Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở nước ta là một sự thức tỉnh của toàn dân, sự thống nhất ý chí và hành động. Cuộc Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội ngày 19/8/1945 là hiệu lệnh hành động kéo theo các cuộc nổi dậy giành chính quyền tại Cố đô Huế (23/8), Sài Gòn (25/8) và cả nước.
Tại Nghệ An, phong trào cách mạng trong những năm Chiến tranh thế giới thứ 2 (1939 - 1945) do bị kẻ thù khủng bố tàn khốc nên phải chịu những tổn thất nghiêm trọng: hầu hết các cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ tỉnh đến huyện đều bị bắt giữ, tổ chức Đảng và cơ sở quần chúng bị phá vỡ liên tục. Đúng vào lúc phong trào cách mạng Nghệ An gặp nhiều khó khăn nhất, tinh thần tranh đấu của nhân dân Nghệ An lại được thử thách, tôi luyện và vùng lên quật cường trong những ngày mùa Thu lịch sử năm 1945.
Sau một thời gian chuẩn bị lực lượng hết sức khẩn trương, mặc dù chưa nhận được lệnh khởi nghĩa của Trung ương, nhưng Việt Minh liên tỉnh Nghệ - Tĩnh đã kịp thời chủ động chuẩn bị lực lượng phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của địa phương, đón chờ thời cơ đến. Ngay khi vừa nhận được lệnh khởi nghĩa của Ủy ban Khởi nghĩa Nghệ - Tĩnh, nhân dân các dân tộc ở Nghệ An đã nhất loạt đứng lên tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền.
Chỉ trong một thời gian ngắn, từ ngày 17 đến ngày 26/8/1945, chính quyền cách mạng đã được thành lập trên toàn bộ đất Nghệ An. Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Nghệ An diễn ra dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng, không nổ ra cùng một lúc, hình thành trên 3 vùng khác nhau: đồng bằng, trung du; thành thị; miền núi... Đặc biệt, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở quê hương Xô viết đã diễn ra hết sức sinh động, nhanh gọn, toàn diện và không đổ máu, góp phần xứng đáng vào thắng lợi vĩ đại chung của toàn dân tộc...
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thực sự là bằng chứng lịch sử hùng hồn và thuyết phục về sự huy động cao nhất nội lực dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chính điều đó là ngọn nguồn cho những thắng lợi mà dân tộc Việt Nam đã giành được trong những cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm trước đây và cả trong công cuộc đổi mới, phát triển đất nước hiện nay, làm nền tảng để “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay” (lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng).
Tuy nhiên, cùng với những thời cơ và thuận lợi, đất nước ta nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng còn phải đứng trước bao khó khăn, thách thức đan xen. Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đang được toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trên dưới một lòng ra sức thực hiện.
Đặc biệt, trong những ngày mùa Thu lịch sử này, khi “giặc Covid-19” tái bùng phát trở lại, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Nghệ An đang đoàn kết, đồng sức, đồng lòng để “chống dịch như chống giặc”. Với tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, nhân dân Nghệ An đã đồng hành, chung tay góp sức cùng các y, bác sỹ tuyến đầu chống dịch cùng nhân dân Đà Nẵng. Theo đó, hàng vạn chiếc khẩu trang các loại, hàng ngàn chai nước rửa tay sát khuẩn và các vật tư y tế khác đã được các tầng lớp nhân dân Nghệ An quyên góp, ủng hộ nhân dân thành phố Đà Nẵng. Tỉnh cũng cử đoàn 16 y, bác sỹ vào tuyến đầu, hỗ trợ Đà Nẵng chống dịch...
Bên cạnh đó, Nghệ An cũng đang tích cực chống “giặc tham nhũng”, tăng cường cải cách hành chính, xây dựng chính quyền kiến tạo, phục vụ nhân dân, không ngừng tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp... sớm xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh khá như Bác Hồ hằng mong muốn.
Nhắc lại ý nghĩa và bài học trường tồn của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dù đã trải qua chặng đường ¾ thế kỷ vẫn còn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Đó là một trong những trang chói lọi nhất trong lịch sử của dân tộc ta, một dấu mốc lớn trên con đường phát triển trong suốt chiều dài mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một Đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự Thật, Hà Nội, 2011, tr.25).
Ôn lại ý nghĩa và bài học trường tồn của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thực sự khơi dậy và bồi đắp niềm tin, tạo không khí phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng trong toàn thể cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân; chào mừng thành công của Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu lần thứ XIX Đảng bộ tỉnh Nghệ An và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng ta.