Thất tín?
Viết đơn khiếu nại gửi đến Báo Nghệ An dịp cuối tháng 4/2020, ông Lê Hữu Ngọ trình bày, vào năm 1991 ông có đơn gửi đến UBND xã Nghĩa Hành và HTX Thống Nhất xin được mua thửa đất có diện tích rộng khoảng 2.000 m², chiều dài chạy theo đường làng khoảng 100m đang thuộc quản lý của HTX. Ban Quản lý HTX và UBND xã Nghĩa Hành sau đó đã đồng ý, xác nhận trên đơn, giao đất cho gia đình ông.
Cùng với gia đình sống trên thửa đất đến năm 2001 thì ông Ngọ được UBND xã Nghĩa Hành đặt vấn đề mượn đất để đặt điểm trường mầm non. Phần nghĩ đất rộng, phần thì thương các cháu nhỏ trong xóm đi học xa vất vả nên ông Ngọ đồng ý. Tuy nhiên, vì tin tưởng vào chính quyền nên việc mượn đất không ghi nhận trên giấy tờ mà chỉ giao kết miệng với những người có trách nhiệm của xã (gồm Chủ tịch UBND xã, Hiệu trưởng nhà trường và cán bộ địa chính). Đó là “Khi trường mầm non không có nhu cầu sử dụng đất thì trả lại cho gia đình”.
Điểm trường mầm non sau đó đã được mọc lên, các cháu nhỏ có nơi học hành thuận lợi. Đến năm 2013, điểm trường mầm non được UBND xã chuyển đến một vị trí mới, phù hợp hơn, ông Ngọ viết đơn đề nghị trả lại đất. Tuy nhiên, chính quyền xã của thời điểm này cho rằng, việc kiến nghị trả lại đất của ông là không có cơ sở. Thậm chí thông tin, thửa đất này đã được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho trường mầm non...
Về xóm 8, xã Nghĩa Hành, thửa đất từng là nơi dựng điểm trường mầm non đang trong tình trạng bỏ hoang. Trên đất, chỉ có cây bụi mọc um tùm và hệ thống các phòng học đổ nát. Ở đây, ông Lê Hữu Ngọ đưa ra giấy tờ mua đất trước đây, là “Đơn xin mua đất ở liền cư làm dịch vụ kinh doanh, khu đất cửa hàng HTX Nghĩa Hành” do ông viết ngày 29/4/1991; có xác nhận của Chủ nhiệm HTX ngày 30/4/1991; được UBND xã “nhất trí”, đóng dấu đỏ ngày 5/5/1991.
Về chuyện cho UBND xã mượn đất xây điểm trường mầm non, ông Lê Hữu Ngọ xác nhận lại là không lập văn bản. Tuy nhiên, nhân chứng sống là những cán bộ trước đây vẫn còn như cán bộ địa chính xã Nghĩa Hành, ông Võ Trọng Phượng; nguyên Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hành, ông Nguyễn Viết Hoa; cô Bình, nguyên Hiệu trưởng Trường mầm non xã…; và rất nhiều người dân trên địa bàn biết việc làm chứng.
Ông Lê Hữu Ngọ bức xúc: “Sự việc là rất rõ ràng nhưng nhiều năm qua chính quyền xã đã cố tình chối bỏ trách nhiệm. Thậm chí họ còn cho rằng đấy là thửa đất hoang hóa thuộc quyền quản lý của xã để bác bỏ kiến nghị của tôi...”.
