Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình NA: Hiệu quả kỹ thuật thay khớp háng bán phần ở bệnh nhân lớn tuổi

Tại Việt Nam, tuy chưa có thống kê đầy đủ nhưng hàng năm ước tính có hàng chục nghìn bệnh nhân gãy cổ xương đùi. Gãy cổ xương đùi chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại gãy xương ở người cao tuổi. Với bệnh nhân cao tuổi bị gãy cổ xương đùi, phương pháp điều trị hiệu quả nhất vẫn là phẫu thuật thay khớp háng bán phần. 

Phẫu thuật thay khớp được khuyến nghị chỉ định trong những trường hợp: Gãy cổ xương đùi bên dưới ổ cối bị di lệch và có nguy cơ cao bị hoại tử vô mạch chỏm xương đùi (gãy Garden III và IV); Tổn thương cổ, chỏm xương đùi ở người lớn tuổi, cần rút ngắn thời gian phẫu thuật; Hoại tử chỏm xương đùi; Người có bệnh xương khớp (thoái hóa khớp háng, sụn khớp bị bào mòn); Người bị viêm khớp dạng thấp (viêm khớp dạng thấp có thể ăn mòn sụn và đôi khi là xương dưới sụn, dẫn đến tình trạng các khớp bị hư hỏng và biến dạng). 

Hiện nay gãy phức tạp khối mấu chuyển ở người lớn tuổi cũng được chỉ định thay khớp háng bán phần trong một số trường hợp, người bệnh có thể vận động sớm ngay sau mổ. Ngoài ra, các bệnh lý u xương vùng chỏm hoặc cổ xương đùi phức tạp cũng có thể được điều trị bằng phương pháp cắt u và thay khớp háng bán phần.

Thời gian qua, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Nghệ An đã phẫu thuật thay khớp háng bán phần cho nhiều bệnh nhân lớn tuổi và đạt kết quả rất tốt.
Cụ N.T.E., 97 tuổi, huyện Nghi Lộc  (Nghệ An) bị tai nạn sinh hoạt, ngã đập vùng mông đùi phải xuống nền nhà. Sau ngã, vùng mông đùi phải của cụ đau nhiều và chân phải mất vận động. Cụ còn bị bệnh lý tăng huyết áp và thể trạng già yếu. Cụ được người thân đưa vào Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Nghệ An thăm khám và được chẩn đoán gãy cổ xương đùi phải. 
Cụ E. có chỉ định phẫu thuật thay khớp háng bán phần không xi măng. Ca mổ được thực hiện thành công bởi kíp mổ của Ths.BS CKII Nguyễn Hoài Nam - Giám đốc bệnh viện cùng các cộng sự. Ngày thứ hai sau mổ, cụ đã ngồi dậy được, không đau. Ngày thứ 5 sau phẫu thuật, cụ có thể tập đứng và chịu lực một phần vào chân phẫu thuật; và đến ngày thứ 15, cụ đã có thể đi lại được.
Một trường hợp khác là cụ L.T.H., 102 tuổi, ở Nghi Xuân (Hà Tĩnh) bị gãy kín cổ xương đùi trái do ngã. Ngày thứ nhất vào viện, các bác sĩ nhận định đây là một trường hợp cần được phẫu thuật sớm giúp bệnh nhân đỡ đau, có thể cho bệnh nhân sớm ngồi dậy, tập luyện để tránh các biến chứng. 
Ngày hôm sau, bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật thay khớp háng trái nhân tạo bán phần có xi măng. Nhờ công tác hồi sức hậu phẫu được thực hiện tốt, bệnh nhân đã nhanh chóng hồi phục. Ngay ngày thứ 2 sau mổ, bệnh nhân đã giảm hẳn các cơn đau, có thể ngồi dậy được, ăn uống tốt và tinh thần ổn định.

BS. Nguyễn Mạnh Linh - Khoa Chi dưới Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Nghệ An cho biết: “Phẫu thuật thay khớp háng là một thành tựu quan trọng của y học hiện đại, với nhiều ưu điểm: Là giải pháp tối ưu chỉnh hoàn hảo những biến dạng khớp, giúp bệnh nhân cải thiện cơn đau hiệu quả, tránh được nguy cơ tàn tật vĩnh viễn; Khắc phục các cơn đau kinh niên, khôi phục khả năng vận động; Cải thiện sự linh động của các khớp; Hầu hết bệnh nhân đều có chất lượng cuộc sống tốt hơn sau điều trị, do giấc ngủ được cải thiện, giảm căng thẳng, mệt mỏi; giúp giảm nguy cơ gặp các vấn đề có liên quan đến sức khỏe mạn tính như suy tim, tiểu đường và trầm cảm... 

Đây là một kỹ thuật chuyên sâu, đòi hỏi người thực hiện phải có kinh nghiệm và tay nghề cao, đưa ra những chỉ định chính xác trước và sau khi phẫu thuật để tránh các rủi ro có thể xảy ra. Hơn nữa, trang thiết bị hiện đại, phòng mổ đảm bảo vô trùng tuyệt đối cũng là những yếu tố quan trọng đem lại hiệu quả tối đa cho ca phẫu thuật.

Gãy cổ xương đùi ở người già, thậm chí người trên 100 tuổi, nếu được điều trị kịp thời, đúng phương pháp, bệnh nhân vẫn có thể được phục hồi sức khỏe và vận động. 
Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân tuổi cao, sức khỏe yếu, có bệnh lý nền kết hợp, cuộc mổ sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều. Vì thế, bệnh nhân cần lựa chọn các cơ sở chuyên khoa uy tín, để được tư vấn và điều trị kịp thời, tăng hiệu quả điều trị”.
Bác sĩ Nguyễn Mạnh Linh cũng đưa ra một vài khuyến cáo cho người bệnh sau khi thay khớp háng bán phần:
Những tháng đầu sau phẫu thuật thay khớp háng là khoảng thời gian quan trọng. Người bệnh cần được chăm sóc toàn diện, đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, uống thuốc và tập luyện theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, giúp tăng tốc độ hồi phục. 
Cho đến khi khớp háng sau thay ổn định, bệnh nhân cần phải tuân theo các nguyên tắc phòng ngừa sau: Tránh vặn, xoay người ở hông; hãy giữ cho vai, hông, đầu gối và bàn chân hướng về phía trước; kiểm soát cân nặng, hạn chế các hoạt động mạnh... 
Ngoài ra, những bệnh nhân đã thay khớp háng cần thường xuyên tái khám kiểm tra định kỳ để phát hiện các biến chứng, tổn thương thứ phát có thể xảy ra để xử trí kịp thời.
Tại Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Nghệ An, phẫu thuật thay khớp háng là một trong những kỹ thuật được thực hiện thường quy. Mỗi năm khoa Chi dưới - Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình Nghệ An tiến hành gần 500 ca phẫu thuật thay khớp háng, trong đó có cả những bệnh nhân đã hơn 100 tuổi.