Nhiều khi thiệt hại do lãng phí còn lớn hơn cả hậu quả của tham nhũng
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường (Phó trưởng đoàn thường trực đoàn giám sát) cho biết, phạm vi giám sát chỉ thực hiện ở khu vực công từ 1/1/2016 đến 31/12/2021 và thời kỳ trước, sau có liên quan.
Nội dung giám sát tập trung vào 5 lĩnh vực. Đó là quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước; quản lý, sử dụng vốn Nhà nước khác; quản lý tài sản Nhà nước; quản lý, sử dụng lao động, thời gian lao động; quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên. Với từng lĩnh vực cụ thể, dự thảo kế hoạch nêu cụ thể các nội dung trọng tâm, trọng điểm tập trung giám sát.
Đối tượng giám sát là Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan quản lý, sử dụng vốn Nhà nước, tài sản Nhà nước; TAND tối cao, Viện KSND tối cao; Kiểm toán Nhà nước; các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị, xã hội; doanh nghiệp Nhà nước; HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cơ bản đồng tình kế hoạch, đề cương giám sát, nhưng ông bày tỏ băn khoăn về phạm vi giám sát.
“Đoàn đã chọn lĩnh vực trọng tâm để bảo đảm tính khả thi phạm vi giám sát, tập trung vào 5 mảng vấn đề, nhưng tôi vẫn cảm thấy rộng. Nếu khoanh lại được nữa thì nên cân nhắc kỹ để bảo đảm đã giám sát phải sâu, đủ thời gian, nguồn lực để làm, chỉ ra được mặt được, tồn tại, hạn chế, chứ rộng quá thì sẽ dàn trải”, ông Tùng nói.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệcho biết, chuyên đề này được lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân quan tâm, kỳ vọng nhất. Quốc gia nào cũng chú ý đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nhất là những nước có nguồn lực còn hạn chế.
“Nước mình có của ăn, của để rồi, nhưng vẫn là nước đang phát triển thôi, thu nhập đầu người thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, đời sống của nhân dân, công nhân, viên chức, người lao động, nhất là ở vùng sâu, vùng xa còn rất khó khăn. Chúng ta tiết kiệm được đồng nào thì có ích lợi cho quốc gia đồng ấy, điều kiện khó khăn mà không tiết kiệm thì rất có lỗi với dân”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Ông cũng nhấn mạnh, nhiều khi thiệt hại do lãng phí, không thực hành tiết kiệm còn lớn hơn cả hậu quả của tham nhũng. Vì vậy, đoàn giám sát cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, cố gắng thành "đoàn giám sát kiểu mẫu”.
Ví dụ như trong quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên, đất đai là tài nguyên đặc biệt thì đoàn giám sát phải chỉ rõ cả nước có bao nhiêu diện tích đất đã giao mà chưa thu tiền sử dụng đất, bao nhiêu diện tích đất giao rồi mà sử dụng không đúng mục đích, địa chỉ nằm ở đâu, trách nhiệm thế nào, bao nhiêu dự án treo?...
Quy hoạch đi trước một bước mà chưa có thì bó tay hết
Cũng trong sáng nay, các đại biểu cho ý kiến chuyên đề giám sát tối cao thứ 2 về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch được ban hành”. Báo cáo giám sát chuyên đề này sẽ được Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022).
Phạm vi giám sát là việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện theo quy định pháp luật liên quan trên phạm vi cả nước từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành (từ 1/1/2019, riêng các quy định về lập, thẩm định quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2018).
Đối tượng giám sát là Chính phủ, các bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài Nguyên và Môi trường, Xây dựng, Giao thông vận tải, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; HĐND và UBND cấp tỉnh.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cần giới hạn phạm vi giám sát chuyên đề này là việc thực hiện quy hoạch, chứ không bao gồm toàn bộ quá trình ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về công tác quy hoạch.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, từ khi có Luật Quy hoạch đến nay, việc ban hành, tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật hướng dẫn rất chậm, tác động nhiều đến phát triển. Quy hoạch đi trước một bước mà chưa có thì bó tay hết. Vì vậy, đoàn giám sát phải làm rõ cho được lý do vì sao chậm.
Đoàn giám sát cũng cần chỉ ra những bất cập của khung khổ pháp luật nếu có để kịp thời sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh. Kết thúc giám sát cần có kiến nghị hình thức xử lý thích đáng với các tổ chức, cá nhân sai phạm, chậm trễ, cản trở công tác thi hành pháp luật.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ cơ bản nhất trí dự thảo kế hoạch và đề cương chi tiết và đề nghị đoàn giám sát tiếp thu các ý kiến đóng góp hôm nay để tiếp tục hoàn thiện và trình ký ban hành.