Kiến nghị có cơ sở
Tìm hiểu, vợ chồng ông Lê Hữu Ngọ nguyên quán huyện Đô Lương, từng làm việc tại Trại sản xuất thuộc Chi cục cơ giới Nghệ An, đóng trên địa bàn xã Hương Sơn, huyện Tân Kỳ. Năm 1991, khi đủ tuổi nghỉ hưu ông Ngọ đã làm thủ tục mua đất, xin được nhập cư về xã Nghĩa Hành. Chính vì vậy, trong “Đơn xin mua đất ở liền cư làm dịch vụ kinh doanh, khu đất cửa hàng HTX Nghĩa Hành” còn trình bày thêm nguyện vọng nhập hộ khẩu về xã Nghĩa Hành. Tại lá đơn này, ông Ngọ mô tả khá kỹ về diện tích, chiều dài, cũng như vị trí thửa đất. Cụ thể như: “…
Được biết HTX bán khu vực cửa hàng, hai bên đã thống nhất với điều kiện: Phần đất ở cách quầy phía Bắc 5m, chạy dài theo đường làng, chiều dài tới chợ đến hướng Nam, hết sườn đồi theo quy hoạch của cửa hàng diện tích khoảng 2.000 m² (khu đất độc lập)”; “Chiều dài đất bám trục đường làng, theo dọc đồi sát đường, chiều dài khoảng 100m theo hướng Bắc nằm sát đường”. Trong đơn ông Ngọ cũng cam kết nếu được xem xét giải quyết sẽ “thanh toán bằng tiền mặt trước khi đến ở tại xã Nghĩa Hành”.
Đơn của ông Ngọ được Chủ nhiệm HTX là ông Đậu Thanh Xuân đồng ý, ký xác nhận với nội dung: “Nhất trí như đơn đã trình bày. Căn cứ vào văn bản đồng bộ, nay kính đề nghị UBND xã chấp nhận cho phép”. Về phần UBND xã Nghĩa Hành, vị đại diện là Phó Chủ tịch UBND xã Ngô Xuân Nghiêm có bút phê vào đơn: “Xét đơn trình bày của gia đình, UBND xã nhất trí cho anh Lê Hữu Ngọ - Trại sản xuất sông Con được mua quầy của HTX Thống Nhất ở vùng chợ 9 gian để làm dịch vụ và đăng ký hộ khẩu tại đơn vị thống nhất quản lý”; đồng thời có ký tên, đóng dấu UBND xã.
Ở thời điểm năm 1991, với những thông tin trên đơn thể hiện việc mua đất của ông Lê Hữu Ngọ là có cơ sở pháp lý. Về hiện trạng nhà đất của ông Lê Hữu Ngọ hiện nay, cùng bám đường xã như thửa đất hoang từng có điểm trường mầm non. Áp những thông tin về thửa đất được mô tả trong đơn, đối chiếu với hiện trạng khu đất tính từ nhà ông Lê Hữu Ngọ đến hết điểm trường mầm non, là tương đồng về cả diện tích, chiều dài và vị trí.
Tìm gặp ông Võ Trọng Phượng, cán bộ địa chính xã Nghĩa Hành, (1 trong 3 nhân chứng ông Lê Hữu Ngọ nêu trong đơn), ông này xác nhận kiến nghị của ông Ngọ đúng sự thật. Ông Võ Trọng Phượng hiện là Bí thư Đảng ủy xã Nghĩa Hành, cho biết năm 2001, với vai trò là cán bộ địa chính, đã đại diện chính quyền xã đến vận động ông Lê Hữu Ngọ cho mượn đất dựng điểm trường mầm non.
Ông Phượng thuật lại: “Ban đầu ông Ngọ không đồng ý. Nhưng sau khi nghĩ lại, ông Ngọ đồng ý và trao đổi “nếu trường vẫn sử dụng thì thôi, còn nếu không có nhu cầu sử dụng nữa thì xã trả lại cho tôi”. Tôi đã báo cáo với lãnh đạo xã. Sau đó trường mầm non được xây dựng trên phần đất ông Ngọ cho xã mượn. Sự việc xảy ra như thế nào thì tôi nói lại như vậy. Năm 2014, khi anh Ngọ viết đơn đề nghị xã trả lại đất, vì là cán bộ trực tiếp mượn đất cho xã nên tôi đã xác nhận vào đơn cho anh ấy…”.
