Các Mác sinh ngày 5-5-1818 ti Trier, Đức. Ông tt nghip Đại hc tng hp Béc-lin chuyên ngành lut, lch s và triết. Tháng 10 năm 1842, Mác tr thành ch bút ca Báo Rê-na-ri ca giai cp tư sn cp tiến Đức lúc by gi. Thi k này, Mác đang chuyn t ch nghĩa duy tâm sang ch nghĩa duy vt, t lp trường dân ch cách mng sang lp trường cng sn.


765060_small_62433.jpg
Tháng 9-1844, Mác gp Ăng-ghen Pa-ri. Tình bn vĩ đại và cuc đấu tranh chung ca hai người cho s nghip ca giai cp công nhân bt đầu t đấy. Hai ông đấu tranh quyết lit chng li các hc thuyết ca ch nghĩa xã hi tư sn và tiu tư sn và sáng lp ra lý lun và sách lược ca ch nghĩa xã hi vô sn cách mng, nay là ch nghĩa cng sn.


Mùa xuân 1847, Mác và Ăng-ghen gia nhp Liên minh nhng người cng sn. Đó là t chc đầu tiên mang tính cht quc tế ca phong trào công nhân, gm nhiu nhà lãnh đạo ca các hi công nhân Đức, Anh, Pháp, B, Hung-ga-ri, Ba-lan, v.v...

Theo yêu cu ca Đại hi ln th hai ca Liên minh hp tháng 11-1847 Luân-đôn, th đô nước Anh, Mác và Ăng-ghen tho bn Tuyên ngôn ca Đảng cng sn, xut bn tháng 2 năm 1848. Tuyên ngôn ca Đảng cng sn là văn kin đầu tiên có tính cht cương lĩnh ca phong trào cng sn và công nhân quc tế. T đó, thế gii tiếp cn vi mt thế gii quan mi, ch nghĩa duy vt trit để v s phát trin lý lun, v đấu tranh giai cp và v vai trò cách mng dành cho giai cp vô sn.


T năm 1848, chính quyn các nước tư bn liên tc dùng lnh trc xut Mác. Nhưng điu kin sng lưu vong khc nghit không h làm chùn bước tinh thn làm vic ca ông. Thi gian này, ông viết các tác phm tng kết kinh nghim các cuc đấu tranh cách mng Pháp t 1848 đến 1851, các tác phm v triết hc, v chính tr kinh tế hc.

Năm 1867, quyn đầu tiên ca b Tư bn ra đời. B Tư bn nêu ra lý lun v s phát sinh, phát trin và dit vong ca ch nghĩa tư bn; nó chng minh bng lý lun hết sc cht ch và chính xác "lch s đẫm máu ca ch nghĩa tư bn", s sp đổ tt yếu ca ch nghĩa tư bn, s thng li tt yếu ca ch nghĩa cng sn. B Tư bn xây dng cơ s lý lun khoa hc cho ch nghĩa xã hi, làm cho ch nghĩa xã hi t ch là "ch nghĩa xã hi không tưởng" ca các nhà tư tưởng trước Mác tr thành "ch nghĩa xã hi khoa hc".

B Tư bn là ngn đèn pha soi sáng cho cách mng vô sn thế gii, vũ trang cho giai cp vô sn lý lun và nim tin không gì lay chuyn ni v s mnh lch s ca mình, v s tt thng ca ch nghĩa cng sn trên toàn thế gii. Cùng vi Tuyên ngôn ca Đảng cng sn, Tư bn là b sách gi đầu giường ca nhng người vô sn giác ng.


Tinh thn làm vic rt khn trương hết mình, s nghèo kh ca cuc sng lưu vong cng vi bnh tt và nhng đau thương trong gia đình làm cho sc khe ca Mác ngày càng suy yếu. Ngày 14 tháng 3 năm 1883, Mác yên gic nghìn thu trên chiếc ghế bành, trước bàn làm vic.


Cuc đời và s nghip ca Mác đã hòa hp mt cách hu cơ nhng đặc đim ca mt nhà bác hc vĩ đại, mt nhà nghiên cu không biết mt mi, mt người phát hin đầu tiên nhng chân lý khoa hc, mt nhà chính lun cách mng nng nhit, mt nhà chiến lược và sách lược vô sn sáng sut, mt nhà lãnh đạo cuc đấu tranh gii phóng qun chúng vô sn.

Mác ni bt v đức tính cao c ca con người, gin d, nhit tình và yêu đời, có ý chí bt khut và năng lc lao động phi thường, can đảm và anh dũng. Cuc đời và hot động ca Mác đã đi vào lch s nhân loi vi v trí ni bt trong hàng ngũ nhng vĩ nhân, đúng như Ăng-ghen nói: "Tên tui Người, s nghip ca Người sng mãi nghìn thu!".


Thanh Phúc (Tổng hợp)