thiệt mạng đã tăng lên con số khủng khiếp, từ 50-70 người.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert cho rằng, những thông tin này, nếu được xác nhận, sẽ là thông tin kinh hoàng và đòi hỏi có phản ứng ngay lập tức của cộng đồng quốc tế. Bà Nauert cho rằng, Nga phải chịu trách nhiệm cuối cùng cho các vụ tấn công này.

Vào ngày 8/4, mặc dù chưa có một bằng chứng xác thực nào đằng sau các cáo buộc, Tổng thống Trump đã lên tiếng đe dọa chính quyền Damascus và hai nước đồng minh thân cận của Syria là Nga và Iran, sẽ phải gánh chịu “một cái giá phải trả rất đắt”.

Ngay sau khi Mỹ tuyên bố để ngỏ khả năng tấn công Syria, Thủ tướng Anh Theresa May khẳng định ủng hộ quyết định của Mỹ khi lớn tiếng cảnh báo rằng, Tổng thống Assad và các bên hậu thuẫn (trong đó có Nga), “sẽ phải lãnh hậu quả” nếu đúng là họ đã tấn công bằng khí độc vào thị trấn Douma do phiến quân đối lập kiểm soát.

Bất chấp những lời kêu gọi kiềm chế và phối hợp điều tra chung của Nga, những cáo buộc vô căn cứ của Mỹ và các đồng minh vẫn tiếp tục “vang lên”. Mặc dù Nga đã nhiều lần yêu cầu, song các bên không hề đưa ra được bất cứ bằng chứng xác thực về vụ tấn công hóa học của quân đội Syria.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova từng lên án: “Nhà Trắng tin vào khả năng Syria sử dụng vũ khí hóa học tại Damascus chỉ dựa trên những thông tin truyền thông như video, hình ảnh báo cáo về các triệu chứng, mà không đưa ra chứng cứ xác đáng, cụ thể. Mỹ và các cơ quan truyền thông phương Tây nên thấy và hiểu rõ trách nhiệm của mình khi đưa ra những tuyên bố cáo buộc này”.

Châm ngòi cuộc chiến

Sự việc đã trở nên nghiêm trọng hơn khi rạng sáng ngày 9/4, hai chiếc máy bay tiêm kích hạng nặng F-151 của Lực lượng Không quân Israel (IAF) đã tiến hành cuộc tấn công bằng 8 tên lửa hành trình vào sân bay quân sự Tiyas, thuộc phía Nam tỉnh Homs của Syria.

Việc không quân Israel không kích vào sâu trong lãnh thổ Syria đã làm dấy lên lo ngại của cộng đồng quốc tế về nguy cơ Mỹ và đồng minh sẽ chuyển từ lời nói sang hành động quân sự đối với chính quyền Damascus, đặt chính quyền Assad vào thế “ngàn cân treo sợi tóc” khi có nguy cơ phải đối diện cuộc tấn công của những tên lửa hành trình Tomahawk “mới, thông minh” của Mỹ.

Nga và Syria đã quyết liệt bác bỏ cáo buộc tấn công hóa học ở Douma. Điện Kremlin mô tả vụ việc như “một sự khiêu khích rõ ràng”, trong bối cảnh quân đội chính phủ Syria đang chuẩn bị giành quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực Đông Ghouta, quét sạch những  “thành trì” cuối cùng ra khỏi cửa ngõ của thủ đô Damascus.

Giới lãnh đạo Nga tuyên bố, đây là một “âm mưu bẩn thỉu” của phương Tây nhằm vào Nga và chính quyền Assad. Một lần nữa, chính quyền Washington đang ngụy tạo vụ việc để lấy cớ tấn công Damascus như vào tháng 4/2017.

Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) đã xúc tiến các cuộc điều tra về sử dụng vũ khí hóa học ở Syria, tuy nhiên cho đến nay, tổ chức này vẫn chưa tìm ra được bất cứ bằng chứng xác thực nào chứng tỏ sự vi phạm của Chính phủ quốc gia Trung Đông này.

Trong nội dung cập nhật hôm 14/4, người phát ngôn Lầu Năm Góc Dana White khẳng định vụ tấn công “đã thành công, đánh trúng mọi mục tiêu” và các đồng minh “đã dùng mọi biện pháp và cẩn trọng” chỉ đánh vào các mục tiêu định trước. Bà này nói: “Chúng tôi đã đạt được các mục tiêu. Chúng tôi đã tấn công các địa điểm, trung tâm chương trình vũ khí hóa học. Vì thế, nhiệm vụ đã hoàn thành”.

Trung tướng Mỹ Kenneth McKenzie khẳng định không có máy bay hay tên lửa nào trong chiến dịch này bị phòng không Syria đánh chặn thành công. Cũng không có dấu hiệu nào cho thấy phòng không Nga đã được triển khai.

Trong khi đó, Syria và bên hậu thuẫn quân sự cho nước này là Nga lại đưa ra một đánh giá khác.

Trung tướng quân đội Nga Sergey Rudskoy nói với báo giới rằng hệ thống phòng không Syria đã đánh chặn 71 trong tổng số 103 tên lửa hành trình mà Nga cho là các đồng minh phương Tây đã bắn ra.

Rudskoy cũng cho biết các nguồn tin ban đầu khẳng định không có thương vong cho dân thường và quân đội Syria. Tuy nhiên, một số căn cứ không quân, các địa điểm công nghiệp và cơ sở nghiên cứu của Syria bị tổn thất trong cuộc tấn công.

Cộng đồng thế giới đồng loạt lên tiếng

Là tổ chức quân sự nhận tài trợ 55% tổng chi tiêu từ Mỹ, Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, ngay lập tức lên tiếng ủng hộ Mỹ. Thế nhưng, Tổng thư ký Khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương Jens Stoltenberg lại cho biết, phần lớn các thành viên NATO sẽ không tham gia vào chiến dịch tại Syria.

Thủ tướng Anh Theresa May nhấn mạnh rằng, không có phương án nào có thể thay thế bằng động thái quân sự. “Hành động quân sự này không chỉ bảo vệ những dân vô tội ở Syria thoát khỏi những thương vong khủng khiếp do vũ khí hóa học gây ra, mà còn bảo vệ những chuẩn mực quốc tế không bị “ăn mòn”.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thì bày tỏ lòng biết ơn đối với quân đội vì “hoạt động xuất sắc” ở Syria. Theo ông, tất cả tên lửa được phóng lên trong chiến dịch đã đạt được mục tiêu của mình, và điều này có thể được coi là thành công quân sự. Tổng thống Macron đánh giá, cuộc tấn công này là hợp pháp, cộng đồng quốc tế đã can thiệp vào thời gian thích hợp và “được tiến hành trong dạng đa phương”.

Trước đó, văn phòng Tổng thống Syria đăng lên mạng xã hội Twitter một đoạn băng ông Assad đi làm ngày 14/4, với dòng chú thích kèm theo là “một buổi sáng kiên định”.