Vậy tại sao xã Nghĩa Hành bác đơn kiến nghị của ông ấy? Theo ông Phượng, vì chuyển sang làm công tác Đảng nên cá nhân ông không sát với công tác giải quyết đơn thư công dân. Bên cạnh đó, việc xã mượn đất dựng trường là từ nhiều năm trước; những cán bộ cùng thời kỳ, người đã nghỉ hưu, người thì chuyển công tác, vì vậy nên việc xác minh, xử lý kiến nghị chưa thấu tình đạt lý…
Xã “đảo chiều”
Tập hợp hồ sơ liên quan cho thấy từ năm 2005, UBND tỉnh đã cấp Giấy chứng nhận QSD đất, giao quyền quản lý, sử dụng thửa đất ông Lê Hữu Ngọ đang có khiếu nại cho Trường Mầm non xã Nghĩa Hành 1. Về việc đơn thư của ông Lê Hữu Ngọ, năm 2016 từng được UBND xã Nghĩa Hành xác minh, giải quyết với kết luận là không có cơ sở để xem xét; năm 2017, UBND huyện Tân Kỳ và Sở TN&MT cũng từng giải quyết đơn của ông Ngọ và đưa ra kết luận tương tự UBND xã Nghĩa Hành.
Về kết luận của UBND xã Nghĩa Hành, được thể hiện tại Báo cáo số 104/BC-UBND ngày 10/10/2016 báo cáo “Kết quả kiểm tra nội dung đơn kiến nghị, phản ánh của công dân” (do ông Đào Công Nam - Phó Chủ tịch UBND xã ký). Nội dung kết luận là: “Trên cơ sở hồ sơ địa chính, các giấy tờ và thông tin về quyền sử dụng đất đã xác minh, UBND xã Nghĩa Hành kết luận việc ông Lê Hữu Ngọ đề nghị lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với mảnh đất cho UBND xã mượn năm 2001 không có cơ sở…”.
Dù vậy, làm việc với PV Báo Nghệ An ngày 12/5/2020, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hành, ông Nguyễn Quang Tuấn đã bác bỏ nội dung kết luận này. Vì theo ông Nguyễn Quang Tuấn, Báo cáo này do tổ công tác được Chủ tịch UBND xã giao nhiệm vụ thực hiện xác minh kiến nghị công dân. Nhiệm vụ của tổ công tác sau khi xác minh là báo cáo kết quả, chứ không thể đưa ra kết luận. Cũng theo ông Tuấn, việc ông Lê Hữu Ngọ kiến nghị là có căn cứ. Vì việc mua bán đất đai có giấy tờ được những cán bộ trách nhiệm của xã Nghĩa Hành cùng thời kỳ đồng ý, xác nhận vào đơn và có đóng dấu của UBND xã. Qua kiểm tra thực tế, từ nhà ông Ngọ đến hết thửa đất có khiếu nại, tổng chiều chiều dài là 97m, tương đương với thông tin với chiều dài thửa đất được mô tả trong đơn mua đất của ông Ngọ là khoảng 100m.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Quang Tuấn cho biết là được những người có trách nhiệm trước đây như nguyên Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Hoa, Bí thư Đảng ủy Võ Trọng Phượng trao đổi để biết việc xã mượn đất làm điểm trường mầm non trước đây…
UBND xã Nghĩa Hành tới đây sẽ có ứng xử như thế nào? Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hành bày tỏ băn khoăn vì UBND tỉnh đã cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho Trường Mầm non xã quản lý, sử dụng thửa đất, nên xã không đủ thẩm quyền giải quyết kiến nghị của ông Lê Hữu Ngọ.
Nói với ông Nguyễn Quốc Tuấn, điều băn khoăn là đúng. Nhưng để giải quyết thấu tình, đạt lý được kiến nghị của ông Lê Hữu Ngọ, sẽ phải bắt đầu từ chính quyền địa phương cơ sở. Trước thực tế này, UBND xã Nghĩa Hành phải thận trọng rà soát, xác minh lại, có báo cáo giải trình gửi lên UBND huyện Tân Kỳ, để huyện báo cáo lên UBND tỉnh và các sở ngành liên quan xem xét, giải quyết.
Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hành, ông Nguyễn Quốc Tuấn trao đổi: “Về việc mua đất trước đây của ông Lê Hữu Ngọ thì cơ bản đã rõ ràng. Còn việc cho xã mượn đất đặt điểm trường mầm non, tới đây chúng tôi sẽ mời những người có liên quan tới làm việc. Sau đó sẽ có báo cáo giải trình gửi UBND huyện…”.